Dei Spiritu praevalente, ut intaminata ab ore corrupto & fal"
fis vera mifcente,intra fua tantum myfteria contineretur hifto-
ria, qua: feparata a mundi negotiis, & facris tantum vocibus
proferenda, permifceri cum aliis velut asquali forte non debuit.
etenim erat indigniflimum, ut alia agentibus, aut alia qu»-
rentibus, h®c quoque cum reliquis mifcerentur. Sed pergam ad
XV. cetera , ac per ludith gefta, ut potero, paucis abfolvam . Igi-
tur reverfis, ut fupra memoravimus, in folum patrium Iudseis,
necdum compofito rerum aut urbis ftatu, rex Perfarum Medis
bellum infert, atque adverfus regem eorum, Arphaxad nomine,
acie confligit : fecundo eventu peremto rege , gentem imperio
adjungit . idem reliquis nationibus facit , praemiflo Holoferne,
quern principem militia: delegerat, cum millibus peditum centum
& viginti, equitum duodecim . Is Cilicia & Arabia bello
vaftatis,
i Dei fp iritu praevalente ) Num
providente ? Hoc autem Seven* moni-
tum quo loco habendum fie , alii ju-
dicent.
i ut intaminata } Ufus eft hoc ver-
bo Horatius lib. m . Carm. od. 2.
Virtus repulfæ nefeia fordidæ,
Intaminatis fulget bonortbus .
7 ac per Ju d ith gefta ) Sigonius
vel expungenefam particulam per, vel
atque Judith gefta legendum ftatuit .
Drufius retinendum per putat, ut fit
gefta per Ju d ith : quem dicendi mo-
dum exemplis confirmât.
8 ut fupra memoravimus ) Scilicet
initio capitis x iv .,a d quod vide quae
notavimus.
9 rex Perfarum Medis bellum infe
r t ) Quern Perfarum regem elicit
( quia fibi perfuaferat hæc ad Arta-
xerxem Ochum referenda ) in libro
Judith eft Aflyriorum rex . Porro régnante
Ocho regem aliquem Medo-
rum fuiffe ,omnino répugnât hiftoriæ.
ad antiquiora itaque tempora hæcfpe-
ftant,quum régna Aflyriorum ac Me-
dorum ftarent, illud Niniven, hoc Ec-
batana caput regni habens.
10 Arphaxad ) Drufius : Momen hoc
hebraicum eft , feribique debet Arphaxad
cum d ip fine: fie enim certe fe ri-
bitur Gen. x. 2 2 ., nec variât editio
nofira vulgata Ju d ith I. 1. Græca quo •
que habent ccp<pct%«f', ut dubitare de vera
feriptura nemo jam debeat. Emen-
davimus itaque prîores editiones, quæ
Arfaxat habebant. Quis autem fuerît
bic Arphaxad Medus, itemque Afly -
rrus Nabuchodonofor, feriptores non
confentiunt. Nobis cum Pridaso placet
ilium.ab hiftoricis profanis diftum
mine Deiocem, hunc Saofduchinum.
Sane Deiocem condidifte Ecbatana ,
quod de Arphaxado feribitur Judith
I. i.,ap u d omnes in confeflo eft. cetera
vide apud ipfum Pridaeum.
13 quem principem m. delegerat )
MS. quem p. m. delegarat.
14 equitum duodecim ) Graeci libri
plerique habent pcuptdSav SexaJt/v,centum
viginti millium : fed Alexandrinus codex
& Complutenfis editio pro nvpialiw
h a b e n t q u a s leftio confirmatur
heic a Severo, atque adeo ab antiqua
latina editione . Eumdem equitum
numerum habet Hieronymiana inter-
pretatio , quae in noftris Bibliis legi-
tur • Et fane cum pedites eflfent omni-
no CXX* mille , non eft verifimile
totidem fuifle equites.
14 Arabia) Drufius fubdubitat- num
pro Arabia legendum fit Mefopotamia.
Sed facile Severus Arabiae mentionem
faftam videns in libro Judith exgras-
cis expreflo, ficut Sc Ciliciae, utram-
que ab Holoferne bello vaftatam feri-
pfit, licet utriufque fines tantum at-
tigerit fortafte ejus exercitus . Confer
verficulos 2 1.& 25. cap. 1 1 . Obftat
certe temporis anguftia tarn vaftis Sc
inter fe dilfitis expeditionibus: nam vix
duorum menlium fpatium interjacet .
Denique Ciliciae populi cap. i i i . 1.
inter eos numerantur , qui fe fponre
Holoferni tradiderunt . Sed his accu-
ratius expendendis non eft locus.
vaftatis , multas urbes aut vi capit aut metu in deditionem
compellit. jamque Damafcum admotus exercitus magno Ju-
dæos terrore perculerat : fed impares ad refiftendum , neque
ad deditionem acquiefcentibus animis, expertis quippe ufque ante
captivitatis mala,ad templum frequentes concurrunt. Ibi com-
muni gemitu permiftoque ululatu divinum auxilium implorant
: Satis fe Domino ob peccata vel crimina dediffe poenarum :
reliquiis faltem fervitio nuper exemtis parceret .Interea Holofernes
Moabitis in deditionem acceptis , atque adverfum Judæos in
focietatem belli afliimtis, quum ab eorum principibus inquireret,
quibufnam viribus freti Hebræi deditioni animos non dediffent ;
Achior quidam comperta edifferit : Judæos Dei cultores, pio a
patribus ritu inftitutos : olim in Ægypto pependiffe fervitium:
inde divino munere edudlos, ac ficcatum mare pedibus emenfos:
poftremo omnibus gentibus devidlis, habitatas majoribus terras
recepifle : exin vario rerum ftatu floruifle, aut concidifle,atque ite-
rura malis emerlifle , fecundum mérita iratum aut placatum
Deum viciflitudine expertos; dum peccantes incurfionibus hofti-
um aut captivitatibus coercentur , propitio numine femper in-
vidli : ceterum fi præfenti tempore abfque peccato fmt , nullo
modo eos pofte fuperari; fin aliter fe habeant, facile vincendos.
Ad hæc Holofernes ferox multis vidoriis, nihil fibi invidutn
ratus , ira accenfus cur ex peccato potiflimum Judæorum
pendere illius vidoria putaretur , propelli Achior in caftra
Hebræorum jubet, ut cum his periret, quos vinei non poffe
aftirmaverat. ac turn Judæi montes petiverant : ita, quibus
id negotii datum , ima montium fucceflere , ibique vindum
Achior rbliquerunt. Qiiod ubi Judæi animadverterunt, exem-
tum vinculis in collem perducunt. cauflas rei quærentibus, gefta
7 ob peccata v e l Crimina ) Vel pro'
& , quod frequens in feriptoribus me-
tHas Sc in'fimae latinicatis.
8 fervitio nuper exemtis J Indue it
ipfe Severus Judæos eo padlo1 orantes,
ex præconcepta , ut vidimus, opinio-^
n e , qua haec poft captivitatem Babylon
icam fa ft a putavit . S’a ne in Judith
libro nihil hujufmodi habeturv
9 Moabitis ) Drufius : Defideratur
Sc Ammonitis , Vel f i mavis Sc filiis
Ammoti : nam Achior die quo mox , Dux
erat fili'orum Ammoti.
12 Achior quidam) Anttfa heic Sc infra
erat Accitor, manifefto mendo pro1
Achior ^ ut m graccis Sc latinis libris
vocatur.
*6 florU iffa u t concidifle ) Au f deftderatur
in Lipfienfi editione, habetur
in ceteris fere omnibus.
19 coercentur) Vorftius; Legendum
putem Coercerentnr .• pracedunt enim
meta temporis prateriti verba * Non
Uflfentfor *
n% ira accenfus cur) Cur pro quodi
firtiilia exempla fupra protulimus.
24 caftra Hebræorum ) Scilicet
Bethuliam*, ut diferte dicitttr Judith
v i . 10.
2 6 Judæi montes petiverant ) Me-
l’ius Judith iv - 3f. præoccupaverant e-
mnes vertices montium : adde cap. v* u
28 animadverterunt) Ita MS. an-
tiqüæ editiones: recentiores , Ut Hot-
nii Sc Vorftir v animodvertunt *