M,
t i
3 6 V E R V O L G VAN DE B E S C H R Y V I N G
TAB.VII.wint men, nìet alleen in Italie en Spanje, maar oolt in Frankryk veel zyde.
Z c l f s
yackfon, in zekere onde en by de Chineczcn zcei' hoog geichatte» Hiftorie-boeken te
vinien. Die Hcer is wyders een ernlHg Voorltander van- de Tydrekening van Jokplius, m
die der zogenaanade 72 Overzetrers; welken-, als hekend is, de overzetting dcr gamiche
~ " 3nder den naam van Septuaginta y doch miflchitn im
mits de Joodiche Hifìoriefchryver Jofepbm liun ailecnlyk
Mozes, maar geenzins die der oveiige Boeken
H Schi.fve des Ouden Teflame
oniechte, wordt toegeichreeven
de Overzetting der Vyf Bocki
H. Schrift, tocfchryft5 als welke
De Hcer Jaekfon houdt deze Tyd
waarfchynlyk m laater tyd in 't Griekich zy •gczet.
rkening, u-egens de overeenftemming, die de Chaldcuwichi
Egyptifche. Phenicilche en Ciiinceiche gefchiedenifltn, volgens zyne öntdekkin^
een tydverloop van 5000 jaaren, zo wel onder elkander, als mec dezelvc Iiebbe^
waare, oude, oorlprongkelykc Hebreeuwfche Tydrckening} en beweci-t, dat dezelvc
; vi'erklyk
meer te betrouwen' en geloofwaardiger is, dan de ongelvk korter Hebreeuwfche
B&fir.
tlji/che Tydrekening} welke de Wcftcrfche Kerke, uit' hoofde van den Hebreeuwichei
Grondtext, rot hier toe meerendeels heeft gevolgd. Indien mcn den Heer Jackfon zyn gunltig
denkbeeld voor deeze Tydrekening niet betwill; en teffens van oordeel is dat de oude
Hiflorie en Tydrekening der Chincezen inderdaad zo veel geloofs verdient, als zomniigc.
groote Gel^rden, uit vericheiden gewichtige en inzonderheid Allronomifche grondcn, haar
hebhen zoekcn te verfchafi'en j zo zoa de aankweeking der Zy-Wormen, buiten kyf, van
ecne zeer oude uitvinding, cn zelfs ouder dan de Leefiyd van den Aartsvader Abraham
zyn. Want, volgens de Tydrekening van Jackfon moet deze beroemde Chineefche Keizeriii
Luy-fu, gelyktydig met den Aartsvader Rebu, {Gen. XI. 20.} en dus meer dan 300
jaaren voor Abraham geleefd hebben; nademaal genielde Jackfon het eerite P^egeeringsjaar
yan derzelver Gemaal Hoang-Tt itelt, op het jaar 2438 voor de geboorte van den
Heere Chriftus, en hy de geboorte van Abraham tot het jaar 209-7 onzer gemeene tellinge
brengt. Doch, fchoon ik de liweeking der Zy-Wormen voor eene vroegtydige Vinding
houde, zo laate ik echter het voorgeevcn der ' Chineefche Gefchiedfchryveren, met hunne
oude, door Jackfon, en de Grieken goedgekeurde, Tydrekening. zo lang in zyne waarde
of onwaarde, tot dat fchrandere Geleerdcn in ilaac zyn, om het waare of- valfche van deze
netelige zaak met de daartoe noodige voorzichtigheid en gcnoegzaame onpartydigheid te
tooncn . en te befliitcn
Men wil ook uit de H. Schrift, en wel uit de Kleeding, die
5 - 1 5 enz. op Godlyk bevcl, voor den Hoogepriefter moelt
oigens E .od. XXVIII.
igd worden-, bewyzen,
dat het gebruik der Zy d c , in die dagci Joodc-n reets bekend gewcell
" • en dat '
Kweeking der Zy-Wormcn bygevolg van eene zeer oude vinci ng moet zyn; dcwyl God
den Jood.-n beval, om tot de iikcdcrcn- des Hoogepriellers geele Z-^de, (het welk cchrer
door Hcmehblaau-J} lud moeten vertaald worden,) Scharlaken, RoozenrooeJe en rVitte Zyäe
t e rccmen*. Dan hier op llaat aan te merken, dat wyien de Heer Luther, cn verfcheidcn
anderen met hem, in de Hoogduirfche Overzetting, het woord Zyde gcbriiikt fchyncn te
hc -bcn, om dac ze zieh gcen ander denkbeeld voimden van de Stofien, waar uit de Kleederen
des Hoogeprieiter-s gemaakt wierdcn. Maar 't zy my hier vergund te mögen vraagen,
of men den Hebreeuwichen Gronitext, fpreekende van de Sioffe. welke tot de Hoogcprieilerlyke
Kleeding genomen motft worden, ncodwendig door Z.jde heeft over te zetten?
Of hierin geca mcnfchlyke dwaaling hcbbe können inüuipens en of het niet waai'ichynlyker
zy, dat de Joodcn, in plaats van Zyde, tyne Wolle en gfctweerend Lmnen. tot het
Tcrvaardigen dier Kleederen, moellen neemen? Want volgens de Kcntekens, door Mozes,
van de reine en onreine Diercn opgcgceven, behoort de Zy-Wor m tot de onieinen. 't Is
uit
' Hier voor feezen ivy, in onze Staaten Overzetting, van hemelsblaauw ende purpcr ende-
Icharbken ende fyn getwccrnd linnen; tc ncmen.
D s YERTA. ALER.
d e r R Ü P S E N EN V L I N D E R S . 37
h e e f t n,en 'er zig, hier en daar in Duitfchland, niet zonder „ut , <,pTab. v n .
uit dien hoofde niet te denken, dat Mozc
den looden bevolen 7.ou h-bben, de Kleederen
, eene Stoffe, door onreine Dielen vcortgebrap ,
de.- Heiligen gaan, cn »oor het aangeiieh
my, wel is waar, können tegenwerpe:
tekens, onder d
daarmedi:, ecniiiaal des ;aa; s , m het Heilige
des Alleihoogllen verichynen moefl: f Men 2,oii
dat oc,k de Byen, Velgens die opgegeeven ken-
-eine Diien gereld worden; en dat echter Moies den J»"«»
j H d e als bikend is, door de Byen veraameU wordt, niet heeft
by hunne Offeranden N
fpteukig te verklaare
wellufteii verbooden
hunnen Coden, Koek
deci, dat God om d
eenige waare oorzaak was
syn geworden; want hc
;hten Philo en ideren deze Wet wel Alleg.
ücwt^rende dat den weeligen Voijte
erden: en dewyl Maimonides aanmeik'
met Honig vermcngd ofierden, l o zy
teilen, den Jooden het Öfteren met Hol
dan lou den Jooden ook het otier
bekend, dat «!e onde Egyptenaars,
rifeh of Leen
door "alle Vleefchlyke
, dat de Arabieren eenyds,
i ook anderen wel van oorig
»erbood. Maar als du dc-
Woeltyne, eenen Os Godlyke Eer beweez
den Jooden, het gebruik van zulke nut
wäre in het gemeene leven i maar dat M
dienliige plechiigheden. Zo was 't, liaar
niag men denken, met de Xyde ; des ee
maar 't plechtige Hoo^epriefterlyke gewaad met van
zo 't al wäre dat de Z)de diestyds bekend was, by de
nog zeer bedenkeljki en ik weet niet, of de Jooden
dat ze Palefliua veroverd hadden. Immers hebben zy z
ten opgehouucni een Land, dat, door de jaarlykfehe o
niet geichikt is tot de aankweeking der buitui die
Rundvee verbooden
zelfs de Joodin, in de
hebben-^Liever zou ik derhalve denken, dat
• voortbrengzelen der onreine Dieren, geoorlotd
•r zieh van onthouden moeften in hunne Godsfchynt,
met den Honig; en zo was 't dan ook,
gemeene Jood een Zyden kleed konde draagen:
? vcrvaardigd mogle worden;
oodiche Natie. Dan dit blyft my
oe 7-yde wel gekend hebben, voor
,ch te vooren langen tyd in Egyp-
•erilrooming van den Nyl, gantf h
-ji'fr tedere Zy-wormen; cn dat,
gelyk'
bekwaa
Pococt
•. Bi
1 Liu de befchi v u n s van den Hcer Riebard Pocock kan afteiden, miflthien nooit
gewecK is om vee.® Boomen voort te brcngcn. De medie Boomen althans, die-
Ervii.-c opgtmetkt heeft, fchynen uit andere Landen dcrwaarts gebragt, en a daar
z , n : ook vindt men onder dezclvcn geonzins de Mocrbeziönbocm, maar wel een.
rmwollcnboom, die iaarlvks aldaar in de Delta zou groeien, aangchaald Zie Dr
•C.-. Bercbnvim der Ooßerfcbe en eenige andere LünUen, door den Heer 1 rot.
Wi
KOHEIM in -t Hoogduitfch oveigezct. en ic Erlangen in 't jaar 1754,
:n, L Deel, IVie Hoofdftuk, pag. 3IP- Het is derhalve zeer waarlchyniyk,
van den Jooalchcn Hoogepriefter veci eer beltaan heeft uit Wolle en tjn
Zy/e. Dit gevoclen wordt te meer aannecmelik, als mm nagaat, dr.t de
-i, gelyk de Heer Poeock uit het II Bock, Cap. 18. van Herodotus aan-
Lyv/aat en 'ftoUc bekleed hebben; als mede dat ze zieh, by de Godsdedeien
geheel onthielden, en alleen Lywaad gebruikien.-
i in het jaar 1737, wanneer die Uccr ziih .n ligypte
.-n Lyw-aad dioegen, gelyk de oudcn gedaan hadden
; zieh van Zyde bediendcii. De oude jood
Zydc gehad hebben, flsandc hun vcrllyfin E^yp
<i ccworden, door de vcrovcringen van De-Ji
E 3
lekeri
R. P
E. F.
in 40. tntgegee
dat de Kletdin
Linnen, dan ui
oude Egyptena
merkt, zith i
dienftige plechc:
Mitigaders dat
bevond, nog Kleed
behalve eenige voorna
derhaWe gcen ternis
en de Zyde is h
:hcdcn. van ce M'ollt
lecite Egyptenaars in
an Wolle en
Vrotiwcn, di<
van 't gcbru k der
mocdelyk écrit bek
nullen
§
i . a s
iS-i'