, - v
.. , -'K
I J . J l *
1 1 / 8 f |
rii . 8
(h ! I I tt
«MP«*
■HI r i i .4,,:
•■-ll* ' I
i 6S3-
O L I V I E R , DOOR GODS G E N A D E B E S C H E R M E R V A N D E N
V R T E N S T A A T V AN E N G E L A N D , SCHOT LAND,
E N l E R L A N D .
Op de tcgenzyde, houdt een Leeuw het wapenfchild van dien Vryenftaat, zynde in vieren gedeeld
: wiens eerfte en vierde het Sint Joriskruys of het tcgenwoordige wapen van Engeland ,
(r) Holl. - her rwcede het Schotfche Sint Andrieskruys, hct derde dc lerfche Harp, cn in ’t midden tot op-
Merkuriiis p(.|f„|,|id Kromwels cygcn fchild bevat, ’t gene een zilveren (i) Leeuw op cen zwart veld is.
“ as“ / H a randlchrift luydt aldus:
P A X Q U a E R IT U R B E L L O .
DE V R E E D E WO R D T DOOR D E N OORLOG GEZOCHT.
(±) Brandt
Leev. van
de Ruyter
fol. 47.
(3) Brandt
Leeven
van dc
Ruycer,
fol. 5 1.
(4") Aitie -
niaiaalvcn
vau llaat
en oorl.
Ill.d e e l,
fül.830.
(5) Aitte-
ma zaaken
vanftaat
en oorlog,
1 11 . deel,
fol. 874.
Dces kryg drukte ondertuflchen niet
weynig alle Staatfche ingezeetenen, zoo
door de menigvuldigcingevoerde belaftingen,
als wel voornaamelyk door het byna
ftilftaan van den overzeefchen koophandel,
mids deStaaten, om de vyandlyke
rooveryen her vocdiel te onttrekken, in
dit jaar niet alleen de vaart ( i ) op Groeu-
land , maarook de haaringviiTchery ver-
booden. En dewyf ook de krygszaaken
alrhans geenszins zoo voorfpoedig als teu
tyde derStadhoudercngingen,fcholdtmen
geweldig op het quaad (3) gedrag der Staaten
: ja veelen beweerdeu openlyk opfchuy-
tcu cn wagens , dat het Land vcrraaden ,
cn dc akbans ingevoerde Staatfche regec-
ring dcn Lande cen hoogfte verdervelyk (4)
ja ganfch doodlyk was. Hec welke ook
niet weynig door de zulken wierdc aange-
qucckt, welke dcei in de Weftindilche
Maatfchappy hebbende, thans het verlies
van hun ingelegde geld, door hct tc grond-
gaan der zelve niec weynig beducht waaren;
vermids dc Staat, als met den En-
gelfchen oorlog genoeg tc doen hebbende,
tot haaren onderftand chans niets verricht-
tc. in dicjaar was de Heer Goch, die nu
achtjaarcn Raadsheer in Brazil geweeft was,
over Kadix in ’c Vaderland gekomen , en
had, den negenentwincigften(y) vanHooi-
maand gehoorhebbende in de Vergadering
hunner Hoogmoogendheden, vertoont hoe
ligc hcc zoude zyn de vervallene zaaken
aldaar re herftellen : temeer dewyl men in
Brazil nog drichonderd mylen lands langs
dc zeekuft in bezit, doch , niemand der
Nederlanderen aldaar, uyt vrecze voor
dc Portugeezen, nu hcc hart had om zich
ecnen voet Landwaart in te durven begeeven
; invoege daar door de elende, die men
daar leedc, thans onbelchryvclyk was. De
Staaten hadden dierhalven , om, waare ’t
moogelyk, dc noodlydenden eyndelyk de
zoo lang verhoopte verligting te bezorgen, •
in ’t midden des zomers de Heeren Rodol-
fi en Verheeven (6) met gemagtigder
voorflagen, dan totnogtoe gedaan waaren, vanftaat
naar Liflebon gezonden. Alwaar z y bey- f/J
den wel met aJle bedenkelyke eere wierden iol.873.’
oncfangen, doch geenszins met de Portugeezen
hec verhoopte vergelyk wegens de
Weftindien troffen, dewyl die voorgaaven,
van niec anders dan tegelyk over de Ooft-
indien te willen handelen: in hoope van
ondertuflchen, dewyl deeze Nederland-
Iche Afgezondenen daartoe geenszins gemagtigd
waaren, geheel Brazil te zullen
veroveren. En voorwaar, men kreeg in
Bloeimaand des volgcnden jaars vandaar
bericht, hoedac by gebrek van den v e r - L
zochten onderftand, verhinderd door den
tegenwoordigen zwaaren oorlog, de Portugeezen
met eene vloot van zeftig fchepen
(7) re water , en eene groote magt (7) Aitie-
vanMoradoren, Mulatten, Maroalukken,
Braziliaancn, Zwarten, en e y g e n e g e re -e n o o r l.
gelde krygsvolken te lande, den twintig-
ften van Wintermaand hec R c9 if, dc laatfte
fterkte der Nederlanderen, hadden belegerd,
en die gewonnen hebbende dezelve
eyndelyk gedwongen geheel Brazil, met
achterlaatinge van twee- o f driehonderd
ftukken ( i ) gefchuts, te ontruymen. Die
verlies wierdt aan ’t groot gebrek van eetwaaren
en kleeding,’c verval der vefting-
werken, en vooral den onwil der foldaa-
cen toegefchreeven; wclke boven hunnen
tyd dienende,en den zoo menigmaal bcloof-
den onderftand niet ontfangeude, op allcr-
hande w yzen, maar weder in ’ t Vaderland
zöchten te komcn, zonder dat de ftraf der
galge, (8) o f hec munten van dusdaanige (8) Aitie-
zilvere noodftukken om hen hunne foldy
ftaande de belegering tc verzorgen , hen en oorl.
van hcc overloopen tot den vyand hecfc
können weerhouden.
Hct
i S f 4 .
/ u-'' b°v=ngefteUe Punifche letters, gsngbaar geweeft en
gccne verbeeMmg , maar alleen op fte cenczyde driedoorcengevlochre letters, fetckcnende:
G e o g t r o y e e r d e W e s t i n d i s c h e C o m p a g n i e . 1 5 4 4 .
(j) Aitzc
ina zaaken
vanftaat.
enoorl.
Ill.deel,
foj.iiió.
(i)Hubn.
gellachtk.
tafel 257.
Graaf Johan Maurits van Nafiau, welke
het bewind met zooveel geluks over
deeze landen in Brazil eertyds gevoerd
had, kwam in die jaar in ’s Graavenhaage,
om den Staat zoowel van zyne gehoude-
uis tc verzekeren . als van de groote
krygsbereydfelen der Zweeden in’tgeheym
kennis ( i ) ce geeven, wclke hy meende op
Bremen gemunc te z yu ; doch die ,ge lyk
naamaals zal gemeld worden, eerft tegens
Poolen, en vervolgens tegcnsDeenemarke
met die uytkomftegewcnd wierden,dac de
Vereenigde Geweften zich genoodzaakt
zaagen ten onderftand van dat laatfte R y k
de wapcnen op te vatten. Dces Graaf, eeu
Kleynzoon van (x) Johan van Naflbu,die
Broeder was van Prins Willcm den I. van
Oranje, naadac hy uyc Brazil weder in
Nederland gekomen was; had in ’s Graavenhaage
achter ’ c H o f een zeer prächtig
huys gebouwd, met voornemen om alhier
in den dienft des Lands zyn leeven te fly-
ten. Dan hebbende gezien, door ’c fluyten
van den Munfterfchcn Vreede de wapenen
neerlcggen, en tegens zyne verwachting
hec Veldmaarfchalksampt der
Verecnigde Geweften aan Hendrik (3)
van Breederoode opdraageu,was hy in den
dienft des Keurvorfts van Brandenburg
getreedcn, die hem (4) tot Stadhouder van
’ t Vorftendom Kleef, Minde, Mark, en
Ravensberg, aauftelde; zulks hy van
dceze zyne verheffing in Herfftmaand ( f )
des jaars zeftienhonderdachcenvcertig aan
de VereenigdeGewefteukeunis gaf. Voor
twee jaaren wierdt hy Grootmeefter der
Duytfche ordre iu PruyiTe, Saxen, en Po-
mcren verkooren, cn had daarom by de
Staaten van Holland (6) verzocht, om
aan hunne Grootmoogendheden in die
hoedanigheyd den ccd a f ce Icggcn ; welke,
alvooren daar in te bewilligen, hem
verzochten de nacuur en gelegenheyd dier
goederen op te geeven. En hcc is uyt
hoofde van dac Groocmccftcrfchap, dac
zyn gekroond wapenfchild aan het zilveren
Ridderlyke (7) kruys op deezen penning
gehechc is, welken ik dierhalven, hoewel
vier jaaren laater gemaakc, niet on-
dienftig oordeel alhier plaats te geeven.
(3) AitzeJ
mazaaken
van flaat
cn oorl.
Ii.deel,
fol. 848.
(4)Aitze-
ina zaakcQ
van ftaat.
cn oorl.
Ill.d e e l,
fo). i8 i.
(?) Aftze-’
mazaaken
van ftaat
cn oorl.
Ill.d e e l,
fol. 282,
(6) Refol;
derStaaten
van Holl. 3 July
i6?2-foI.
M9.
(7) Im h o f
N o t .S .R .L
Proc. foh
geweezen Erazilifchen Landvoogd , die naamaals den (8) (8)Hub6j
IT..« A. H Wintermaand des jaars zefticnhonderdnegenenzeventig , zonder ooit getrouwd geflachtk.
en in eene yzcre kill te Bergendal (p) by Kleef in ’c middcn van zync
o / d e v o o r x v l f “ r ' ? ' ' ' " '> ’ “ | / R ° “ 6 y n f c h e o u d b c d r n f a m c n g e f t e l d , i s b e g r a a v c n , fta a c f l a t .
u p UC v o o r z y d e ? b in n e n d i t r a n d f c h r i f t ; s . R . Imp»
Proc. fol,
JO H A N N E S , A4 A U R I T IU S N A S S A V Iu s P R IN C E P S .
n . H a i. P R I N S J O H A N MA U R I T S V A N NASSOU.
D d d dd Hier*
f
if
»
:Ti -
' 1
R
Í-' I"
Üf’a
l-l.
Mi- ,•
' '».<
i* ;
1
' : r ,
' Ili
' Ì
• 1
ill
' jv ’...51
r ,
s‘ ,1 i lij
p '
. l l