( 0 Refol.
derStaaten
van Holl.
3 t Octob
1Ö06. tol.
259,160.
(i)Rc(ol.
derStaaten
van Holl.
3t Oflob.
1606. fol.
261.
(3I Refol.
derStaaten
van Holl.
31 O<flob.
1606. fol.
261.
(4J Beniiv.
Hiil. der
Ned.Oorl.
pag.737-
(5) Refol.
der Scaar.
van Holl.
5 Dec.
j6o6. fol.
319-
(6)H.de
Groot
Nederl.
Hiil. fol.
502.
24 N E D E R L A
n aa ’t innccmcn van clcn voorwal, cerfl: de
Ichans aan dc ovcrzydc des Ryns , cn
vervolgens ook dc tweede, die op hct E y land
lag , ligtelyk veroverden. Sedert
kwam Maurits wcl rot ontzct, doch hct
verkrachten van de bclchanfing der bclcggc-
rcii(i)ondoenlykvindcndc,was hy ooggc-
tiiygen, dat zieh die ftad den eerften ( i )
van VVynmaandaan Spinola overgaf. Maar
naauwclykswas aldus Rynberkgewonnen,
ofecnc nieuwe muytery ontdckte ziehender
de Spaanfche benden. Zulks Maurits
hierdoor aangemoedigd, eerft Lochern her-
nam, en vervolgens Grol (3) bclcgerde.
Dan Spinola kwam aanftonds tot ontzet
dier nieinvgcwonne ftad , en noodzaakte
Maurits den ticndcn (4) van Slagtmaand,
mids dc gcweldige rcgcn het befchanfen
bclectcdc, weder vandaar op te ( j ) bree^
ken. Die waaren de krygsbcdryven dce-
zcs jaars tc lande, en niet voorfpoedigcr
waarende anderen onder den Admiraal Willem
Hautain te water. Want o f hy fchoon
op den eerften zcetogt al cenigen (6) buyt
gemaakt had, zoo wierden op den twee-
den zcs zyner fchepen door ftorm ver-
N D S C H E
ftrooid, en de ovcrigc achticn op’t onvoor-
zicnft door eene magtige Spaanfche vloot
onder Fafciardo aangetaft ; zulks zekere
Reynier Klaaizoon Ondcradmiraal van
Zeeland, om niet leevendigin handen van
den vyand te vallen, zieh en hct fchip,
door’ caanfteeken van zyn eygcn buskruyd
in de lucht (7) jocg ; terwyl de andere
Hollandfchc fchcpen, doorvreesverovcrd,
en (8) verftrooid een gelyk gevaar , niet als
door’t byzettcn (9) der zeylen, ontkwa-
men. Dc gemocdcrcn van de ingezcetc-
ncn der Vereenigde Geweften waaren door
alle deczc famciiloopcndc tegenipoedeubo-
venmaatc met vreczc bevangcn , en zeer
nceril:^tig geworden; te meer, mids eenige
qualykmeencndc veele onwaarhcdenon-
dcr het volk ftrooidcn, als o f onder anderen
de Staaten uyt bcvreesdheyd verboo-
den hadden met den vyand ingevecht (10)
re komen. Zulks die , om dceze uytftrooi-
fels tegens tcga.m, naadruklyken laft gaavcn
ora zeer naauw op hetgcdragder(ii) verdachten
tc Ictten: doende daarenbovcn tot
wegnceming dier algemeene verllaagen-
heyd deeze legpenningen in’t lichtkomen.
(7) H.de
Groot
Ned. Hift.
fo l.511.
(8) Refol.
derStaaten
van Holl.
310ft.
1606. fol.
272.
(9) Refol.
derStaaten
van Holl.
5 Dec.
löoö.fol.
(10) Refol.
derStaaten
van Holl.
3 1 Oft.
löoö.fol.
260.
(n ) Refol.
der,Staat,
van Holl.
2 Nov.
löoö.iol.
27Ö.
(ii)Matili.
kap. VIII.
V-.26.
I. Dc ccne zyde verbeeldt een fchip, dat van eenen ilorm in ’t midden eener onftuymige zee
wordt overvallen, doch om’t welke te behouden al het fcheepsvolk gclyker hand , en mec eea-
paarige naarltigheyd, zyn beft doet. Hec randfchrift is:
S E R V A T V IG I L A N T I A C O N C O R S . C IO ID C V I .
D E E E N D R A G T I G E WA A K Z A AM H E T D BEHOUDT . löoti.
Dc andere zyde heeft geene verbeelding, maar tot vermindcring der algemeene neerflagtigheyd
dccze (rz) gewyde fpreuk tot opfchrift;
M O D IC .E F ID E I , Q U ID T IM E T I S ?
S e n a t u s C o n s u l t o .
WA T Z r r GT B E V R E E S D GY K L E Y N G E L O O V I G E N ^
OP R A A D S B E S L U Y T GEMUNT.
H I S T O R I P E N N I N G E N . /. Boek, 2j
D EO V IG i L A N T E P RO R E G IO N E . 1Ö06.
GOD VOOR H E T L A N D WA A K E N D E . 1606.
Binnen de wapenfchilden van de Ridderfchap en ftemmendc fteden van Zeeland leeft men op
de andere zyde, londoin bet wapenfchild van dat Geweft, zynen naam,
Z E L A N D I A.
Z E E L A N D .
Dus was hct eynde van deezen veldtogt,
waarmedcook dit jaar zoude afloopen, ten
waare ik my vcrpligt achtte, om een korc
verhaal v an ’t huuwelyk van Philips Prins
( i) Meter. Van Oranje, o p ’t eynde ( i ) van het zelve
Ned. Hift. voorgevallen, hier alvoorens aan te hech-
vcrioi^’ ten. Decs Prins, als dc oudfte Zoon van
den te Delft doorfchooten Willem van
Oranj e , was zynen Vader in dat PriniHom
by erfrecht gevolgd , cn , ftaande zyne
gevangenis in Spanje in het Roomiche ge-
loof zynde opgcvoed , thans op hct aan-
raadcn der Roomfchen van zinsgeworden,
om zieh ten huuwelyk te begeeven , op
hoope van zieh eenen erfgenaam van den
zelfden Godsdienft te zullen verwekken,
cn aan dien zoo heerlyke goederen achter-
laaten. Dan dewyl zyn voornaamfte erf-
goed, zynde her Prinsdom Oranje, in
Vrankryk gelegen ,en door het Parlement
( 1) H.de (z) v an ’c Daufine by ilotvonnis verklaard
Ned!*Hiil. gedeelte huns gebieds, en a an’t
fol. 5 18. Franfche R y k onderhoorig te wcezen ,
docht hemniets raadzaamer, dandoor een
huuwelyk met eene Franfche Prinfeife
zieh i n ’t onbefproken bezit van dat Prinsdom
te ftellen: gelyk hem op’r eynde van
dit jaar gelukte. Want den driecntwintig-
ften van Slagtmaand tc Fontainebleau met
(3) Eleonore Prinfeife van Bourbon, en
Zufter van den jongen Prins van Konde,
die tevoore eerftc Priufes van den bloede
verklaard was, onder veele ftaaclykheden
en i n ’t byzyn des Fraiifchen Konings ge-
trouwd zynde, wierdt hy door den zelven
i n ’t bezit van dat Prinsdom, cn dat wcl
met volkomener magt , dan zyne voor-
zaaten gehad hadden, by plegtige (4) ver-
gunbricven gefteld, de eyfch der Franfche
kroone o p ’t zelve afgedaan, en Bla9on,
een (y) Onroomfch Edelman, genoodzaakt
om het bevvind, dat hy v an ’t zelve Prinsdom
op Philips naam federt eenige jaaren
geoeffend had, den zelven volkomen
over re gceven: mids die totnogtoe zieh niet
alleen eene vry onbcpaalder’magt had aan-
gemaatigd danzynMeefter begeerdc,maar
zelfs zyne beveelen fomtyds wederftreeid;
op enkcl voorgeeven dat Philips Rooinfch
zynde de ingezeetcnen, die van ecu ander
Gcloofsgevoelcn waaren , zoude willen
mishaiidelen. Des toog hy met zyne Ge-
maalinnederwaarr, wierdt met veele ftaar-
lykheden ontfangen ; en houdende federt
(6) zyn meefte verblyfaldaar, heeft men
cer eere van den nieuwgetrouwdcn Prins
te Oranje dit geldftiik in ’t volgende jaar
gemunt.
(3) Mere-
ray Abr.
Chron.
dc I'Hift.
dc France,
toin.VlU.
pag. 540.
(4 'Meter.
Ned. Hift.
fol. SS9.
verio.
(5)Me7e.
ray Abreg,
Chron.
de i'Hift.
de France,
tom .V lll.
pag-540.
(6) Meter.
Ned. Hift.
fol.isi».
erfo.
1607.
Rondom zyn geharnaft borftbeeld leeft men in den rand der voorzyde deeze tytels:
P H I L I P p u s G u i l i e l m u s I , D e i G r a t i a P R I N C e p s A U R a n i ^ ,
C O M e s N A S S a v i ^ .
P H I L I P S W I L L E M D E / , DOOR GODS G E N A D E P R I N S
V A N O R A N J E , G R A A F V A N NASSOU.
If. In Zeeland is de tweedc gemunt, op wiens eene zyde een welgezcgcnd landfchap en i n ’t
tcrfchiet eene ftad verbeeld zyn> binnen deezc opwckkende fpreuk;
DEO
Zyn gekroond wapenfchild ftaat op de tegenzyde, en daar rondom, waarfchynelyk
dankbaare erkcntenis, van dat hy nu net voile bezit zyns Prinsdoms van Oranje verkrce
dit opfchrift;
cot eene
verkreegen had.
, 1 f
li
II. ‘Deel. G S o n
If