a ,
. 3 1
^rò'-'Ì!,. i 4 :!4Ì f ! ' £rt '
! iä A
l6 io . VI. Dc De laatfte laacltc eyndelyk,eyndelvK, dicir-dicrrTic tk nergens dan uaii in lu de uu penningkalTe ^ciiiiiiigRrti», van vauoi-den ii Heer xxL^ Herman x.i-.uiau Vos
» v..«
eezienheb . . vcrbeekit < , f. opdevoorzyde 6__________ I . de J . komft .van lorr /den irtr* Profeet Mofe, rnpn toen n de p Ifraehtcn,Ifi-ap lirpn . t zynege-v i ip c t i “«
( t ) M o f i S loofs- »en .w g acflachtsgcnooten,v . a r t r t . . . - c -------------------, door de Egyptenaars(i)geweldiger hand m hct maaken van tigchel-
II. boek ftccnen fteenen dagelyks dagelyks meerenmeer meerenmeer
bczwaard wierden. Waarop ook dit randfchnit zinlpeek:
13 en
14.cn kap.
( i ) Molls
II. boek
kap. I I.
i r , IZ,
en 1 J.
C UM D U P L IC A T U R O N U S , R E D I T M O Y S E S .
W A N N E E R D E L A S T V E R D U B B E L D WORDT , K E E R T
MOS E WED E R .
Mids Mofe het Hof van den Egyptefchen Koning verfmaadendc, tevoore over het orobrcngen
van eenen Egyptenaar, die eenen zyner Gelooftgenooten;(x) floeg, uyt dat Ryk naar het l«id van
Midian geweeken was. Dan naamaals als hunne flaaverny verzwaarde, tot hunnc verlolimg te-
rugkcerde : evcnals thans de Koning, om zyne Britfche ondcrdaanen met van ceneEgyptelche
maar eene Kromwelfche flaaverny tc verloflen. Waarom op de achterzyde, ter gcdachtenille
van zyne komft te Londen, dit opfchrifc te leezen is:
IN ® T E R n am M EM O R iam C A R O L I I I , M A gn^ B R i t a n n i /e ,
F R A N C i /e , E T H I B E R N i « C L E M E N T I S S IM I
R E G I S , R E D i t u s : 29. M A I I ; 1660.
T E R E E UWI G E G E D A C H T E N I S F A N D E W E D E R K OM S T F A N
K A R E L D E N I I , A L L E R G O E D E R T I E R E N S T E N K O N IN G
F A N G R O O T B R I T T A N J E , F R A N K R T K , E N l E R L A N D :
OP D E N f a n B L O E IM A A N D ; 1660.
(3) Aiize-
ma zaaken
van llaat
rn oorl.
IV.deel,
fol. 70.
(4) Aitie-
ma zaaken
van ftaat
enoorlog,
IV .d e e l,
iol.452.
De vreugde, waaraan men in de Vereenigde
Geweften, wegens de herftelde rnft
der overzecfche gebuurlanden deelachtig
was, wierdc eenigszins geftoord door de
twiftigheden, die thans tuflchen de ftad
Munfter en haaren BiiTchop toc daadlykheden
uytbarftten; mids hcc part en deel,
dac ook de Vereenigde Geweften in dc zclve
naamen, om die landverdervende quaal
door hunne bemiddeling op hunnc grenzen
bytyds tc dempen. Want tegens deezc ftad,
wier Magiftraat beweerde het recht te hebben
van eyge bezettelingen, en ftads fleutels
in (3) zyne bewaaring te houden,
midsgaders het krygswoord z elf te iqoercn
geeven, had haar BiiTchop Bernard van
Galen deswegen een heevig rechtsgeding
voor ’c Wecner H o f reeds over eenige
jaaren begonnen, en den negenden van
Hooimaand des voorgaanden jaars cen z y nen
voordeele van zyne Keyzerlyke Majefteyt
uytfpraak (4) bekomen. Doch de ftad
Munfter wegens dat gevelde vonnis, als
niec behoorelyk gehoord zynde, zich be-
klaagcnde, zondt nietalleen in dit jaar
cenige Gemagtigden naar Wcenen aan den
K e yz e r, om de uytvoering van ’c zelve te
ftremmen, maar ook nog anderen aan de
VereenigdeGewcften, om als zynde eene
der Anzeatifchc o f Hanzeefteden, met
welke die Vryeftaat in een zeer naauw
Verbond was, van den zelven in haare
ongelegenheyd thans ook hulp tegens haaren
BiiTchop te erlangen. En dewyl de
Raad van Staate, wiens gevoelen men
hierop had ingenomen, verklaarde (y ) dat
de verzochte onderftand nietmin billyk
dan voor den Staat voordeelig was, wierdc
aan die ftad by voorraad tienduyzend
ryksdalers, tegen dcn penning vyfentwintig
, op rente, en daarenboven de
hoope van nog grooteren onderftand gegeeven.
Ja de Vereenigde Staaten vonden
go ed , toc bylegging dier onder-
linge oneenigheden de Heeren (6) Balve-
ren, Schclcinga , cn Tamminga aan den
BiiTchop te zenden : d ie , nu een nog
ftrenger gebod ledert van den Keyzer
tegens die ftad hebbende bekomen, reeds
cenige krygsvolkeren, ten gctale van achr-
o f negcnduyzend knechten, op dc been
had, de ftedekens Wecrt, Borkelo, Raas-
vcld, Halterc, Lembek , en andere bezettede
, eene (7) ichans omtrent een uur
van de ftad opwierp, al hec platte land be-
dorf, de huyzen verbrandde, cn ’c ge-
zaaide vcruielde, om ze aldus door hec
uythongercn tot hec openen haarer poor-
ten te brengen. Doch de Magiftraat des ge-
rrooft deed ondertuiTchen, toc betaaling
der aangcnomene bezettelingen , ftaande
deeze iniluyting binnen die ftad dc volgende
noodftukken munten.
I. cnir.
C?) Aitze*
mazaaken
vanltaac
en oorl.
IV. (led
fol, 658.
(6) Aitze-
mazaaken
van llaat
cn oorl.
IV.deel,
fol. 664.
(7) Aitzema
zaaken
vanilaat
enoorlog,
IV .d e e l,
fo l.óó j.
I. en 11. Bcyde decze zilverc ftukken, waarvan het cerfte voor eenen heelcn, en het twecde
voor eenen halven ryksdalcr gangbaar geweeft is,voeren op de voorzyden, rondom het wapenfchild
dier ftad, die omfchrift;
M O N A S T e r iu m W E S T P H a liuE O B S E S SU M . 16Ö0.
MU N S T E R I N W E S T F A A L E N B E L E G E R D . 1660.
III. Op het laatfte,’t gene van rood koper, en een zespenning genaamd wordt, en van welke
?er zesenvyftig voor eenen. ryksdalcr ecrtyds gangbaar geweeft zyn, is bovenop zyne gewoonlyke
muntbeclding nog, behalven cen ingeflaagen Ichildtje, mct hct jaar 1Ó60 der beit-geringe
beftempeld.
Gelyk de Vereenigde Geweften geenszins
aan de ftad Munfter deezen onderftand
hadden gegeeven om tegens hunnen
BiiTchop kryg te voeren, maar omop billyke
voorwaarden zich mec hem te vef-
zoenen, zoo hadden z y , voor hcc vertrek
hunner Gemagtigden dqrwaarr, ook
(!) Aitze- eenige punten ( i ) opgefteld-, volgens wel-
TaVftaat" ,datdceze verzoening konaat
¿g gjj {j^hoorde te gefchieden, eu daarom
de zelve gelaft by den Magiftraat op het
aanneemen dier ontworpene voorwaarden
fterk aan te dringen. Maar gclyk die
zich reeds tevoore daartoe onwillig getoond
had, zoo bleef die ook zoodaanig
op den voorftel der Staatfche Gcmagtig-
(i) Aitze- Zulks deeze, onder (x)voorgeeven
zaaken yan in’s Giaavenhaagczynde alsdan het be-
lang der ftad beter tc zullen können on-
derrteuncn , over Zucfen, naa den BiT
fchop gegroet te hebbcn, onverrichter
zaake weder terugkeerden. Wel is waar,
dac de bcnaauwde ftad zich door Leo van
Airzcma, als haaren Gemagtigden federt
ora krachtdaadiger onderftand totde Vereenigde
Staaten keerde: maar deeze ver-
5^ ] klaarden, dac die van Munfter het ver-
vaiiftaat zochte gecnszins te verwachten hadden;
iv°deei^’ ” 'ct aannaamen de voorwaarfoiö7i.’
den der verzoeninge, hen voorheen (3)
en oorl.
IV.deel,
fol. 659.
vanftaat.
en oorl.
IV.deel,
fol.6Ö7.
door hunne Hoogmoogendheden voorge-
hoiiden. En ofwcl dc Scaateu van Gcl-
derland,Zccland ,Vrieiland, Groeninge en
de Ommelandcn, zich nogal cor debeiegerde
ftad geneegen toondcn, begcft echter dc
cerfte yver der anderc Geweften meerenmeer
te verflaauwen , en eyndelyk die
vanbinnen, naa eenige (4) maanden in- (4) Airie-
fluytens, zoodaanig geprangd te worden,
d a tz y , vanden kanc der Vereenigde Gc- eno o rl.
weften geene hulp te gemoete ziende, den
zesencwintigften van Lentemaand desjaars
zeftienhonderdeenenzeftig hec verdrag van L. Ll
onderwerping mct den ßiifchop aangingen:
by ’t welkc z y van dc verbintenis, mec de
Vereenigde Staaten gemaakt, afftonden?
cn die nevens alle andere bcilayccn , tegens
den ßiflchop genomen, vernietigden.
Weike van zynen kant hen wel beloofde
by hunne voorrechtcn te zullcn handhaaven,
doch enkclyk byaldien z y en hunne
(y)uaakömelingcndie met befcheydenheyd (5) A’'«-)
: gebruykten. De Mnnfterfche Kcrkvoogd, Jinftit"^
I dus gewapcndcrhand zyne Hoofdftad heb- cn ooilogj
bende onder zwcep gebragt, was des-
■wegen zoodaanig verheugd, dat h y , om
1 daarvan de gedachtenis ce vereeuwigen,
zoo van goud als zilver deczen penning,
ter grootte van ecncn ryksdalcr iu ’c licht
gaf-
^ g g g g g * Boveö
i r
k ' fe
fe:
■ff i : : i
l;
I I
. / i
'fe
f e f e «
:
1. fe '
fe
"S
y.
r.- ..
ferii