lílO ,
(il Merc.
Franc.
1610.
tome VI,
pag. 39Ó.
( i ) Merc.
Franç.
16 10 .
tome VI.
pag.400.
daar ovcrdc Lohne recht naar Frankfurt, ’t
gene hy toeftondt onzydig te moogen blyven.
Het leger der Onroomfche verbondc-
nc Vorften was hem in den beginne tot
over den Mayn tc gemoete getrokken,
doch eyndelyk te raade geworden, om
eerft over dien ftroom te rug cn federt
z c lf naar Oppcnhcym tc wyken ; ’t gene
aan Spinola gelegenheyd gaf om in den
Palts tetrekken, cn zich van Ingelheym,
Kruyzenau en Alrfen te verzekeren. Op
ccn loos verfpreyd gerucht, dat de a%e-
richte Italiaan het oog op Worms had,
toog federt het verbonden leger der Onroomfche
Vorften derwaart, om dieilad tc
dekken; doch Spinola kreeg daardoor,
volgcns zyn oogmerk, gelegenheyd om
Oppcnhcym aan te taften, ’t gene hem ook
door de bezetting, achthonderd ( i) man
fterk, zonder het docn van bchoorlyken
regenftand gelcverd wierdt. Dus hebbende
ecnen vaften voet cn allerhanden voorraad
in overvloed bekomen, nam hy de
eene plaats naa dc andere in;znlks men in
’t kort, boven de reeds genoemde plaat-
(en, over de vcertig (a) zoo fteden als
fterkten tclde, die zyne volken in bezit
hadden.' De tweedragt, die in ’t verbonden
leger der Onroomfche Vorften
hcerfchte, was de oorzaak van deeze naadcelen,
en ftelde hct buyten ftaat om aan
Spinola het hoofd te bieden, veel min om
iet hoofdzaakelyks by de hand tc neemen.
Des trok Frederik Hendrik, die geenen laft
had om in den Palcs ce ovcrwinteren.met
de Nederlandlehc benden, opden laatften
van Slagtmaand, weder tc nig langs de
Bergftraac cn zoovoorts over den Mayn
door hec Wetterauwlche Wcftcrwald, cn
kwam den vyfentwintigftcn der volgende
maand te Emmerik. Spinola, die mec
zyne vaardige krygskunde eene Vorftlyke
bezadigdheyd ten aanzien der gevangenen
paarde, had ftaande dees geheele veldtogt
een zonderling gedrag in opzigte v,au deezen
jongen Veldhecr doen blyken: want
niec vernoegd (3) met alle de foldaaten,
die zyne krygsvolkeren zoohier zoodaar van ftaat
hadden gevangen gekreegen, aan Frederik
Hendrik zonder eenig losgeld telkens toe ¿1.7. ’
te zcnden, deed hy de gevangene Nedet-
landcrs wel onthaalen, en, zoo hen iets
ontnomen was, dat daadelyk vvedergeeven.
Het z y , om dat het Beftand tuflchen de
Aartshertogen en de Vereenigde Geweften
nog duurde, hct z y hy door zoo zeldzaa-
men gedrag deezen jongen Veldheer vau
dc befcheydenheyd zyner Vorften wilde
overtuygen, tot wier lo f dees legpenning
gemunt is-.
OiMattli.
kap.XXlI.
y.n.
Op de voorzyde leeft men, rondom dc borftbeclden der Aartshatogcn, in den rand dit opfchrift:
A L B E R T U S E T I S A B E L L A D e i G r a t i a .
A A L B E R T E N I Z A E E L L F . DOOR GODS G E N A D E .
Op de tegenzyde is boven hct anker der hoope, van dat de aangevangen krygstogt een goed
„T - - eyndc mogte neemcn , een blixcm, hct zinnebeeld van de (4) fnelheyd en de kragt der omgc-
rn xu il voerde wapcnen van Spinola, verbeeld, en, ter gedachtenis der geinaatigdheyd, die hun Veld-
cap.18. ' hcer in deezen togt alom deed blyken, dit woord tot randfchrift gefteld:
M O D E R A T IO . IÄZO .
B E S C H E T D E N H E rD . 1610.
(4) J.P.
Valerilni
i
Zoo naadeeligen uytflag hadden de
krygsbcdryven in den Paits, doch die d -
(s) A ine- ders vootvielen waaren nog oiigelukkiger:
ra/ftMt" Keyzerfchen in Boheeme, en de
to oorl. Beyerfchen ( j ) in den Opperpalts maakten
fo p / ' allengs zoo grooten voortgang, dac z y
eyndelyk te iamen vereenden, en het Koninglyke
Boheemfche leger, ’t gene veel
onfterker w a s , noodzaakten om digt onder
Praag, Hoofdftad des Boheemfcheii
ryks re wyken. Alwaat cen algemeene
veldflag den achtften van Slagtmaand,
zynde
(i) Merc.
Franç-
1610.
tome VI.
pa6. 43‘T-
(A ValTor
Hift.de
Louis
Xlll.tom.
HI. pag.
66-].
(4) Temples
aan-
roerk.over
de Vereenigde
Geweften,
pag, 210.
U ) Neu-
villeHill.
van Holl.
I.deel,
pag.22o.
zynde ecu Zondag, op welke in het(r)
Evangeli geleezen wordt: Geeft den Keyzer
dat des Keyzers IS. toc volkome bcfliiTing
van hec kroongefcliil gelchicdde. Want
in min dan een uur zaagen zich de Hun-
gaarfche hulpbenden vcrOaagen, waarop
eerlang de volkootnc nedcrlaag van hec geheele
Boheemiche icgcr volgde. Door
die ongclukkige gcvechc verioor Frederik
niec alleen de pas vcrkreege kroon van Bo-
liecmc, maar zelfs zyne eygene erfianden,
die in ’c korc door den Overwinnaar veroverd
wierden: zulks hy ( i ) naauwelyks
tyd had om met zyne Vrouw en Kinderen
het voorcrennende gevaar door de vlugc ce
ontkomen. Ache-of negeoduyzend (3)
bevondt menophedlagveld ce zynverflaa-
gen, en tien ftukken gefchuts, midsgaders
honderddertien zoo vendels als ftan-
daarden den overwinnaar in handcn gevallen.
Invoege de geflaagen Koning,
geene hoope meer hebbende van zyne vervallene
zaaken te herftellen, naar Holland,
de gemeene (4) fchuylplaats deronge-
lukkigen, week; alwaar hy in hec eynde
van den Winter, met zynen Hofftoet,
van Hamburg door Weftiaale, (5*) onder
krygsmagt aankwam ; wclkc Prins Maurits
aan zynen Oom tot Munftcr zelf had
tc gemoete gezonden. Zync inhaaling
was Koninglyk, hy in die hoedaanigheyd
federt door dc Staaten alcyd crkend, cn
nevens zyne (iemaaliu in ’c huys van den
Hcer vander Myic ten kofte der Staaten
gcherbergd, wierdt drie dagen cot (6)
vierhonderd guldens ’s daags aldaar niet al-
IÓXO.
(6) Refol.
derStaaten
van Holl.
tot
8 April
1621. fol.
4 Înog
tot onderhoud zyns gezins tienduy
zend guldens ter maand toegelegd. Maximiliaan
Hertog van Beijere wierdc inte»
gendcel,in erkentenisder vaardige hulpe en
het byftaan van den Huyze van Ooftenryk
door Keyzer Ferdinand niet alleen tot den
Keurvorftlyken ftand, in de plaats van
den gevlugten Frederik, verheyen, maar-
ook met den ganfchen Opper-en Neder-
palcs befchonken. Worderide federt (7)
in het jaar zestienhonderddrieencwintig lEnìp.
deeze gedaane verheffing door het geheele
Keurvoftlyke lighaam, tot dat eynde re
Schleuzinge befchreeven, cn op eene plegtige
wyze goedgekeurd en beveftigd. Dc
gedachtenis van deeze verkiezing en van
het verkrygen dier heerlyke landen wordc
cen fterk gclcyde van eenige Staatfche ‘ op deezen gedenkpenning bewaard.
Rondom zyn geharnaft borftbeeld, dat op vooizydc mec de Ridderordre van het Gulden vlies
gefierd verbeeld Itaat, leeft men in den rand dier zyde deezc nieuwe tytels:
M A X IM I L IA N u s , C O M e s P A L A T i n a t u s R E N i S U P e r i o r i s A C
I N F e r i o i s , B A V A R 1.E D U X .
M A X IM I L I A A N R Y N G R A A F V AN D E N O P P E R - E N
N E D E R P A L T S , HER TOG V AN B E I J E R E .
m
Door eene hand, die uyt de wolken komt, wordc op de rugzyde eene Keurvorftlyke muts bo- (8)Heift
ven het hoofd van den Paltfifchen Leeuw gehouden, welke, vermids Maximiliaan uyt hoofde van
het verkreegen Keurvorftendom (8) Aaicshofmcelter des Ryks was geworden, den ryksappel voert; ton/flL
onder die op-en omfchrift. pag. 14;,*
£4246*
F A T O , N E C F R A U D E , N E C A S T U . F E B r u a r i ’i
A N N O M D C X X .
d o o r ' T n o o d l o t , N I E T DOOR B E D R O G , NOCH DOOR LI ST.
D E N ü F A N S P R O K K E LM A A N D . I N ' T J A A R itfao.
K k % Naadat