t l
Het borftbeeld des Spaanfchen Konings ftaat op dc voorzydc j binnen het randlchrift deezer tytclen
:
P H I L ip pu s I I I I , D e i G r a t i a H I S P a n i a r u m E T
IN D IA R um R E X . 1Ö61.
P H I L I P S D E I V , DOOR GODS G E N A D E KONING V A N S P A N J E
E N D E I N D I E N . 1ÖÖ1.
Op de rugzyde zit een ysvogel in zyn neft, ’ t gene in eene bedaarde zee dryft, en van cene bo-
vcnvcrbeelde zon befcheenen wordt; binnen deeze fpreuk:
T U T ® P A X U B E R T A T I S O R IG O .
D E V R E E D E I S D E O O R S P R O N G K V A N D E N
G E R Ü S T E N O V E R V LO E D ,
1662.
(i)LettTes
d'Ertrades
tom .i. •
pag. z.
(2) Aitze
mazaaken
van ftaat.
enoorl.
IV.deel,
fol. 864.
(3) Aiize-
mazaaken
van ftaat
cn oorl.
IV.deel,
fol. 870.
Dierhalven leyden de Vcrcenigde Geweften
hun nyrerfte vermoogen re werk, om
dar gcluk, ’ r gene z y voorheen zich door
de wapenen bezorgd hadden, rhans door’r
maaken van voordeelige Verbonden mer
dc uaibuurige Vorften, vo o r ’t roekomen-
dc re verzekeren. T or dat eynde de
Heeren van Gendt ( i ) van Beuningen,
Hubert, en Boreel , als Buytengewoone
Afgezanten naar Vrankryk hebbende gezonden,
deeden die daarvan opening, en
bragten, naa lang handelens de zaaken in
dien ftaat, dat nietalleen eene naauwere
verbindrenis , maarook een verbond van
koophandel, dcn zevenentwintigften van
Grasmaand des jaars zeftienhonderdtvvee-
enzeftig mct die Kroone te Parys geflooten
wierdt; waarby onderanderen deKoning
van Vrankryk i n ’t vierde lid zich
verpligtte om de vryheyd , zoo van
dekoopvaart als viflchery met al zyn ver.
moogen (a) tc zullea haudhaaven, ja in
geval van eene vreedebreuk met twaalfduyzend
man den Staat (3) byfpringen en op
zyne koften onderhou/n. Niet zoodra
was dit Verbond getekend, o f het wierdt
tc Parys mec trompergefchal op alle hocken
der ftraaten afgekondigd, en Jonker
Zypefteyn, die in zeer korten tyd de ty ding
v an ’t fluyten des Verbonds in ’sGraavenhaage
bragt, doorde Algemeene Staa-’
ten (4) met driehonderd dukatons befchon- (4) Holl.
ken. De handhaaving der vrye viflche- “ sfep';,'
rye cn zeevaarte was rcmeer by dit Ver- ;6. ' '
bond bedongen; om dat men in Engeland
thans den ouden eyfch weder deed geldcn,
en dns fcheen toe te leggen om her vrye
gebruyk der zeen den Vereenigde Gewesten
tc (5) betwiften. Hoe ’c z y , immers , , Le„„,
deeze, niets meer dan het aanqueeken der d’Eftrades
eens bekome ruft ter harte neemende, 5,™ '“
hadden de Heeren Lodewyk van NalTon, ‘
Simon van Hoorn, Michiel Goch , en
Joachim Ripperda naar Engeland, als Buy.
tengewoone Afgezanten afgevaardigd, om,
waare het moogelyk, ook eenen naauweren
band van vriendfchap en verbiadtenilTe mec
die Kroone te fluyten. Zeker gefchil nogtans
tuflchen de Ooftindifche Maatfchappy
der Vereenigde Geweften en die van
Engeland, vertraagde zecrlang het fluyten
der voorgeflaage verbindteniffe; doch Koning
Karel, ziende dat de Nederlandfche
Gezanten, volgens het aan hen toegezon-
deu beve l, van zins waaren eerftdaags
t’huyswaarc te keeren, bcwilligdeeyudelyk
in de o p ’t papier gebragte voorwaarden ; (4) Aiti"
zulks te Weilmunilcr (6) dcn vierden van
Herfftmaand het onderlinge Verbond van
vriendfchap en naauwere verbindtenilfe tuf- iv-deei,
fchen
fchen de Nederlandfche Gezanten cn de
Gemagtigden van Koning Karel, wierdt
geflooten. Waarvan de tyding door dcn
(I) AIM-Heer Brauw, Edelman van ’t ( i ) Nedcr-
"InTa'" iändfche Gezantfchap,van uiidi ---------- ---------------------- r ’ aan d—e V■creecn
oorl. nigde Staaten tot geen kleyne vrcug-
Mpo?!’ in ’s Graavenhaage gebragt
wierdt. En dewyl huune Hoogmoogendheden
, aldus met de twee uytmun-
tendfte Vorften der Chrifteuheyd in een
zoo naauw Verbond zynde getreeden,
zich dierhalven verbceldden, dat nu niet
min de Vreede dau de ruft des Lands tegens
alle aauilaagen van buytcn volkomen
verzekerd was, en den ingezeetencneene
guide eeuw, door’t bloeijen van den koophandel,
voortaan niet ontftaan kon, zoo
hceft ook decze hooge verwachting niet
zonder reden tot het munten van dee*
zen gedenkpenning aanleyding gegeeveoi
1 , Op her voorlliilc ziet men den Vreede, zittende op eenen ftapel weggeworpcne wapenen,'
Waaronder de Oorlogsgod Mars verdrukt Icgt, cn hebbende in dc ccne hand cencn Olyftak, in dc (.) Vir«ij
anderc eenen Overvloedshoorn, en voor zich de w.ipenlchildcn van Vrankivk, Groocbrittanic, Edog. I '
en de Vcrcenigde Geweften. Het ranfchrift is (z) dccze fpreuk :
D E U S N O B IS H Æ C O T IA F E C IT .
GOD H E E F T O N S D E E Z E RU S T F E R S C H A F T .
Hct ruggeftuk, d.it geene verbeelding hecft, voert alleenlyk deeze vierlirig tot opfchrift;
D E F R E E ME T E E N ' O L T F E N B A N T
V E R E I N T H E T V R T E N E D E R L A N T ,
A E N G R O O T B R I T A N J E E N ' T F R A N S C H E R ÏCK- .
ZOO B L O E T T D E S T A E T D E R V R O M E N WTCK.
M D C L X I I .
É11 dcwyl deeze zelfde Landen, welke ftaande dc Spaanfche oorlog als van geenen Vreede had"
den willen hooren fpreeken, thans door’t aangaan van dusdaanige Verbonden alles in ’c wcrk ftelden,
om door eene onzydige rechtsoeffening buyten, en door cene onderlinge cendracc binnen’3
lands, den eens gefmaakten Vreede te bcveiiigen ; zoo meen Ik,
II. dat de tweede, zynde een legpenning, nergens beter dan hier zyne plaats kan vinden. Want
op de eene zyde ziet men boven het jaar 16ÖI. den Nederlandfchen Leeuw, houdende in den
eenen klaauw dcn bundcl van zeven pylenj doch in den anderen nu geen bloot zwaard, maar
eene onzydige weegfchaal. Op de andere zyde zyn gefteld de wapenfchilden der zeven onderling
Vcreenigde Landfchappen, rondloomra den Hoed der bekome Vryheyd,ryheyd , welke hier nu niec-
I I . Heel. K k k k k k
mècî
! !
‘fe
£
"
i ' ' !
1 '
!■
/ f c
«