/ f l
w m
L i ü l i l '?
■/1Í
y m
,94 N E D E R L A N D S C H E
T w k Enudcn houdcn op dc andere zyde ccnen krans boven den gekroonden Leeuw der Vef-
e e S e Geweften, aan wiens rechter zyde dc Voorzigtigheyd, houdende ecnc ftang, en t«
■------------- n S z v d e d e Stand v a ftighcyd m e t eenen py la a r ge z ien w o rd en . W a a r onder m v ie r fchftdtfes
de S Grol, hec nefmen der ZilvervKote, het verrafte Wezel, en het mgenomcn Fer-
nambuko verbeeld ftaan, mct icders bygefteldc jaar, wanncer die voordeelen bchaald zyn. Om
hooge leeft men in den rand dit byfchrift:
A U S P IC I I S A D S IT V I C T R I X C O N C O R D IA .
D j r DE O F E RW I N N E N D E E E N D R A G T G E P A A R D Z T M E T
H E T HOOGGEZA G .
II De voorzyde van den tweeden, die in dit jam alleen ter eere van Frederik Hendrik gemaakt
is, bevat z y n geharnaft borftbeeld, binnen die randfchilft.
E F F IG .E S F R ID E R I C I H E N R I C I , D E I G R .A T IA P R IN C I P . s
A U R A IC iE , C O M IT .s A N A S S a v i .i , C A T Z i m e u b o c o q u e
a f b e e l d i n g F A N f r e d e r i k H E N D R I K , DOOR GODS
GENADE P R I N S F A N O R A N J E , G R A A F F A N NAS SOU,
E N K A T Z E N E L L E N B O G E .
Binnen ccnen l a ™ e r k r a n s houdt op de ragzyde een « bloot zwaard, omwondcn
mct eenen wimpel, waarop ’s Printen zinfpicuk te leezen ftaat.
P A T R I jE Q U E , p a t r i q u e . i<!?o.
e n a a n h e t f a d e r l a n d , e n a a n M I N E N F A D E R . 1630.
Doch terwyle de Vereenigde Geweften
ZOO groote voordeelen , zoo hier te lande
als over zee, behaalden, en de Prins ten
dienfte zyns vaderlands eeu nader befcher-
W Atae- mend Verbond ( i j met de Kroone van
mamte» Vrankryk floot, zoude hy z e lf zyn eygen
» “0«? Prihsdomvan Oranje in dit jaar , door de
ftaatkundige poogingen van den Kardmaal
” van Richelieu byna verlooren hebben. Dees
afoerichte Kerkvoogd bevroedde den
haat, die’t Roomfche hofovcrzyn gedrag
had opgevat, wegens dat hy de Onroomfchen,
zoowel in ’t Keyzerryk als de 'Vereenigde
Geweften, krachtdaadig onder-
(ij Nee- fteunde, en nam voor ten genoegen (z)
r a n 'S des Pauzen hct Prindom van Oranje de
I.deel, K r o o n e van Vrankryk in te ly ven, welke
het als een doorn in den voet gefmert, en
eenkrachtigrugftennfel aan zyne Onroomfche
onderdaanen in dien oord totnogtoe
verftrekt had. H y handelde dierhalven
wegens ’c overgeeven van die ftad en dat
Prinsdom mct den Heer van Valkenburg ,
die voor den Prins van Oranje Stedevoogd
dier plaatfe was,cii bcloofde hem viethon-
derduyzend guldens in gereed geld, cn
veertigduyzend guldensaanrencenjaarlyks
te zullen geeven , zoodrahy den Franqoi-
zen het Prinsdom Oranje zoude in handen
ftellen: waarvan het verbond al over dric
jaaren tuiTchen den Franfchen Koning en
den Stedevoogd den achtften vanWinter-
maand (yjgeflooten was. Dan als nu over (3) a im -
de uytvoering wierd geraadpleegd, H e e g™ “ “ “
de Prins van Oranje kennis van deze tron- cn oorl.
weloosheyd, en zondt daarop de Heeren h
vander Does en Montes , twee van zyne
Raadsluyden, derwaart, om de waarbeyd
dier zaake te onderzoeken, enden Stedevoogd
tot het afleggen zyner bedieninge
te beweegen. Maar z y zaagen zieh beyden
aldaar zoo quaalyk gehandeld,dat de laatfte
het beftorfen vander Does deftad ont-
zegd wierdt. Des zondt de Prins van O-
ranje den Heer Knuyt in fchyn van eenen
Koopman derwaart, om door geweld en ’ t
maaken van aanhang den Stedevoogd a f te (4) Ncu-
zetten. Aldaar gekomen ontdekte hy de
vyanden van den Stedevoogd ; en aan hen i. ded,
zynen laft.welkenyt liefde tot hunnen na- P»S’34''
tuurlyken Heer zich nevens hem tegens
Valkenburg verbonden , heymelyk
foldaaten in de ftad bragten, cn met hulpe
van dceze den Stedevoogd , als hy
nyt het Hot in dc ftad kwam , op den
middag van den clfden van Zoomermaand
in zeker huys ovcrvielcn , ja hem onder
’t doen van tegenftand afmaakten, endus JS30.
( i ) de ftad onder de gehoorzaaraheyd ( ,) ,iiu e -
van den Prins van Oranje bragten : al- cuziAat
waar ook in dit zelfde jaar dit gcldftuk S ”oo
gemunt is. i-
° fol. 10 3 s .
Het borftbeeld van den in ’ e bezit geraakten Prins ziet men op de voorzyde, zoo als in den
rand dcezc tytels:
F R E D e R i c u s H E N R i c u S j D e i G r a t i a P R I N c e p s A U R a n i a ; ;
C O m e s N A s s a v i . ® .
F R E D E R I K , H E N D R I K , DOOR GODS G E N A D E P R I N S V AN
O R A N J E ; G R A A F V A N NASSOU.
Rondom cen kruys, uyt vier lelien en eenig loofwerk beftaande, leeft men in den rand der rug*
zyde de gewoonlyke fpreuk der Prinfen van Oranje:
SO L I D EO H O N O R E T G L O R i a . i ö ; o.
GODE A L L E E N Z Y D E E E R E N LOF. idjo*
Door liecnaadrukkelyk hier voorverhaalde
vertoog van den Graaf van Solre, cn het
verlies van Farnambuko, wierd hec Spaaniche
H o f uyt den ilaap der zorgeloosheyd
opgewekt, en nam een befluyt om tot hec
herwinnen van dat fuykerryke Landfchap
alle zyne krachten in te fpannen. Vcele
(a)Rcfül. fchepen wierden derhalven in hec begin (x)
iifHol? zeilienhonderdeencndertig te Liivan
10 ' febon eu in de havens van Galli9ie toege-
en ofwel eene befmettclyke ziekte in
iö3i.fol. ’t kort meer dan tweeduyzend man weg-
“ 5- rukte, detoeruftingdiervlootewierdtech-
ter op laft des Hofs zoodaanig aangebon-
den , dat die eyndelyk , dertig fchepen
fterk, onder het beleyd van Antoni d’Oc-
queudo omtrent hec midden van Bloeimaand
inzceftak,cn dcn noodigen onderftand van
wapcnen , buskruyd, cn anderen voorraad
(3)Neu- (3) in deftad Sant Salvador aanbragc. On-
viiie Hift. dcrtuflchen doorvicrcntwintig fchepen uyc
verfcheydene havens van de Spaanfche
Weftindien verftcrkt, cn tyding hebbende
bekomen , hoe de Hollandfche Admiraal
Pater , die ’c oppcrbevel in Brazil voerde,
naade Portugeezen hec beleg van Olinde
re hebben doen opbrecken, zich van de
riviercnSint Antony en Sint Michielver-
zekcrc, midsgaders tweeduyzend man naar
Tamaiaka, en het overige zynslegers naar
Paraiba gezonden had, om cencn aanval op
n Holl.
I .d e d ,
pag.3Si.
de baai van Todos los Santos tc doen ;
uam hy een befluyt om dc Nederlandfche
vloot op.ce zoeken en haar flag te leveren.
Deeze was flechts zeftien fchepen fterk ;
van welke’er cicn, door het groote getal der
Spaanfche fchepen verfchrikt, hunnen Ad-
rairaal verlaatende hcc aanftonds op een(x)
loopen ftelden, waarover (4 )z y naamaals
ookgeftraftzyn. Pater echter verioor daarom
den moed n ie t, maar viel met zyne
zes overige fchepen op den vyand, fchooc
eenigen in den grond,en verbrandde verfcheydene
anderen, eer de Spaanfchevloot
hem ( f ) konde omfingelen. Dus langen
tyd zynen vyand onbetwiftbaare blyken van
zynen heldenmoed hebbende gegeeven, zag
hy eyndelyk een zyner fchepen, Prins Wiilcm
genaamd, mec tweehonderd vyftig man
in den grond fchieten. Echter volhardde
hy in’c gevecht , totdat zyne eygekruyd-
kamer door eenen ingefchootengefchutko-
gel in brand geraakt, hem met al zyn volk
en 'c fchip tegelyk in dc lucht opjoeg ;
waarop de vier overige fchepen al vechcen-
de afwecken en hun overfchoc mec nog
een genomen vyandlyk fchip in bchoude
haven bragcen. De Spanjaards , hoewel
zy geenen grooten roem door dit gevechc
behaald hadden , lieten nogtans nict naa
het bekomen voordeel Hemelhoog rc ver-
heffen; hoe zydenNederlandfchen Admi-
C c c X raal
Í4) kefol.
derStaatea
van HoU.
10 Mey
16 3 3 .(0 !.
21.
(j)Neu;
VilleHill.
van HoU.
I.d e e l,
pag-3S3*