löfeS. dig in zync Hopfdftad verweerde, tc red -, gedrag gekomen, ’t gene hy zoo te water
dcn. Doch de Zweeden, naa ecn bclcg ’ als re lande in verfcheydene gelegenhcden
van drie weeken, van hec flot Kroonen* ; voorheen reeds betoond had. In ’c jaar
burg zynde meefter geworden, hielden : zeftienhonderdvierenveertig hec gebied
tuifchen die en Hclzingburg mcc hunnc ^ over de Zweedfche oorlogsvloot voeren-
oorlogsvlootcde Zondt geflooten; zulks ' d e . verbrandde hy het Ichip van den
de Nederlanders, wilden z y den onder- Deenfchen Admiraal; en zynde federt den
drukten Koning byfpringen, tegens hct Hoofdbevelhebber Torftenfou i n ’t algegeichut
dier twee floten en der Zweedfche
vloote moeflen inzeylen en dus door-
brceken. Den derden van Slagtmaand
kwam de Nederlandfche vlooc totachter de
L ap , genoodzaakt äoor tegenwind alhier
hct anker uyt te werpen. Dan als die den
achtften uyc den Noorden mec eene ftyve
kockc begoft te waaijen,ligcten dc Neder-
^Brandt Jauders het anker, en ( i ) wendden het,
d e R u y r e i in drie hoopen verdeeld, des morgens
fol. 154, vroeg naar de vyandlyke fchepen, die
mec veel Engelfch en Schocfch bootsvolk
bemand ,achtentwintig, ondcr den Hoogbevelhebber
Karel Guftaaf Wrangel, in
getal waaren. Dees,'welke Hoogkrygs-^
bevelhebber en Konneftabel van ’c Zweedfche
R y k was, was cot die voornoemde
ccrampten door zyn wys en hcldeamoedig
meene gebicd der.Zweedfche krygsmagten
in Duytlchland opgevolgd, nam hy in ’c
jaär zeftienhonderdzevenenvcertig Eggerin
Boheeme, midsgaders de ftad Bregentz
mec haare fterkte omtrent het meer van
Konftantsin, daar hy eenen bovengemce-
nen roof behaalde. In ’t volgende jaar
zich met zyne onderhoorige Zweedfche
benden by het Franfche leger, onder den
Maarfchalk van Turenne gevoegd hebbende,
verfloeg hy te Zommerhauze omtrent
Augsburg hcc Kcyzer- cn Beyer-
fche Ieger. Invoege het geen wonder
z y , dat hy alhier wederom over deeze
vloot als Ryksveldheer het bevel
voerde, in welkc hoedaanigheyd men z y ne
gedachtenis op deez« penningplaat be*
waard vindt.
Zy vocit hct geharnafte borftbeeld van dcczcn moedigen Krygsheld, wclke nadcrhand in ’S
jaar zeftienhondcrdzesenzevcntig ovcrleedt; binnen deezen tytel:
C O M E S C A R O L us G U S T A V us W R A N G E L , R e g n i S u e c iä
A R C H I S T R A T E G us.*
G R A A F K A R E L GU S T A A F W R A N G E L , R T K S O P P E R V E L B H E E R
V A N ZWE E D E .
Omtrent ten acht uuren ’s morgens,
kwam dc voortogt der Nederlandfche oorlogsvloote
in ’c midden van de Zondc, en
raakte een uur laater, met die des Zweedfchen
Konings in gevecht ; welke nevens
zyne Gemaalin, de Prinfes zyne Zuftcr,
den oudften Prins van Holfteyngoctorp,
en veelc andere perfoonen van dcn eerften
rang op ’c flot Kroonenburg aanfchouwers
van den ftryd waaren: die mec yilyke
verwoedheyd te wederzyden wel v y f o f
zes uuren duurde. De Zweeden deedfc
hunne krachtigfte poogingen tegensde drti|
Hoofdbevclhebbers der Nederlandfche
vloote; zuiks twee der zelve, te weecen
de Onderadmiraals Witte Wittenszoon de
Wit en Peter Floriszoon fneuvelden.
Desonaangezien vochten de Nederlanders
met eene zoo weergalooze dapperheyd,
dac drie Zweedfche fchepen wierden
n de
Kuyter,
zich ondcr ’c flot Kroonenburg niec ze" i 6$ 2.
ker waande, federt op ’c bcvel des Ko-
( i ) veroverd, acht in den grond gefchooten
• o f verbrand, cn dc overige genoodzaakt af
tc houden, o f ce loefvvaart blyvende Jeggen,
den Nederlandfchen Admiraal gelegenheyd
tc geeven, om met zyne onderhoorige
vloote den aangevangen togt naar
’c Eyland Huena voort te zettcn: alwaar
die iu ’ c vallen van den avond, mec eenige
Deenfche fchepen, onder den Admiraal
Bielke wicrdt verftcrkt. Waarop de
Zweedfche vlooc integeiidcel, mids zy
J)lt; <1. (Wiirvon
nings .(z ) in dc haven van Landskroon, W
eene ftad van ’c Landfchap Schoonen» d?Ruy?cJ
week. Dc toegeflootc Zondc dus g e - •.
weldigcrhand zyndc gcopend , cn de
vyand door cen roemruchcig gevcch^
uyt zee gejaagd, zoo is ’ c ook geen
wonder dac men de gedachtenis daarvan
op deeze twee penningen bewaard
vindt.
E n ........ ..
litu- tue<i(e.iiotP 0 O L i t .
■Slot j v ik c v i t f i
>.cn <-<:r voor V à Ü 'e n a i
E a t v i- y e N e d o r la r t t .
Zoöb oiiilideVrvhfitAant. ,
I. Het voorftuk vaii dcn’ceiftcn verbeeldt het zeegevecht, in ’t gezigt van’t flot Kroonenburg.'
tuflchen dc Zweedfche cu Nederlandfche vloot voorgevallen. Het ruggeftuk voert geene ver-
bcelding , maar tot lof van den Nederlandfchen Admiraal van Obdaui Hecr van WalTenaat,
■dit achtregelig Nederduytfche gedieht:
ZOO OOR LOOGHT D E B A RO N ,
D I E D ' ZW E D E N OV E RWON ,
E' N O P E N D E D E N MO N T
D E R TO E G E S LO T E SO N f i
N I E T Z O N D E R L I F G E V A E R :
E E N E E R VOOR W A S S E N A E R ,
E N 'T V R T E N E D E R L A N T .
ZOO HOUDT D E V R T H E T T STAND.
M D C L V I I I .
Dc Heerlykheyd van 'Waflenaar was, racfr dan honderd jaar geleeden, door hct trouwen van '<
Vrouwc Mana, cenige erfdochter van Johan dcn II. Hccr van WalTenaar, mct Jakob (j) Graaf
van Ligne cn Fauquenburg, aan dit huys gekomen, en door hct zelve nu- over een jaar aan den
Heer Veter Nooms, Ambachtsheer van Aarlandcrveen verkocht: doch op hct verzoek en ter
gunfte van deezen Admiraal Obdam, dus gcnaamd naar zekere Heerlykheyd, in Noordhoiland
tuiTchen Aikmaar en Hoorn gelegen, is hem door toedoen der Staaten van Holland, ’t zy by
naafting, ’t zy (4) by overlaating, ofanderzins, dc Heerlykheyd van WalTenaar aangekomen en
daarvan verlcy gedaan. ' , ' "
II. Dc. tweede hecfc de zelfde voorzyde, en op de rugzyde de ftad Koppenhagc, als blykt uyt
des zclts naam, welke omhooge op eenen wimpel gclcczen wordt;
H A F N IA D A N I .^ .
KOP P ENH A G E .
JLLDeel. • V v v v v ’sDaagS
Xi) Corn,
Bokken-
berg Hift/
Waflena-
riorum,
pag. 1Ö8.
<7J-
(4) Relol,
acrStaateij
van Holl,
30 Nor*
; i ; ■ s* ■
» i:
ri »
f e l
i l . I .. '
f '■ .1
I"
ïi "
r i l l
r i l ' i i
*
i. ■ ;■
1 , . '
! ■ ' ri
ri T'îîi
fe ' » i i
ri ' . ri:
r
f e ' f e
.il
'ri
fe i
li