ma templi Cverfio & poftrema Judseorum captivitas , qua
extorres patria per orbem terrarum difperfi cernuntur , quo-
tidie mundo teftimonio funt , non ob aliud eos quam ob il-
latas Chrifto impias manus fuifle punitos : nam fsepe alias
cum propter peccata captivitaribus traderentur, numquam
tarnen ultra feptuaginta annos fervitutis poenam pependerunt.
XXXI. Interje&o deinde tempore Domitianus Vefpafiani filius per-
fecutus eft Chriftianos . quo tempore Joannem apoftolum at-
que euangeliftam in Patmum infulam relegavit : ubi ille,
aripfo
anno quo Hierofolyma expu-
gnata fuerunt, connumerato .
2 extorres patria ) MS* patria •
Praeclare Tertullianus in Apologet,
cap* 2 1 . Difperfi, palabundi, cali is*
foli fu i extorres vagantur per orbem,
fir e homine, fine Deo rege : quibus
nee advenarum iure terrain patriam
f altem vefligio falutare cone edit ur .
Sed de his poftremis verbis erit infra
dicendum * S- Hieronymus in E-
pift. ad G a la t.cap* iv.paucos fuif-
fe fua aetate Judaeos per urbes di-
fperfos tradit, eofque a ceteris facile
dignofeendos: quum in toto mundo
crucis vexilla refplendeant, is*
*vix rar us atque notabilis in urbibus
Ju d a u s appareat. Vide etiam quae
Severus hoc ipfo libro fupra cap.
i i i .habet,&v£.HiIar in P f.i 3 i.n-i 8.
3 ob ill at as Cbrifio, &c* ) Pru-
dentius in Apotheofi num. iv . quo
adverfus Judeeos agit;
Exfiliis vagus hue illuc fluitanti-
bus errat
Ju d a u s , pofiquam patria de fede
revulfus
Supplicium pro cade lu it, ebrifii-
que negati
Sanguine refperfus commißa pia-
cula fo lv it.
7 Interietlo d. tempore ) Ita La-
ftantius de M- P- Poft bunc ('Nero-
nem ) interjeflis aliquot annis alter
non minor tyrannus ortus eft, qui
cum exerceret invifam dominationem,
fubieidorum tarnen cervicibus incu-
buit quam diutijfime, tutufque regna-
v i t , donee impias manus adverfus
Dominum tenderet . Pofiquam vero
ad perfequendum iufium populum in-
ftinSu damonum incitatus eft , tunc
traditus in manus inimicorum luit
poenas, Hue etiam plerique refe-
runt illud Juvenalis Satyra iv . in
fine: Sed periit, pofiquam cerdon'tbus
ejfe timendus Cceperat\ adeo ut
cerdonum appellatione Chriftiani in-
dicentur, utpote infimae conditio-
nis * atqui novimus etiam Flavium
Clementem Cof. occifum a Domi-
tiano,quod effet Chriftianüs. Por-
ro confiât Domitiani perfecutionem
eiufdem morte fuifle repreflam : Tertullianus
tarnen in Apolog. cap. j .
feribit, Domitianum ipfum facile
coeptum reprejfiße, reftituifie etiam
quos relegarat • id ipfum tradit He-
gefippus apud Eufeb* H* E . lib. m .
cap. 20. : neque tarnen his temere
acquiefcendum , quibus nec ipfe Eu-
febius fidem præftitit : nam poft-
quam Hegefippi & Tertulliani re-
tulit teftimonia, fubdidit a lia , qui-
bus contraria eaque recepciflima fen-
tentia adfiruitur. Tertullianus Hefefippum
fortalfe in eo fequutus eft,
ic autem peculiariter de Chriftii-
nis ex circumcifione & in Judæa a-
gentibus id retulit; quibus fleuti
crimini non vertebatur Iudaicis uti
ritibus, ita perinde efle debuit Im-.
peratori utrum Iudaicam an Chri-
ftianam ipfl affinem religionem pro-
fiterentur. Quod autem etiam in Î-
pfos aliquamdiu fævierit , aliam
cauflam idem Hegefippus producit,
nempe ut eos qui ex Davidica fa-
milia progeniti erant, tolleret ; quos
tarnen ut pauperrimos efle compc-
r ic , & alieniflimos ab ufurpatione
regiæ in fuos poteftatis, turn ipfos
turn univerfos ex ea gente quiete
vivere palfus eft.
9 in Patmum infulam rel.’gavit )
Quum quidem antea Romæ iuflu
eiufdem Domitiani in oleum igneum
demerfus nihil pajfus effet, ut Tertullianus
lib. de Prasfcript. cap.
memorise prodidit : quem locum
laudans S. Hieronymus lib. i.ad v .
Jovinianum cap* 14. ita feribit : Pie-
HISTORIÆ SACRÆ LIBER IL* 167
arcanis fibi myfteriis revelatis, librum faerse Apocalypfis
/qUi quidem a plerifque aut ftulte aut impie non recipitur)
confcriptum edidit. Non multo deinde intervallo tertia per-
fecutio per Trajanum fuit; qui cum tormentis &• quæftiomfe
rt autem Terlullianut, qtitd Ro-
næ ( ante Viftorii editionem pro
Ronue legebatur ut in plerirque Mss-,
a N ero*?) miß us in ferveutis tlei do-
Hum, purior is* vegetior exiverit quam
intraverit* Porto S* Epiphanius Hac-
ref. L i * , quæ eft Alogorum , Joannem
fub Claudio Imperatore rele—
gatum tradidit, Jrenaeo & ceteris
omnibus turn antiquis tum^recenti-
bus feriptoribus repugnantibus, u-
no excepto Hugone Grotio , qui E-
piphanium in exponenda Apocaly-
pfi fequi maluit. Grotium imitatus
eft Poflinius S. J . , commentario in
eumdem librum edito. Patmusuna
eft ex Cycladibus in mari Ægaeo, &
quidem tune deferta infula , ambi-
tu x x x . mille pafluum * Viûorinus
Petavionenfis Comment, in Apoca-
lypf. tradit Joannem ibidem damna-
tum fuifle ad metallum : Quando
hoc vïdit Joannes, erat in infula Pa-
/mo, in metallum damnatus a Domi-
tiano Cafare. & paulo poft .*
feiïo Domitiano, omnia eius iudicia
foluta funt, is* Joannes de métallo
dimißus. là ipfum refert Pnmafius
epifeopus Africanus in^fuo^ Comment.
in Apocalypfin, quidquid Bar-
thius dix erît, neminem ex græcis
aut latinis feriptoribus Viftorino in
eo confentire *
2 qui quidem a plerifque^ &c. J
XJndenam hæc Severus lcivit ? Scri-
b t quidem Hieronymus epift. ad
Darda num , Gracorum ecclefias A-
pocalypfin non recipere ( quod tarnen
quatenus verum fit ,a Baroniodiligenter
expenditur ad an. Ch. x c v i.
num. 6. ) verum ea epiftola non-
dum feripta fuerat; nam ad annum
ccccxi v. refertur. Magis verifimil^e
eftSeverum prse oculis habuifle Hi*
ftoriam Eufebii a Rufino eodem fere
tempore latinitate donatam • vi-
defis quæ ibidem habentur lib- vu*
cap. 2 3. quod in græco textu eft 25.
4 per Traianum fuit ) Excidilfe
puto vocem mota \ nam & Hieronymianum
Chronicum habet, Tram
ja no in Chriftianos perfecutionem mo-
vente. Laftantius in libro de mor*
tibus Perfecutorum, feu de p e r fe c t
tione, ut eum appellat S. Hieronymus
in libro de Viris Illuftribus
( neque enim dubitamus quin liber
ille de Mort. P e r f., quein fsepius
iam citavimus atque citabimus inf
r a , Laftantii genuinus fetus fit,
quidquid nonnulli opponant)^Traia-
num inter perfecutores Chriftiano-
rum non recenfet, neque eos qui infra
in eo numero ponuntur ufque
ad Decium: quin imrao diferte feri-
Secutis poft Domitianum tern-
poribus , quibus multi ac boni principe
s Komani imperii clavum regi-
menque tenuerunt , nullos inimicorum
impetus paß am fuiße Eccle-.
fiam. Id ipfum Tertullianus antea
tradiderat in Apologet, cap. v , , u-
bi Traiani meminit, non ut hoftis
Ghriftianorum , fed potius ut patro-
n i , quippe qui Neronis & Domitiani
leges ex parte fruftratus fit y
vstando inquire chriftianos • Id 1-
pfum fere & Melito Sardianus e-
pifeopus apud Eufeb. Hift. lib. tv*
cap. 26. Sane Traianus aliique poft
fecuti Imperatores nullam in Chriftianos
peculiariter legem fanxe-
runt: nihilo tarnen minus vel lpfi ,
vel ipforum adminiftri in Chriftianos
acerrimi fuerunt, & exftimu-
lantibus potiflimum gentijiiim ex
plebe clamoribus & accufationibus ,
magnas fubinde fidelium ftrages va-
riis in locis ediderunt, ut ex H i-
ftoria Ecclefiaftica liquet. Sane i-
pfe Traianus ea I?ge,qua irxip'.ets 9
feu coitiones & conventicula fieri
prohibuerat, graviflimam in Chriftianos
moviffe perfecutionem iure
putatur & dicitnr: & quoniam de-
latos Chriftianos, licet nullius cri-
minis reos, puniri poftea iuflic,in-
fenfo peculiariter in religionem no-
llram animo earn fe legem ftatuifle