l i l l . L U S T R A T E T F O V E T .
HY Z U Y F E R Y E N KOE STERT.
II. Van den tweeden, die door de Henegouwcrs gemaakc is, hccft devoorzyde rondom hetgc-
harnafte borftbeeld van den jongen Vorft, dit randlchrift;
■ P H I L IP P U S n n , D e i G r a t i a H I S P A N ia r ü m R e x . 1621.
P H I L I P S D E I F , DOOR GODS G E N A D E KON IN G F A N
S P A N J E . i 5x i.
(ii Mere. En dewyl dees jonge Koning ftraks, naa het bcklimmen van den Spaanfchen troon, de zulken
Wan?. ' liet by den kop vatten en (i) ten ftrengfte ftraffcn, die ftaande hec bewind van zynen Vader zich
löii.tom. door onbehoorelyke middelen uyt de inkomften der Kroone verrykt hadden, worät hy op de nig-
VU.pag. 2ydc -als een jonge Herkules verbeeld; welken de oude Dichters willen dat reeds in zyne wieg
8c flangen (2) zoude gedood hebben: waarom hy hier ook in iedcre hand ccne flang heeft; het
(2) Ovidii omfchrift luydc aldus:
Heroid.
Epift. IX.
T^.ir&22.
H E R C U L I H I S P A N O , S e n a t u s P o p u l u s Q u e H a n n o n i æ .
Metam.
lib. IX.
i.67.
A A N D E N S P A A N S C H E N H E R K U L E S , D E R A A D E N ' T F O L K
Sencc.
trag.Herc.
F A N HENEGOUIV E .
für. aft,II.
Ti. 2 14. 5c
feqq.
( r i Neuville
Hift.
vanHoii.
I .d e e l,
pag.238,
. Ncgen dageu voor hct overlyden van
den Spaanfchen Koning had Huyg dc
Groot, die, als w y gezegd hebben, op
hct Loevefteynfche ilot was gevangen gezet,
op eene zonderlinge wyze zyne v ry heyd
weeten te bekomen. Op den laatften
van Oogftmaand des voorgaanden jaars
was door de Staaten toegeftaan dat hy
niet alleen door zyne Huysvrouw Maria
van Reygersbergen van fpys en drank zoude
moogen verzorgd worden, maar ook
der zelver bezoek genieten. Ondertuffchen
zynen tyd met (3) fchryven en leezen
ville doorbrengende, ontfing hy zoonu zoo-
° ‘ dan daar toe de noodige boeken , zonder
dat de vereyfchte toezigt door de
wacht op het doorzoeken van den koffer
als diete rüg ging, wierdt genomen. Des
beftondt h y , mids het afweezen van den
Slotvoogd, op den dertienden van Lentemaand
zich zelven, in plaatfe van de be-
komene boeken, in den koffer te fluyten.
Welke door de wachters z e lfs , als o f hy
met boeken bezwangerd was, buyten het
ilot gedraagen, verder naar Gornichem
t’fchcep gebragt, en door het befchik van
ven^vaii mecwuftigc dicnftmaagd aan het huys
den Hcer van Adriaan (4) Daatzelaar zynengocden
G r S teilenden bcfteld wierdt. Hier kwam de
Groot uyt zynen houten kerker, en ging op
fchoonlichten dag in ’c gewaad eens metfe-
laars met eenen maatftok in de hand naar
de Waterpoort ; vanwaar hy zich tot op
den Brabantichen grond by Waalwyk liet
overzetten. T c Antwerpen gekomen
gaf de verlofte by eenen brief van den
dertigften der zelfde maand aan de Staaten
kennis van zyne ontkoming en de redenen,
die hem om zyne vryheyd te betrachten,
hadden (5) aangezet. Het zelfde
deed hy aan het H o f van den Franichcn
Koning, ’t gene uyt hoogachtinge zyner
geleerdheyd dit bericht niet alleen met
vreugde ontfing , maar ook den vlugteling
derwaardt noodigde en met een jaariyklch
(6) inkomen van duyzend ryksdaalers ver-
eerde. Veel viel ’er ondertuifchen in de
Staatsvergadering te doen wegens zyne
Huysvrouw, om dat z y haaren Man in ’t
ontkomen behulpzaam geweeft w a s , en
door’t aantrekken zyner kleederen, terwyl
hy in deu koffer vervoerd wierdt, hem
verbeeld had. Waarom z y ook, rot ryd
en wyle de Staaten, wegens dit gedrag een
beiluyt zouden genomen hebben, op het
Loevefteyniche ilot wierdt gevangen gehouden.
Doch uyt aanmerkinge dat niet
z y maar de Wächters zelfs den gevangen
hadden uytgedraagen, wierdt z y ingevol-
ge van haar ingeleverd verzoekfchrift, met
goedvinden van Prins Maurits, twee dagen
(7 ) daarnaa op vrye voeten gefteld.
De gedachtenis van deeze zeldzaame
ontkoming wordt op deezen penning
verbeeld, en die daarom alhier geplaatft.
(5) Aitïc-
mazaakea
van ftaat
en oorl.
I. deel,
fol. 45.
(6) Neuville
Hift.
van Holl.
L deel,
pag’139*
(7) Atiïcmaaaaken
van ftaat
cn oorl.
I.deel,
fol. 46.
Op
i 6 i i .
Op dc voorzyde van deczen gedenkpening, die op laateren tyd door den Leydfchen Penning-
maaker Johan Sracltflng gemaakc is,leeft men, boven hec borftbeeld van den oncvlugccn, zynen
H U GO G R O T IU S .
HUYG D E GROOT.
De koffcr, door wiens middel hy ontkomen was, ftaat op de rugzyde veKbceld,welkeeenige
hcldere ftraalen door zyne reecen uytgeefc, en twee Koninglyke kroonen draagc; omdat hy
door ’c Franfche Hof dus gunftig ontfangen, en federt van hct Zweedfche aan het ecrftgemelde
totAfgezant (i) benoemd is. Verder ziet men in den flinkeren hoek het Loevefteynfche flot
cn in den anderen eene opkomende zon; onder deeze fpreuk toc byfchrift;
M E L IO R PO S T A S P E R A F A T A R E 3 U R GO .
N A A D E F E R D R U K K I N G E N F E R R Y S I K TE H E E R L Y K E R .
Niectconrecht zict men ter wcderzyde van den koffcr door de reecen verfcheydene ftraalen uyt-
fchiecen; mids hy van (2) zyne eerfte jeugd af zeer doorftraalende blyken van een uycmuniend
vcrnuft heefc gegeeven, en acht jaaren oud reeds vaarzen begonnen tc maaken. Dus in ’tjaar
zeftienhonderd, het zeventiende zyns ouderdoms, zyne (*) aancekeningen over dc Griekiche
befchryving der zigtbaare hemellichten van Aratus den Staaten van Holland opdraagende, wierdt
hy deswegen met (5) tweehonderd guldens befchonken, en aan de eerfte Leden van Staat door
Oldenbarneveld bekend gemaakt; wiens gezel-en Gezantfchap in Vrankryk hy twee jaaren tevoore
had bygewoond, en welke in ’t volgende den Staaten van Holland de uytmuntende bequaamheden
van deezen Jongeling voordroeg, om tot het befchryven van ’s Lands Hiftorien gebezigd
te worden; zoo men konde goedvinden zynen geeft met eene verecring daartoe op te wekken:
invoege hem, met beding dat hy de befchryving van ’s Lands gefchiedcniiTen by de hand zoude
neemen, driehonderd (4) guldens zyn toegelegd. Doch of hy fchoon dus aangemoedigd ftraks
de pen tot dat eynde opvatcede, 200 was’t echter, mids’t verloop en de verraindering van zyns
Vaders Johan de Groots zaalcen, dac hy, volgens de bekendmaaking van Oldenbarneveld aan de
Staaten gedaan, waarfchynelyk cenzooloflyk begonnen werk zoude moeten laaten fteeken hebben,
tenwaare hem nog een buytengewoone onderftand gedaan wierde: zulks hem door de Staaten
van Holland, (f) op dit verzoek, thans nog driehonderd guldens, by den Ontfanger Mierop te
ligten, wierden toegelegd. Doch eerlang kwam door ’c openvallcn van hec Breukeyfchersampt
des Hofs van Holland gelegenheyd aan de hand om aan de Groot te gcraoet te komcn; en wierdt
hy , nevens Klaas Baker en C^uiryn van Stryen benoemd (6) zynde, daartoe door Maurits, op
eene wedde van (7) duyzend guldens ’s jaars, verkooren: behalven dac hy in dienft zynde, evenals
die van de Rekenkamer, daggelden zoude moogen genieten. Deeze bediening belcttede zynen
arbeyd niet, zulks hy in ’t jaar zeftienhonderdtien de oudheyd van den Bataajfcben vryenßaat
den Staaten van Holland opdraagende (8) deswegen met driehonderd guldens wierdt befchonken.
Hoewel dit werk niet dan tweejaaren daarnaa door de Heeren van Afpercn en Bofch, op laft der
(p) Gemagtigde Raaden van Holland is onderzdchc geworden. Sedert tot het Raadsheersampt
van den Hoogen Raad zynde voorgeflaagen is verftaan hem, om zyne uytmunrcnde bequaamhe*
den, in zyne bediening van Breukcylcher des Hofs ( i o) te laaten volharden; mids dac zyne weddc,
opden voet als van zynen voorzaat, zoude verhoogd worden. Drie jaaren daar naa wierdc by
mct den Heer van Matcnes gemagtigd om de ftukken van den Hiftorifchryver Peter Bor tc on-
L 1 2 der»
( ! ' Leevcn
van
den Hecr
Hugo de
Groot.
{i)Jo h .
Meurfii
Ath. Bat.
lib.II. pag.
10 5 .
(* ) Syntagma
A -
raieorum,
id efi Hot*
in A rati
fhccncmena
Crtca CTT.
(3 )RefoJ.
der Gc-
comni.
Raad.
van Holl.
13 Sept.
IÓCO. fol.
(4 'kefol.
derStaaten
vanHoll. ,
8 Nov.
ló o i.fo l.
comm.
Raad.
van Holt.
8 Jan.
1603. fol.
{6) Refol.
oerSiaatcn
van Holl.
4 Sept.
1O07. fol.
201.
(7)RefoL
derStaaten
van Holl.
7 Nov.
lóoy.fol.
309.
^8) Refol.
derStaaten
vanHoll.
14 Maart
ló io .fo l.
129.
(9) Refol.
der Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
4 0 f t .
16 12 . fol.
242.
(to) Aan-
hangfel
der Relol.
derStaaten
vanHoll.
July tot
10 Aug.
1612. fol.
3Ö.
I'-r.
I;
t 'e'. '
; !l
%
: I I
’ M
f.eS
• i--«
- f j .