■iï
1 1.
ri ):»
,;i., 4= i|(!,||
" i l
4P
N E D E R L A N D S C H E
N I S I D omiN U S Æ D I F IC A V E R I T D O M UM , IN V A N U M
L A B O R A V E R U N T q u i Æ D I F IC A N T E AM .
ZOO GOD H E T HUTS N I E T E N BOUJ VDT , TE V E R G E E F S
J R B E T D E N D E S Z E L F S B O V W L I E D E N DAARAAN.
aan En dcwyl, volgens de getuygenis (l) des Apoftcls, God de Heere een Heere des Vreedes is, leeft
vanKor. ^cn voorts op den voorgrond;
kap. XIV.
i i ' .B n e f
aan die
vanThelT.
kap. III.
V. IÖ.
D O M U S D o m i N I ,
H E T HUTS D E S H E E R E N .
( i) Nani
Hift. van
Veneetf.
I i.d e e l, pag- 334-
(3)Hi(l.du
Prince de
Condé,
pag. 4^1.
(4) Nani
Hift. van
Veneetf.
I l.d e d , pag-334-
En niet zonder reden, want wat poo-
gingen ter wederzyden tot het voltrekken
van het zoolang gewenfchte gebouw des
Vreedes gedaan waaren, zoo was echter
alles totnogtoe vruchteloos; doch als nu
Vrankryk, door de behaalde voordeelen
des voorgaanden jaars daarvan! het ver-
fte vervreemd fchecn , wierden door
de reys van dien Koning naar Lions,
b y geval o f door (x) de ftaatkundc van
Mazaryn, daartoe eerft de vaftfte gronden
gelegd. Want als dees jonge Vorft door’t
zien van des Hertogen van Savooijens
Dochter in liefde ’t haarwaart ontftoken,
en daarop door haare Moeder met den Kardinaal
(OHift.
dll Prince
de Condé,
pag.423.
van Mazaryn (3) wegens een Huuwelyk
gehandeld was, ftondt het Spaanfche
H o f, op de eerfte tyding deezes Handels,
verbaafd, doch vondt ook eerlang goed,
Don Anthoni Piementelli aan den Franlchen
Koning te Lions afzendende, den
zelven, mids Koning Philips nu twee manlyke
erfgenaamen had, nevens zyne (4)
Dochcer het fluyten van eenen Vreede op
zoo voordeelige voorwaarden aan te bieden,
dac ftraks de begönne handeling
wegens het Huuwelyk mec de Savooifche
Prinfeife wierdc afgebrooken; mec de
ydele belofte nogtans van dit ontworpen
huuwelyk te zullen voltrekken, indien
dat met den Koning van Spanjes Dochter
geenen voortgang mogte hebben.
OndertuiTchen handelde Piementelli mec
dcn Kardinaal over deeze zoo zwaarwigtige
zaak; doch tot alles geene volmagt hebbende,
vondt hy goed toc aanbindiug der
begönne handelinge eenen renboode
naar ’ c H o f te zenden; vanwaar hy te
Monrargis, daar hy zich onbekend (y)
ophieldt, de noodige volmagtsbrieven one-
fing. Dus, hoewel onbekend, b ega fhy
zich naar Parys, d a a r ’t H o f den achtcutwintigften
dag dcezes jaars van Lions
was wedergekeerd, cn dc handelingen mec
temeer naadruks wierden voortgezet, mids
den Spaanfchen Koning , als gezegd is,
een tweede Zoon gebooren was, waardoor
de aangeboode Dochter nu des (6) te (6)Nani
verder van de Spaanfche kroon verwyderd v S c « r
fcheen ; om wier ,naabeftaande erfrecht ii-fled,
men te voore haar verzochte Huuwelyk
mct Vrankryk had van de hand geweezen.
De Kardinaal van Mazaryn, om te becuy-
gen dat hy oprechtlyk den Vreede begeerde
, weygerde nietalleen het Verbond raet
den nieuwenBritfchenBefchermheer,’! gene
denzevenentwintigften(7)vanLentemaand (7) HoII.
geeyndigd was , te vernieuwen , maar
beval ook het houden vau openbaare Bee- 26 en 47.
deftonden om den noodigen byftand, in
zoo zwaarwigtig ecn w e rk , als dat der
Vreedehandelinge was, van den Hemel af
te bidden. En waarlyk, het z y de wcderzydfche
Koningen den oorlog moede
waaren, hec z y God de zielzuchten der
onderdrukte verhoorendc zich over de zelve
wilde ontfermen, zoo wierden eyndelyk
dc voornaamfte hoofdgefchillen veref-
fend, en daarop een ftilftand van wapcnen,
den achcften van Bloeimaand, voor
cwee maanden geflooten: waarvan dc af-
kundiging den twaalfden (8) dier maand (S)hoii.
op ontfangcn laft van dcn Markgraaf van Merkurius
Karacena gefchiedde. En dcwyl dees
ftilftand van wapencn nietalleen fcdcrt verlengd,
maarook op uytdrukkelyk bcvel
des Franlchen Konings alle Spaanfche
krygsknechten, die tc Bois-Vincennes
gevangen zatcn , op vrye (9) voe-
ten gefteld wicrden, begoft, volgens de i6jp.
getuygenis van deczen legpenning , de
Vreedczon eyndelyk door de te lang op-
eengepakcc oorlogswolkcn been te breeken.
De
H I S T O R I P E N N I N G E N . F.Boek.
’ +
453
1Ä59,
De rand der voorzyde, op welke het geharnafte borftftuk des Spaanfchen Konings vçrbeeld
llaat, is omzoomd met dccze woorden : . i ■ » *;
P H I L ip p u s I I I I , D e i G r a t i a H I S P a n ia r ü m E T
IN D I A R um R E X .
P H I L I P S D E IV, DOOR GODS G EN ADM K O N IN G V AN
S P A N J E , E N D E I N D I E N . ’
D c ftraalen der langvcrduyfterdeVrcedezonnc breeken, op dc rugzyde, eyndelyk door dc oor*
logsnevelcn hccn 5 volgcns dit ondergeftelde byfchrift :
P E R R U M P E T . I6f9.
z r Z A L D O O R B R E E K E N . itffp.
Beyden, de Vorftlyke ganftelingen, te
weeten de Kardinaal van Mazaryn wegens
Vrankryk, en Don Lodewyk van Haro
wegens Spanje, gelyk' ze totnogroe dc
werktuygen van de elende van den oorlog
geacht geweeft waaren, zochten nu inte-
gendeei voor uytwerkers van dcn langge-
wenfchtcn Vreede by al de werreld aange-
zien tc worden, en weezen daarom alle
bemiddeling zoudcr onderfcheyd van de
hand. Temeer, dewyl nu de grootfte
hoofdgefchillen waaren verefiend, en
vaftgefteld dat de Dochter van Philips
zoude trouwen mct deu Koning van
Vrankryk, die ecn gedeelte der winften
zoude behouden, het andere wedcrgceven,
en de Prins van Konde buyten het Verbond
geflooten blyven: vermids zonder
dit laatfte de Kardinaal van Mazaryn den
Vreedehandel voorzckerlyk zoudc aige-
brooken hebben. Toc de volkome vereffe-
ning vau dicgewigtige werk,vercrok de Kardinaal
van Mazaryn met zes karoflen mec
zes paajden , veele Huysbediendcn, en
maiaiken prächtigen naäfleep, den ( i )
vierentwintigften van Zomermaand, van
iv°deei grenzen van Spanje, met
fol.3 1 3 .’ voorneemen, zoo de goedkeuring van hec
verhandclde met Piementelli uyc Spanje
op den gefteldcn tyd (x ) niet aankwam,
Condi, van niec verder dan Poiriers te zullen rey-
pag. 414- z en: dcwyl hy zich niet konde inbeelden,
1 1 . Heel.
dac de bedonge uytfluyting des Prinfcn van
Kondé door hcc Spaaniche H o f zoude worden
goedgekeurd. Doch zynde nu tuflchen
Blois cn Araboizc gekomen, ontfing h y , tegens
zyne verwachting,dc volflaage gocdkeuring
uyc Spanje op al hec gene dooi
Piementelli met hem was geflooten , en
zettede dus met veel genocgen zyne aangevange
reys naar de uyterfte grenzen toc
Sint Johan deLuz voort. Doch eer hy aldaar
belandde bevondt Don Lodewyk van Hard
zich al tcSint Sebaftiaan,mec wicnbeflooren
wicrdt dc famenkomften op zeker Eyland,
hcc Faizantcncyland genaamd, te houden,
'c gene in de rivier Bidaflba Icgt, die oin
geene andere rcdcn bekend en vermaard is,
dan omdat z y beydc de Ryken van een
fcheydt, en hec zoogemelde Eyland van
zulk eene grootte omtrent haaren mond
bevat, dac hetCs) bequaam z y om daarop
een huys van hour te bouwen, daar de ge- y ^
melde wederzydfche Opperftaafsdicnaars, iided/
icdcr van zyne zyde over eene byzondere
geflaage brug, konden inkoracn, en in eene
gemecne zaal de begönne handelingen
voortzetten. En hoewel hier maar twee
hoofden byeen kwaamen, cn alles mec
een diep geheym tocging, zoo had echter
al de werreld op deezc byeenkomft
de oogcn geveftigd, dewyl aldaar dc ge-
wigtigftc belangen der Prinfcn, en de algemeene
van de Heerfchappyc der Chri-
Y y y y y ften-
' iM
i ë
t*.
i 1'
|;i " /
» . / ■
i f
H ri
ß ; rif«»
' i; ri<
t -
ij rii
ill
li " ft.
. » 4 i ■■ “ ttî.