N E D E R L A N D S C H E
i6 iy . vreeze dat d o o r ’t vertlerf van manlyke. Uceda, volgens ontfange volmagt
kinderen de S_jp- a—anfche kroon uyt den
Iduyze van Ooftcuryk in dac van Vrankryk
t’ eenigen tyde mogte worden ovcr-
gebragc. Dan eyndelyk wierdt dees hinderpaal
uyt den weg geruymd: want deFran-
Ithe Koning bcloofde by huuwelyksvoor-
waardeii op de allerplegtigfte w y z e , onder
cede cn eyge h^udcekening , voor
zieh cn alle zyne naakomelingen van
al het erfrecht a f te ftaan, dat hem o f
den zynen nu of ooic, onder wac benaa-
ming het ook zoude moogen wcezen,
uyc krachte van die huuwelyk op de algemeene
ofbyzonderen landen, thans onder
hec Spanfclie gebicd ftaande, uader-
hand o f bereyds mogte toekomen. Op
den achttienden van Wy nmaand gefchiedde
de ondertrouw der Franfche Prinfefte te
Vaffor Bourdeaux ( i ) in Guienoe: by welke ge-
' ‘ ^ legenheyd de Hertog van Guize den perfoon
van den Spaanfchen Erfprins, volgens
ontfange volmagt , verbeeldde. Naadat
de huuwelykszegen door den Kardinaal
vau Sourdis,(x) Aarcsbiftchop van Bourdeaux,
was gegeeven, vertrok den derden
dag daaraan de nieuwe Prinfes van Span-
Louis
X lll.tom.
1Î. pag.
398.
(î) Merc.
Franç.
16 15.
tome IV.
pag. 300. onder geleyde van den Hertog van
Guife en den Maarfchalk van Briftak,
naar de Spaanfche grenzen; alwaar z y tegens
de Evfprinfes van Spanje op de rivier
Bidaftba, die Vrankryk van Spanje fcheydt,
wierdt uytgewifteld, en door den Spaan-
fchcn Koning te Burgos ontfangen. Alwaar
op den zelfden dag ook de ondertrouw
(31 Vaffor van Anna Erfprinfes van Spanje was vcr-
Hift.de richt, hebbende, gelyk eenigen willen,
xmftom. de Hertog van Lerraa, o f, gelyk anderen
II. pag, fchryven, des zelfs Zoon de Hertog ( 3 ) van
398.
^ ^ ^ den
Franfchen Koning b y ’c oncfangen van den
huuwelykszegen verbeeld. Z y wierdc
door haaren Vader cot aan Fontaiabie uyt-
geleyd, door den Franfchen Adel op dc
gcmelde ftroom Bidaftba, met alle bedenkelyke
tekenen van hoogachting , als hunne
aanftaande Koningin ontfangcn, cn
nog dien avond naar Sc. Jean dc Euz gebragt.
Zoodra z y haaren voet, op den
elfden van Slagtmaand binnen Baijonne gezet
had, wierdc haar door den Heer de
Luines, die thans in blaakende gunftaau’c
H o f w a s , een brief zoo van haaren aan-
ftaanden Gemaal als van de Koninginne
(4 )Moeder overhandigd, in welke z yd e
nieuwe Koningin wegens haare komft in
Vrankryk begroetten. Sedert zettede zy
haare reys voort over Dacqs , Tarcas,
Mont de Marfan en Roquefort naar Bourdeaux
: daar z y des avoiids van den cenen-
twintigften haare ftaatlyke intreede doorde
poort van Sint JuHaan deed. Door de Koninginne
Moeder zynde ontfangen enby
(4) Merc;
Fiaiiç.
16 15.
tome IV.
pag. 3 3 1 .
haaren Zoon gebragt, kwam die haar te
gemoete, orahelsde zyne nienwe Gemaalin
met eene tederheyd, die door’t verlangen
aangcqueekc de hoogachting, diehy voor
de zelve had , uytdrukte. Vier dagen
daarnaa wierdt de voorheen gedaane ondertrouw
op de allerplegtigfte wyze
nogmaals beveftigd; en naadat de kerk-
dienften door den BiiTchop van Xain-
tes (5) verricht, cn ten zes uuren des
avonds geeyndigd waaren , wierden onder
de omftaanders , by ’c fteeken der
trompetten dusdaanige penningen zoo
van goud als zilver te grabbel (6) gewor-
pen.
(5)5 Fran- M
erc;
ranç.
16 15 .
tome IV :
ÄF
ranç.
i6iy.
tome IV .
pag. 3 4 1 ..
Dc Borftbeclden der nicuwgetrouwde Vorftlyke peifoonen ftaan op de voorzyde en in den rand
deeze tytels;
L U D O v i c u s X I I I . E T A N N A , F R a n c i * E T N A V a r r a l
R E X E T R E G In a .
LO D EWT K D E X I I I E N A N N A , K O N IN G E N K O N I N G I N
V A N V R A N K R T K E N N A V A R R E .
Op de rugzyde zyn twee Koninglyke kroonen door eenen olyf-enlauriertak tczamenverknochtj
binnen die randfchrift:
iE T E R N A E F O E D E R A P A C I S . i« i f .
V E R B O N D E N V A N D E N E E UW IQ D U V R E N D E N VREEDE. t « i f .
Hoc-
(i) Neu-
▼ ilk Hift
vanHoll.
I.deei,
pag. 104.
(i) Neil-
ville Hift.
van Holl.
I. deel,
P2g-IOS.
(;)Neu-
viik Hift.
vanHoll.
I.d ed ,
pag. 10(5.
Hoewel de Vereenigde Geweften tuf-
fchen dc Kroonen van Vrankryk en Spanje
geenszins zoo groote onderlinge vriendfchap
weulchten, hadden z y echter rcdcn
van over den gelukkigcn toeftand huns
Lands, en den aanwas van huu vermoogen
, althans vernoegd te zyn. Want
hunne benden hadden onder hct befticr van
Frederik Hendrik ("i) Maurits Broeder het
geluk, vermids de cwift tuiTchen de twee
Prinien Bezitters bleef duurcn, van hec
ganfche Graafichap Ravensberg te vermcc-
ftercn,de ftad Herforctoc hct openen haarer
poorten te noodzaaken, en daarin zoowel
als in de andere fteden vau ’c gemelde
Graaffchap voor den Prins van Brandenburg
bezetting te leggen. Die mec veel
vaardigheyd hebbende uytgevocrd, zondt
Frederik Hendrik het overfchoc der ben-
den, die in de fteden niet gelegd waaren,
aan den Graaf van Zolms (z) ora de ftad
Brunfwyk , die mec haaren Vorft in gefchil
en door den zelven belegerd was, tehulp
tekomen; waartoe dc Vereenigde Staaten
zich uyc krachte van zeker verbond over
rwee jaaren met de Hanzefteden gemaakt
, verpligc oordeelden. Door deezen
onvcrwachten onderftand zag zich
dc Hertog van Brunswyk genoodzaakt
hec beleg op te breeken en eerft in
cen Beftand, en naamaals op den (3)
ecncntwintigftcn van Winccrmand in cen 161^.
Vreedeverdrag te bewilligen. Dceze goedc '
uycilagen , die der v^^taaccn hulp by alle
Gebuurvorftcn gezocht maakten, zag men
ook hunnen koophandel en wapcnen inde
Ooftindicn verzelleii: want vier rykgelaa-
dene fchepen, omtrent dertig conneu gouds
waardig, kwaamen in Herfftmaand uyc die 1616.
Landen in dc Havens der Vereenigde Ge- ' *
weften aan, en bragten wifte tyding dac
de Hoogbevelhebber Vcrhage den onder-
ftaud, beftaande uyt vier galioenen en
door de Portngeezeu aan Don Johan de
Zilva Ondcrkoning vande Philippinen gezonden,
in ’c naauw van de (4) Molukfchc (4) Neu-
eylanden had aangetaft, een der zelve in ¡¡”„^011!
dengrondgcfchoocenjhetandcrc veroverd, i. deei, *
en de twee overigen genoodzaakt rc ftran-
den. Met die geluk begunftigd keerde hy
weder naar Ternate , van weik eyland
h y , mec hulpe van des zelfs Koning en die
der Engelfchcn, in ’c kort zonder grootc
mocite alle dc Spanjaards en Portugee-
zcn verdreef, en daar door geen kleyn
voordeel aan de Ooftindifche Maatfchappy
der Verecnigde Geweften toebragt.
Dces voorfpoed zoo te land als re water
, en zoo wel in dc Oofter- als Wef-
terwerreldsdeelen behaald , gaf tot hec
munten van deezen legpenning aanley-
ding.
Opde voorzyde ziet men eenen zeer weeldrigen boom, aan den kant van eenen waterftroom /fipfaim'
geplant} binnen deezc fpreuk (f) van den gcwyden Harpzangdichter; ‘ I. v.4.
N O N S IC IM P I I , N O N S IC .
N I E T ZOO Z T N D E G O D LO O Z E N , N I E T ZOO.
Dac is, niet zoo bloeijende zyn dc inwoondcrs der Roomfche Nederlanden^ welke zy, om ’t (öiHey-
doeii der Mi(Tc^, vioor (Ö) Afgodendienaars, en des ook voor Godloozen aanzaagen, en die door delb.Kaiehec
geflooten houden der ftroomen van alien overzeefchen koophandel genoegzaam ontzet envcr- !
fteeken waaren. Op dc tegenzyde ftaat ’ ^
Uytrecht, dit opfchrift:
den rand, rondom het wapenfchild der Staaten van
80 vrange,
C A L C U L U S R A T Io n um O R D IN U M T R A J E C T i . t6i6.
R E K E N P E N N I N G D E R S T A A T E N V A N UYTRECHT . 1616.
Hoe groot dees voorfpoed was , zoo
achtcen de Vereenigde Geweften den
grondflag van hunnen nieuwen Vryenftaat
niet genoegzaam verzekerd, zoolang zy
i n ’ t hart huns Lands drie hunner voornaamfte
zeeplaatfen mec Engelfch krygsvo
lk , volgens ’c recht van verpanding,
moeften bezet zien. Want icderc den ne-
genencwintigften van Wynmaand des jaars
(7) vyfcienhonderdvyfentachtig waaren dc 0) Merc.'
fteden Briel,Vliffinge,en dc fterkte Ram-
mekens o f Zeeburg tot ondcrpand en ver- tome iv.
Aa i f s -409.