»% .'• ri
lii i f '
i l '
i ,
378 N E D E R L A N D S C H E
165"3. Doch ftaat aan te merken dat alhier in deezen tydftip gefaald is, mids hy met die hooge be-
- ■ • dicninge cerft in ’ t jaar zcftienhonderdzevenendertig (*) is befchonken. ,
^¿z47. ** Op het ruggeftuk is hec voorgevallen zeegevecht,binnen dit randfchrift, verbeeld;
V IC T O R H O S T IU M , F O R T I T E R P RO P A T R IA P U G N A N S ,
O C C U B U IT ? IO a u g u s t i , A N nO D O M in i C ID IO CLIII.
V E RW I N N A A R D E R V Y A N D E N I S H T , D A P P E R L Y K VOOR T
V A D E R L A N D S T R T D E N D E , G E S N E U V E L D ; D E N 10 VAN
OO G S TMA AND , I N ’T J A A R D E S H E E R E N , id f j.
(i)H o ll.
Merk,
anno 1653,
pag. 80.
r i) Holl.
Merkurius
anno 1653.
pag. 87.
(3) Brandt
Leev. van
de Ruyter
fol. 59.
Het lyk des Admiraals, dat op de Helder
aan ( i ) land gezet, en langs ’t ftrand
in’s Graavenhaagegevoerd was, wierdc den
vyfden van Herfftmaand vandaar op eene
ftaatlyke w y z e , zynde voorgegaan van
de Lyftrawanten van den Staat en van
verfcheydene anderen , die de eertekenen
droegen, naar Delfc gebragt, en, gevolgd
van de Raaden rer Admiraaliteyt,
zync naafte bloedvrienden, de Algemeene
Staaten (z) en andere Leden der Hooge
vergaderingen en Gerechtshoven , in den
Noorderhoek van ’c koor der Oude kerke
aldaar begraaven. Waarboven op laft der
Staaten eene zeer prächtige marmere graf-
ftede , cer waarde van tienduyzend (3)
guldens is opgerecht, welke onder andere
den gefneuvelden Held in ’c volle harnas
leggende verbeeldt, en zoo in de Neder-
duycfcheals Latynfche taale een wydluch-
tig getuygfchrift zyner bedreevenehelden-
daaden voert. Hoewel hy door het laatfte
gevechc de Engelfchen,die deHollandfche
havens als bezet hielden , vandaar
lokce, en zoodaanig havende, dac ze genoodzaakt
waaren in hunne havens te loopen
, om zich van de geleede fchaade te
herftellen ; gaaven echter de Engelfchen
voor eene volkome zeege bevochten te
hebben : ja men hieldt aldaar deswegen
eenen opeubaaren Dankdag ; hcc verhaal
daarvan wierdc alom van de predikftoclen
de gemeente voorgeleezen ; de Hoofden
der vloote wierden met goude ketenen ,
de mindere Bevelhebbers mec andere gefchenken,
ja cot de minfte matroozen zelfs,
dus elk naar zynen rang beloond. Kromwel
(4) ook om te betuygen het vernoegen
dat h y bad wegens hec gedrag van Monk, Hift.d’An.,
ftaande hec laatfte gevccht gehouden, ver- fv / 'J ? ’
waardigde hem raet de goude keten hem 317.
z e lf aau den hals te hangen? waaraan dees
gedenkpenning gehechc was. Welk dierbaar
halsfieraad, zynde van goud niec geftempeld
maar uytgehakc, in de befaamde
penningkafle van den HecrFran9ois Fagel,
Griffier der Algemeene Staaten , alleen
echt wordc gevonden.
Binnen cencn rand van verfcheydene vlaggen, ankers, touwen , mailen, en ander fcheepsge-
rcedfchap, is opde eene zyde hct voorgevallen gevechc, en op de andere zyde hec Admiraaliteyts
wapen van Engcland, Schotland cn Icrland, zonder eenige by- of omfchrifccn, verbeeld.
Temeer
k
V " ' 4 l
H I S T O R I P E N N I N G E N . / / / / . BoeL
Temeer oeffeude Kromwel deeze miid-
daadigheyd ten aanzien van het zeevolk
mids die verftaande de ontbinding van ’c
Parlement, by ecn ondertekend getuyg-
(i) Aitie- Ichrifc ( i ) vcrklaard had zynen pligc cchcer
maiaaken te willen waarneeracii in hcc Vaderland ce
eiooriog, befchermen. Dan Kromwel ondertuifchen
III. deel, ’ bevroedende, hoe hy door 200 ftouce
fol. 808. veelen , zelfs in ’t leger , cot
vyanden gemaakt had , vondt federt goed,
naa zeer ernftig met de voornaamfte Legerhoofden
zich deswegens beraaden te
hebbcn, iu dc hoedaanigheyd van Opperhoofd
der krysgsbenden, een nieuw Par-
(ifeVry Icmcnt uyt alle de Baronnyen der drie ( i )
gii.' tom! Ryken te befchryven. F.n ofwel dit op
iV. fol. den beftcmdcn tyd cn plaats vergaderd ,
ftraks veele hcylzaame wetten, zoo op hec
,ftuk van den koophandel, als van ’s Lands
geldmiddelen ont wierp, zoo was hec echter
eerlang wederom nietmin dan hec voorige
aan Kromwels ftaatzuchtig voorhebben in
den weg. Zulks hy al zyn vermoogen
federt inipande om hct aan den eenen kant
b y ’t Volk verdacht te maaken, a lso f hec
den Scaac cn den Godsdienft ftondt re bederven,
en aan den anderen kant, door ’c
dvvarsdryven zyner aanhangercn , des
zelfs Leden zoodaanig tegens elkanderen
op tc hitfcn cn onderling te verbicre-
. ren , dac de Spreeker Roufe en alle
Kromwels aanhangers , in plaatfe van
nieuwe opvolgcrs tot een nicuw Parlement
tc verkiezen , ziende by de meer-
derheyd van ftemmen hun oogmerk niec te
bereyken, den tweeentwintigftcn van Wintermaand
uyt die Hooge vergadering lie-
pen, zich naar Whitehall by Kromwel begaaven,
cn aan hem, naa zich ter regec-
ringeonbequaam verklaard te hebben, hec
(jlLarrey hoogc Staacsgezag , om den nieuwen (3)
Vryenftaat van Engeland , Schotlaud en
iv.foi. Icrland, onder den naam en tytel van Be-
fchermer te beftieren, evenals z y hct van
hem ontfangen hadden, voor zyn leeven
3 7 ?
lang geduurende weder aanbooden. Hoc
aangenaam hera ook deeze boodichap was, ~ "
zoo liet hy echter,onder den fchyn ecncr
ingctoogc zedigheyd , zich niec dan naa
lang fmeckcn ten vierden dage daartoe ovcr-
haaien; als wanncer dc berichtspunten zyns
bewinds wierden opgefteld, om van hem
op cen plegtige wyze bezwooren cc worden.
Dit geichiedde nog dien zelfden dag
met eene byna Koninglyke ftaatfie. Omtrent
een uur naa den middag kwam Kromwel
, wordende verzeld van de Heeren Gemagtigden
van ’cGroot( 4 } zegel van Enge-
land, verfcheydene Baronncn van ’s Ryks
Schackamer(*)enecnovergroorgetaIvangc-
tytelde Heeren, Rechters, Hoofddienaarcn fol.'sS.’
en Krygsbevelhebbers; en deczc weder
gevolgd van den Hoofdbaljuw , de Sehe-
penen, den Geheymfchryver, en Bockhou-
derder ftad Londen , allen in hunne plegc-
gewaadcn te Weftmunfter. Alwaar hy dea
ontworpen eed, naadat hem die was voorgeleezen,
afleyde, ondercekende, enzich,
als nu mec hec Hoogebewind zynde be-
kieed, in een prächtig en daar toe vervaardigd
geftoelce ncderzectede. Aldus mec
gedekten hoofde zittende, ontfing hyhet
Grooc zegel uyt dc handen der Gemagtigden,
midsgaders hct zwaard der ftad (y) hiIU^?-
van den Hoofifl'chout, en wierdc, naa’tgiet. tom;
eyndigen der Vergaderinge, mer ecn ftaac-
lyk gevolg weder naar de Bankeczaal te
Whitehall gebragt, en geduurende die geheele
togt altyd door den Hoofdfchouc,
draagende hec blootc zwaard, mec outdck-
ten hoofde voorgegaan. Ondertuflchen
was Kromwel onder trorapccgefchal in
’t H o f te Weftmunfter , dc oude Beurs,
en andere openbaare plaatfen , door dc
Herouden van wapenen in hunne ftaatfi-
rokken, op eene plegtige wyze nietalleen
uytgerocpen, maar heeft men ook . .
ftraks dit geldftuk met zyne bceldenifle feurfe of*
(6) en nieuwen tytel zien in ’c licht ko-
men.
Zyn gehavnail borftbeeld, dat op de Voorzyde gezien Wordt, is omvangen met het randfchrift
deezer tytelen ;
O L IV E R U S , D E I G R A T ia R E I P U B L i c e A N G L I a E , S C O t i .e ,
E T H I B e r n i « p r o t e c t o r .
C c c cc 2 ou-
■iii:
90 ■
& '
I'-' 5 i
ÌL.
hi il:
-It
I; .9-' i
f. ■ '
■li '
. i i
¿ 1f
h
rii •