L I
■\L
E S P A R T O .
342. Stipa tenacissima L.
343. Lygeum Spartiim Löfl.
Sparte-gras ; Alfa.
De Sparte-vezelstof, die tegenwoordig zulk een groote rol
speelt bij de papierbereiding, is van beide hovengenoemde
grassoorten afkomstig.
Stipa tenacissima groeit op dorre gronden van Spanje,
Portugal en noordwestelijk Afrika, zoowel op de gebergten
als op de vlakten. Op de hooge bergvlakten van Algerie vormt
zij het voorname bestanddeel der weiden en de jonge spruiten
zijn een uitmuntend veevoeder. In Algerie heet deze plant
Alfa, in Spanje Esparto Atocha.
Lygeum Spartum wordt in geheel Spanje, Noord-Afrika
en rondom de Middellandsche Zee, dus ongeveer in dezelfde
streken gevonden, doch meer op lage, kleiaehtige, eenigszins
vochtige gronden. Deze is talrijk in de provincie Oran en
in Algerie bekend onder den naam El sengha. In Spanje heet
zij Esparto basto of Alhardin.
Van beide soorten schijnt de eerste als geschikt voor droge
gronden, het meest algemeen te worden gekweekt.
Beide grassoorten hedekken ontzaggelijke oppervlakten van
de woeste streken van Spanje en noordwestelijk Afrika. De
stijve, taaie bladen gelijken veel op die van onze heim en
worden in Spanje en Algerie tot allerlei soort van viechtwerk
gebezigd.
De Sparte groeit alleen in het wärmere klimaat van Zuid-
Europa, binnen den groeikring der olijfboomen en wordt in
Spanje van Murcia tot Gibraltar overal geëxploiteerd. Men
kweekt haar op de schraalste gronden, waar geen andere
cultuur mogelijk is. ln den zomer worden de bladen zorgvuldig
ingeoogst, en wel zoo dat men de planten niet tot
bloei en vruchtdraging laat komen. De kweeking geschiedt
door scheuring van stoelen in den herfst.
De vezelstof is zeer taai, geschikt voor grof touwwerk en
niet aan verrotting in water onderhevig;, daarom wordt zij
veel voor touwen in putten gebezigd.
Een groote hoeveelheid Sparte wordt te Marseille aangevoerd.
De vrouwen en meisjes uit den omtrek maken daaruit
allerlei viechtwerk, waartoe eene voorafgaande weeking
in water noodig is. Van dit viechtwerk worden manden en
matten gemaakt, die met spartevezel worden genaaid. Ook
door de tuinlieden wordt de Sparte veel tot aanhinden der
boomen en het omwinden der enten gebruikt. De voornaamste
bestemming evenwel is voor de papierfabrikatie, waarvoor zij
eene uitstekende grondstof levert. Daartoe wordt zij door de
valhamer van de kiezelachtige huid ontdaan, waardoor de
Sterke buigzame vezels los komen, die tot papierpap bereid
en door chloor gebleekt worden.
Volgens V. Muller kunnen van een acre 10 Ton (10 000
Kilo) droge Sparte verkregen worden ter waarde van /SOO
tot /600, en is tegenwoordig de vraag grooter dan het aan-
bod. In April 1887 was de prijs te Londen reeds 5 - 6 £ de
Ton. Goed schrijfpapier kan uit S p a r t e gemaakt worden zonder
bijmengsel; de bewerking is gelijk aan die van lompen,
maar zindelijker. De prijs van Sparte-papier verschilt van
/500 tot /600 de Ton.
In 1862 is de eerste lading Alfa van Oran door een Engelsch
vaartuig als grondstof voor de papierfabrikatie aangevoerd.
In 1870 bedroeg de uitvoer reeds 37 millioen kilo.
In 1884 zijn in Engeland voor de papierfabrieken 184 000
Tons ter waarde van ruim 13 millioen gulden ingevoerd.
1 . Lygeum Spartum. Vezelstof.
2 . Stipa tenacissima »
3 . Matwerk.
4 . Papier van Sparte.
344. Eragrostis ahyssinica Link -- Teif-gras. Dit gras met hooge
stengels, lange, iets omgerolde bladen en fijne, losse bloempluimen
wordt in Abyssinie als graangewas geteeld en voorziet
door zijn voedzaam meel voor een belangrijk deel in het
levensonderhoud der inlanders. Het is over geheel tropisch
Afrika verspreid. De Congonegers maken van zijn hladen
Sterke matten en kleedingstukken.
Teff-gras en matten uit het Congo-gehied.
1
i:
Ji,
i1ÎY\
1' L
y f u m ü t ß