rach ides cap. X X X V I I I . 4. 5. Dominus creavit e terra pharmaca »
& vir prudens ea non fpernit. w* 'eart (jii\au iyMudiH Http, in no yyt>olim
mi tu) '1 eybt iv v iv air# idpicwcu •, an non ligno dulcuic aqua, ut innoce-
fceret vis ejus hominibusf Jofepbus initia lib. I I I . vult quidam Mofem
lignum a d pedes jaeens fiffum in aquas mifijfe, fe d dulcem non ejfe f a l
l am y nifi maxima parte exbait ft a ; quod unde babuerit, nefcio . Difficile
tarnen eft intelleliu, qua ratione aqua fa lfa injell0 ligna dulcefcat, pra-
ferlim tanta copia , quanta tot bominum myriadibus nccejfaria erat. Ev] indem
res mulco planior & captu facilior e ffet, fi non ipfos fontes, fed
aquam inde hauftam, injefto lign o , obdulcuifle poneremus: cui fane
conjectura: non obftant Exodi & Ecclefiaftici Ioca: obffare tarnen vi-
detur textus libri Ju d ith , cap, V . I S - , ex latina Hieronymi verfione ,
ubi Jegitur: lllic fontes aman obduleati funt eis ad bibcndum, quæ tarnen
verba fruftra quæras in Groeca verfione, uti alia multa eodent
captte & alibi- Certum. icaque f i t , non elfe hoc loco ad miraculuut
confugiendum, quæ communis fere Interprectrm fententia effi :: ne-
que enun, puto> ulla ratio habend» eft eorum quæ ad hunc locum
commenti funt Rabbi n iq u æ q u e a Calme to & a liis commemoran-
tu r . Utrurn auteur e x laudato- librf Judith loco inferendum necef-
fario fit , ipfos fontes ab araaritudine liberatos , no» vero- aquam- irr—
de extradera, & in v affs, pro ut unicuique opus e ra c , fervatanr,
aliis judicandum relinquam-
Pag- x8. lin. &. Non concupifces qui Aquam,. &c. } Quoniam iti
Notis ad hunc locum promifi- me fill fins ail urum de Deealbgr, feu
decern prajceptorum diftinffione, fidem nunc meam utcumque libc-
raboi Frimum icaque,qua Auguftinus Calmetus in Exodi X X - r.. tfe
hac quæflione fcripfir, commémora bo r ex latina Cl- Viri Jo- Domini-
ci Manfti interpretatione . Decalogi pracepta decern , inquit,, omnes
reecnfent, nec obfcurc cum numerum prxfert Scriptura r fed veteres eeqtte
& recentiores Interprètes inter f e difcrepant, quonam ordine ilia diftinguan<-
tur - Jofepbus ( lib. III. Antiq. c. 4. ) Philo ( de Idc cal. ) y Origenes
( H omil. 8. in Exod- ) , Pjeudo-Atbanafiusin Synopfi, Hefycbius , Am-
broftafter, H Hieronymi after in epiftolam ad Epbefios, quattuor pracepta
Deo tribuunr, fex reliqua proximo. Porro verba ilia , Non ha be bis D e cs
alieuos coram m e , ita accipiunt, veiuti ft aliud baberent praceptum-
ab illo: Non facies tibr fculptile. Have pariter diviffionem praceptorum
fequunlur ] ad a i . Verum S . Auguftinus ( quæff. 7 1 - in E x o d .,& ep. L V .
n o r. ed it., Clem. Alex. lib. 6. Scrom., Hieron. in Pf. 3 1. &c. ) cum
aliis fane multis, nonnifi tria pracepta a d Deum relata , feptem vero a d
proximum agnofeit j jungir autem ilia , Non habebis Deos alienos corarri
m e , cum proxime fuccedentibus, Non facies tibi fculpcile. Poll verba
ilia , Honora patrem cuum , & matremr tuam , & dein ceps, feptem peer,
cepta recenfet, indullo diferimine inter illud, Non concupifces domum
proximi tu i, ab allere, Non deffderabis uxorem ejus. Tandem fa -
tendum eft, tot am banc diftinguendorttm praceptorum rationem ex arbitrie
tantum tjje. fe u , ut in alia verfione: Sed revera fatendum eft, omnem
banc diftinllionem effie arbitrariam. Hoc poffremum ita accipio, ut no»
cuilibet liberum effe v e lit, pro ut ipfi magis fibuerit, decern praroe-
pta diftinguere, fed tantum, akerutram ex laudatis duabus fencent
iis , falva religione, am ple fli. Ego tamen, quamvis nullam fatis
idoneam cauflatn fubeffe videam , propter quam a recepta poft S. Au-
guftinnm apud Latinos fere omnes Orthodoxos fententia difeeden-
dum fit , pnecipue in Catechifmis & libris ad rudiorum inftruflio-
nem accommodatis J id unum mihi tamen afiumo, ut diligentius in-
quiram & proponam argumenta , qua: alteram fententiam , ab antiquis
Grascis& Latinis Patribus pari fere confenfu traditam, fulcire yiden-
tu r , .aut olim vifa fu n t .
Equidem eo potiffimiflfc redit q u s ftio , ut fi unum de non concu-
pifeendo prasceptum agnofeere quis malit, ipfi aliunde fupplere opot-
te a t, idque ex pracep.tis ad Divinum cultum fpeffantibus, unum a-
diquod .caput, quo denarium praceptorum numerum expleat: de quo
paullo infra agetnus. Quod i taque fpeffat ad illud , Non concupifces >
&c. , duo in ejs verbis pracepta non diftinguunt Hebrasi , tefte etiam
L y ran o , nec olim .diffinxerunt, .ut patet ex Jofepho, lib. III. Antiq.
cap. .4., & P h ifo n e , non foium ia Jibro de Decalogo , feu ear
3 i-m Myat, fed etiam in Jibro qui Jnfcribitur , tOms return Divinarum
beres fits idque etiam, quod jnaxime aitendendum e f t , non obfeure
xoliigi poteft, ex ipfo Novo T.eftamento, puta ex Marth. V. 27. &
feq. Nam , f i , u.t omnino verifimile eft., verf. %j. ejus .cap: citatur De-
.calogus, cum dieitur : Audiflis , quia diflium eft antiquis: Non mcecba-
heris; non opus futflet Chrifto , ut verf. feq. adderetj Ego autem dice
vobis, & c . j quin potius ex ipfa Decalogo ( Decalogum femineo ge-
nere dicimus, fequuti aufloritatem Philonis, Clementis Alex. , Bafilii ,
G re g o r ii, CyriUi., & aliorumj a quihus xonftanter « lixdxtyei effer-
•tur ) olim prohibitam .declaraflet aliene u xo r is , feu xujufcumque
m.ulieris libidinofam concupifcentiam: ft ita ab Hebrasis intelleSum
fuiffet priceptum illud . Hue etiam nonnulli referunt locum Mart
i , X. 19 ., ubi Ghriftus aliquot pracepta Decalogi recitans, poftre-
mum .illud exprimere videtur his verbis, .ivu ‘arompitut, ne fraude
fpolies, feu ne fraudem feceris : quaff nimirum , poftquam furtum &
adulterium jam vetitujn fuerat , hoc praterea capite prohibeantur
fraudes omnes & malae artes, licet fpecie juris obvolura, quibus a-
Jiense res., arque ade.o uxores ipfie, in alterius poteftatem pervenirc
poffunt. Hunc ipfum Marci locum recitans Tertullianus lib. II. adar.
Marcionem, cap. 17 . le g it, alienum non concupifces., Tamen non a ituo ,
in q u it, Deo didicif creator meus praferibere; Non occides, non adulte-
rabis , non furaberis, non falfum teftimonium dices., alienum non
concupifces, honora patrem & matrera , & diliges proximora tuum
iicut te ipfum . H * c .eadem fere habet, licet ordine aliquantum in-
verfo, in lib. adv. Ju d s o s , cap. 2 . ; licet neutro in loco ad Marti
Euangelium , fed potius ad Moyfis libros ipfe videatur refpexiffe.
‘His adde Paulli verba ad Rom. V II. 7. Concupifcentiam .nefeiebam,
nifi l.ex diseret, Non concupifces, g& X I I I . -9. .ubi biterum inter cetera
Decalogi pracepta hoc tinum recenfet tantummodo, Non concupifces.
Equidem Vulgata turn Exodi X X . 1 6 . , turn De-uter, V . a i . ifuadec
unum eflfe prasceptum. Hebrai.cus tamen te x tu s , licet Ex . X X . cum
Vulgata prorfus concordet,in Denter. tamen ita habet: E t non concupifces,
lo n n ubt (quo verbo bis ntitur iMoyfes Ex . X X . 16 .) uxo.
rem proximi tui, non defiderabis, rm n jl hVi , domum proximi tui,
agnum