f‘T '
t 1»
. I
/
IF'.
n
ri:t:
*
I:
70
.
£
l 6S 4-
to De
Riencourt
Hilt, de
L o u is
X lV .to m .
I.pag.is8.
(• 1 II. Ded
/ « • 3 Î 7 -
( 1 ) D e
R ien cou rt
HilK de
L o u is
X iV .to in .
1 . pag.
2 59 .
En waarlyk was nict zoodra dc zalving
“ geeyndigd, ofde Koning ftelde zichaaii’t
hoofd zyns legers op dc grenzen van Nederland
, cn , hebbende nu dc handen
ruym , liec door den Markgraaf Faber,
dcn ( 1 } tweeden van Hooimaand Stenay
berennen; ’t gene aan de Maas gelegen
door denSpanjaard, ftaande de burgerlyke
oneenigheden , was (*) bekomen , en
hen eenen voet gaf om , gehcel Champan-
je afloopcndc, alles wydenzyd onder
brandichacring re ftellen. ’s Daags naa de
berenning wierden de loopgraavengeopend,
cn , onaangezien de wakkere tegenftand
der belegcrden, iedert zoodaanig , onder
toezigt en gezag des jongen Konings voortgezet
, dat de belegeraars , naa ’c laaten
Ipringcn van twee mynen, dcn twee-
cntwiutigften dcn bedekten weg beftorm-
den en innaamen, en, naa zich daar wel
begraaven te hebben, ten derden dage
in de gracht voor eene halve maan neder-
daaldcn; ( 1 ) waaraan z y den myneerder
hechcten, en, met den gewenfchten uytllag
de myn lieten fpringen, om zich aldaar
te legeren. Wier werking deKoning,
verzeld van den Kardinaal van Mazaryn
van eene naabygclege hoogte befchomvde;
ondertuflchen door zyne tegenwoordigheyd
den moed der Ibldaaten in ’t voortzetten
des werks onophoudendlyk opwek-
kende; zulks den zescntwintigften twee
nederdaalingen in de gracht van ’c Hot
wierden begonnen, en de aanvailers, naa ’c
doen ipringen eener myne, t\Vce dagCn daaraan
gelegenheyd kreegen om zich op dcn
anderen kant der halvemaane te haudhaa-
vcn. Ondertuflchen wicrden de loopgraaven,
onaangezien hec fterk vuur der
belegerden, wel dertig fchreeden voortgezet,
eneen verblyf voor tien foldaaten
vervaardigd. ’t Gene gelegenheyd ver-
Ichafce om federt den myneerder aan ’t
boiwerk te hechten, (3) en de walbreuk, (3.) De
die men mec twaalf ftukken gefchuts reeds Hiif!“ c'*
gemaakc had , nogmeer te vergrooten. Louis
Niec zoodra was die van de bezettelingen i. pa?”'’
gemerkt, o f z y , vrcezende mct hec b o l-2^0.
werk opgejaagd ce zullen worden, verlieten
dac en tegelyk de ftad, hoopende zich
nog eene w y l o p ’t Hot te zullen handhaaven.
Maar zooras ook alhier de aange-
leydc groote myn eene gewenfchte uytwerking
gedaan h ad, en de Fran9oizen
zich ten ftorm gerced maakten, verzochten
die vanbinnen, deu vyfden van Oogftmaand
, in onderhandeling wegens de
overgaave te tre§den. Die wierdc ingewilligd
en by verdrag toegeftaan, dat zy
mer alle tekenen van eere en met hunne
pakkaadje zouden uyttrekken, en naar
Montmedy geleyd worden. Door deezc
verovering wicrden de Franfche grenzen
langs de Maas in zekerheyd gefteld, en
den Spanjaarden het geweldig ftroopen in
dien oord belet; waarvan de gedachtenis
voornaamelyk op deezen gedenkpenning
bewaard wordt.
I . De voorzyde des gcdenkpennings voert het kopftuk van den jongen K o n in g j binnen dit zyn
gewoonlyke randfchrift:
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T I A N I S S im u s .
L O D EW Y K D E X l F , A L L E R C H R I S Y E L Y K S T E KONING.
Op de rugzyde ziet men Stenay zich buygende dc knlen van Vran kryk omhelzenj ’ tgene
leuleunende
op zyn fchild , met een kleed mct lelien bezaaid en cene kroone op het hoofd, binnen i d p / ,
dit omfchrift, verbeeld is ; -------------
, U R B I U M G A L L I C A R U M A D M O S A M S E C U R I T A S .
D E V E r L I G H E T D D E R F R A N S C H E S T E D E N A A N D E MAAS .
E n opdat men weetc waardoor die verkreegen w a s , zoo ftaat, om het voorige randfchrift,
tegens dc vereyfchte regels, nict te langdraadig te maaken, op den voorgrond dit byfch rift;
S T E N A E U M C A P T U M . M D C L I I I I .
S T E N A T G EWO N N EN , ifiyq.
tweeden, dieeen legpenning i s , Iceft men, rondom het gehar- (,) Ecclef,
nalle boiftbccld van den zeegepraalenden K o n in g , deczc ( i ) fpreuk van den wyzen S ir a ch :
i.'i. '
A D M I R A B I L E O P U S E X C E L S I .
E E N W O N D E RW E R K D E S A L E E RHOOG S T E N.
Boven de ftad Stenay is omhooge in de lucht een vlammende blixem, het zinnebeeld van ’ t
Koninglyke vermoogen, en de ( i) fnclheyd zyner wapencn, verbeeld; binnen dit omichrift; . HfcrosI
P O R T A R U M C L A U S T R A R E V E L L I T . 1634.
HT R U K T D E G R E N D E L S D E R P O O R T E N AF. l i jq .
Hicrogl.
lib.XLUI*
cap. 28.
(3) De
Riencourt
Hill, de
Louis
X lV .tom .
I-pag-aöo.
(4) D e
Riencourt
Hift.de
Louis
XIV .tome
L pag. adi.
De Spanjaards, wier leger nevens den
Prins van Konde ondertuiTchen in ’c veld
gerukt was, geene kans ziende om Stenay
te ontzetten, floegen, onaangezien dc
groote ondcrftand dien de Maarlchalk van
Turenne in Atrecht geworpen had, daarvoor
den derden van Hooimaand het (3)
beleg, in hoope van door het winnen van
ZOO gewigtige plaats tegelyk hun Land
te dekken, en zich dwars door Pikardie
en Champanje den weg toc voor de poor-
ten van Parys ce openen. Doch de Graaf
Montdcjeu , Stedevoogd- van A.trecht,
betoonde eene weergalooze kloekmoedig-
heyd, betwiftte den aanvalleren voet voor
voet den grond,cnrekte het beleg uy t,totdat
Stenay gewonnen was. Aiswanneerde
Maarfchalk van Turenne ftraks laft gaf,
dat alle de gins en herwaart gelegerde benden,
om den vyandlyken toevoer te belemmeren,
zich by zyn leger hadden te
voegen; welke daarenboven met de manfchap
, die Stenay had belegerd gehad,
niec zoodra verftcrkt was, o f trok den ne-
genciciiden van (4) Oogftmaand over de
Scarpe, en floeg zyn leger tuflchen den
Berg Sint Eloy cn de verfchanftc Spanjaards
neder, naadac hy zich van debyselese Abt-
1 1 . Hec L ^
d y , naa eenen Wakkeren tegenftand, meefter
gemaakc had. V y f dagen federt met het
bezigtigen der befchanfingca, die de Spanjaards
op alle bedenkelyke wyzen ver-
fterkt hadden, cn met alles tot den aanval
te vervaardigen zynde gefleetcn, wierdc
hec Franfche leger mcc den opgang der
zonne, den vierentwintigften van Oogftmaand
, aan drie verfcheydene deelen cn in
volle flagorde gelchaard: over wiens eene
gedeelte de Maarlchalk van Turenne,
over hct tweede de Maarfchalk van Ia Fer-
te (y) en over hec derde de Maarfchalk van
Hoquincourc lißc bcvel had. In decze
orde naderden de Fran9oizcn met hunne Louis
takkcboffchen totaan den boord der grach- üfeag?™'
te; alswanneerdeSpanjaardseene algemeene
laag uyt hun handgefchut gaavcn om hunne
vyanden terug te dryven: maar deeze,
door de hulp der ingelineetene takkebof-
fchen over de gracht geraakc zynde, ruk-
ten dc ftormpaalen uyc den grond, beklommen
den wal , e n , zynde gekomen
binnen de befchanfing, beftonden
zich, ouder een geduurig gevccht mecr-
cnmeer uyc te breyden, cn opening voor
dc ruytery, door ’c vlugten der Locrerin-*
gcrs, te maaken. Doch ccne dwarslini,
D g g gg ge.
I
“ i
: : i
li,
(iii
I'I
%
9
i i
i.
1 , ' 1 !