4 N E D E R L A N D S C H E
t«03. is , hctVaderknd in ’t yervolg cycn moedig tc willen berchcrmen , want hct randfchrift diet
------ zyde luydt aldus:
T E R R A S Q U E T U E B O R E T U R B E S . 1605.
I K Z A L D E L A N D E N E N S E E D E N B E S C H E RM E N . löoj.
II. De twecdc, die de zelfdc voorzyde en verbeelding op de rugzyde heefc, is aldaar zonder
randfchrift, maar devoorgrond beilempeld met de zelfde woorden:
t e r R a s q u e t ü e e o r e t u r b e s .
IK Z A L D k l a n d e n E N S T E D E Ñ B E S C H E RME N .
III. Dit zelfde ruggeftuk heeft ook de derde, wiens vooriluk den zoobefchreeven akkerman,
nevens het Weilvrielche wapenfchild en boven dit opfchrift, vcrtoont:
V IC T Ú M T I B I P R E P A R O , P E R G E . 1Ö04.
HA A R HOORT, I K B E R E T D E U D E LEEFTOCIIT. 1604.
Deeze voordeelige gefteldheyd van den
Koning van Engeland voor dien van Spanje
, en dat de Scedcvoogd van’s Hertogcn-
bofch hct gelukhad van v y f vaanen ruyte-
(t)H. de ienderVereemgdeGe\veftente(i)verilaan,
rlÜT u.-ft boezemde den Aartshertogeti eenen nien-
\ven moed in , om , waare’t moogelyk,
eenen invai in Zeeland, met acht welbe-
mande galeijen, die hy in ’c voorgaande
jaar (z) uyt Spanje bekomen had, en vier
mindere Ichepen onder hec beleyd van Fre-
derik Spinola te onderiieemen. Welke,
begcerig omdoor cene merkwaardige daad
voor zieh eenen onfterflyken naam te ver-
den zesentwincigften van (3)
de haven van Sluys liep , en tuiTchen de
banken doorgcvaaren zynde, endeStaac-
fche fchepen in ’t gezigt gekreegcn hebbende
, in de ope zee eene bequaame plaats
uyckoos om ilag te leveren. Dc uytlcggcrs
derVerbenigd<rGcWeilenbcftondenuyt dric
Ned. Hift.
fol. 458.
(i)Refol.
der Ge-
comm.
Raatl.
van Hoil.
3oSepc.
1601. fol.
apota
Ned. Hift.
Fol. 500.
Zeeuwicheoorlogfchepen en twee galeijen,
van welke ’er vier aanftonds op ’c zien van
den vyand dien tc gemoet voeren , mids
hct vyfdc door tegenwind niet konde op-
komen. Spinola, behalvbii dat hy fterker
in fchcpen cn krygsvolk was, had daaren-
boven ook hct voordeel van den wind en
der zonne; zulks zyne v lo ot, zoodra als
(4) H . de moogelyk w a s , onder een yilyk (4) ge-
Hift Staatfchc iehepen in’tgemeen,
fol. 45S.' * doch hy en nog een ander fchip dat van
Jooft dcMoor, Opperhoofd der Zeeuwen,
in ’c byzonder aantaftten. Hevig was deezc
ontmoctingnu vaiivcrre, nuvannaby,
nu met grof gefchut, nn mec het hkndge-
weer, zoudcr dat in ’t eerft de een o f de
ander zieh uyt het gevccht ecnig voordccI
konde toeeygenen. Des beiloot Spinola
in dceze onzekerheyd nog krachtiger poo-
c^ing te doen op ’c achcerfte van des Bevel-
hebbcrs fchip , om door ’t veroveren van
dat, -zieh van degeheele Zeege oogfchyne-
lyk te verzekeren: dan door de moedige te-
genweer van ’t Nederlandfche fcheepsvolk,
dat uyc den aardt wel aan den man w il,
wierdc (s) hy met meer dan eene won-
de en wel drichonderd der zynen afge-
maakt, daarcnboven nog eene groóte me-
nigce gequecft , veele riemen verbroken,
en alle zyne fchepen lelyk gehavend en
doornageld. Des benam die en de dood des
Spaanfchen Bevelhebbers den ovcrigen de
hoope van de zcege te können bekomen;
zulks zy vreczende, dat door hecgediiurig
gedonder van ’t grof gefchut de Zeeuwen,
op hunne kuilen van’c gevechc verwitrigd,
hunnen landaardt niemve fchepen ten onderftand
mogten toezenden , oytyds weder,
om niet van alle kanten Beflooten te
(6) worden, naar de haven van Sluys lic-
pen. Door deeze zcege, behaald met zeer
kleyn verlies der Zeeutven , mids hunne
zwaarlyvige fchepen door geene musket-
kogcls ligtelyk konden doorboord worden
, is de ongegronde fchrik voor dc
Spaanfche galeijen, die zy in ’c begin hadden
opgevac, t’eenemaalverdweenen; zynde
nu door ondervinding g eb le c k en d a t
z y , zelfs by ftilte, konden ovcrwonnen
worden. Des was de vreugd nu tc grooter,
en hecfc men, om de gcdachtenis der
zelve aan dc naakomelingfchap naa te laa-
ten, in (7) Zceland deczen Icgpenning ge-
muot.
(5Ì Ben tir.
Hift. der
Ned.Oorl.'
pa j 700.
C6)H. de
Groot
Ned. Hift:
fol.4sp.
De voorzyde vcrbceldt onder het Zecuwfche wapcnfehild dc fchepen der Verecnigde Geweften,
welke rcgcns de galeijen hadden geflaagen en eyndelyk dc overhand behonden, waarrondom
tot randfchrift flaat:
C E D U N T T R I R E M E S N A V IB U S . 1605.
D E G A L E I J E N WY K E N VOOR D E S CHE R EN . lio j.
In flagorde worden de galeijen van Spinola op dc tcgenzyde, onder het vfapen van Middelburg
cn binnen den Zoom deezer woorden, verbeeld:
V IC T z E , P E R E M T O S P IN O L A , zß. M A JI.
O F E R t V O N N E N , U E T H E Y OMKOMEN F A N S P IN O L A ,
D E N iS F A N B LO E IMA A N D .
(7) Meter.
Ned. Hift,
fol. 500.
Dewyl de Verecnigde Geweften door«
dien de nieuwe Koning van Engeland ge-
heel tot den Vreede, als gezegd is , genee-
genwas, in dit jaar geenszins de gewoonlyke
hulpbenden , evenals in ’c leeven der
gcwccze Koninginne Elizabet, vandaar
ontfingcn , fcheenen z y thans aliccn be-
zorgd om Ooftendc alsuog tc befchermcn,
de grensfteden wel bezec te houdcn, cn door
den ondcrftand, dien z y aan de opnicuws
muytcnde Spaujaarden vericbafteii, dien
landaardt in gelyke bedryveloosheyd te
houdcn. Deezemuytelingenhadden, ver-
drietig over de traagc o f geringe betaaling,
naadacdeftad Graafdoor Maurits gewonnen
(i)Meter. was,op heteynde(i)van’cvoorgaandc jaar
Nctl. Hiit. hetSpaanlche leger verlaatende, zieh naar
vcrfi Hamont begeeven , en noch opde bedrey-
gingen, noch op de gebeden der Aarcsher-
togen achtflaande,nueens deeze,danweer
gene aanllagen ondernomcn, en eyndelyk
her fterke llotvanHoogftraacegevveldiger-
handverovcrd,door nieuwe veftingwerkcn
verftcrkt, en zieh door den aanwas van nog
andere toegevloeide muytelingen ganfch
ontzaglyk gemaakt. Desonaangezicn gaf de
Aartshertog tegens heil een plakaat in’c licht,
i;i>Meter. (x ) waarin z y voor miiytmaakers, ver-
van ’c Vadcriand, en fchuldig aan
gequecfte Majeftcyt wierden vcrklaard,
geldfommen ophunlyf gezec, cnallen in-
gezeetenen wierdc vcrboodcn hen met eec-
waaren, wapcnen, o f andere noodzaake-
lykhcden den minften ondcrftand toe tc
brengen. Maar die demprc geenszins hun-
iieu opgeblaazen mocdwil; want integen-
II.Tleel.
deel door deeze bedreygingcn meerdcr
gaande gemaakc, traden (3) z y met de
Vereenigde Staaten in ondcrhandeling, en
bcdongen, zoo hen de nood (4) perftc,
onder het geichuc van Breda, Bergen op
Zoom, ofGeertruydcnbcrg te moogen wy-
ken, cn voor huii gcld in die fteden Imune
nooddruft koopcn. Wat Brabant aan-
belangt, dat ftelden zy onder brandlchat-
cing, en dreygden de inwoondcrs tc zullen
ophangcn, de molens in brand , en den
Kouwcnfteynfchcn dyk doorfteckcn, zoo
heu binnen zckeren tydgeen honderdduy*.
zend guldens voor brandfchatting bctaald
wierden. Die van dc Kempen raocften
vyflionderd guldens’s daags opbrengen, en
altyd tweeduyzend wclgezadclde paarden
gereed houden, ora, wen hethcn luftce,
daarmcdc hunne uytioopcn tc verrichten.
Hct hecrlyke dorp Wavcre wierdt door hen
verbrand , desgelyks Hoogaarde , Door-
maale, enGrimmigh. In hunnen laatften
togt, namenzy de ftad Geldcnake in, (y)
en hadden in ’c Graafichap Namen ctlyke
dorpcn, kloofters en adclyke huyzen inde
aftchc gelegd; terwyl de Aartshertog, door
hec hardnekkig achtervolgen dcrbelcgerin-
ge van Ooftende in gecnen ftaat was van
zoo ongehoordcn moedwil naar vereyfch
te ftraffcu. Invoegc hct beleg van Ooftendc
’c gene alleen was ondernomcn om
Viaandre van het branden en blaaken der
Staatfchc benden tc bevryden, thans hct
Land, door den onbezonnen yver rot die
Vryheyd. in eene vcel grootere elende ge-
ftort had.Evcnals den Verecnigde Geweften
(3')Rero);
derStaaten
van Holl,
van 30.
July tot
3 Sept.
11303.íol.
184.
(4';^íctc •
rcn Ned.
Hiñ.foJ.
487.
(5) Meten
Nederl.
Hift. fol.
500.
I' \i
i'
4 .
r<
'i
k'
C "
f .
• ' ‘ i
'Ì- , i