venta efl, Ifaac ad women civitatis , qua ita vocabatur, alludens , déclinai
vit paullulum litter am , & pro flridulo Hebraorum Cm, a quo Sabee incipitur
, gracum Cigna», ideft hebraum famech, pofuit. E x litterarnm itaque
differentia repetit difcrepantix cauffatn , ut TtyttV! jeptem , feu juramentum
, nyao autem faturitatem , five abundantiam defignet. At primuna
in hodiernis Lexicis hæc diftinftio non adhibetur, fed ibi feraper n y i v
fcribitur, five cum faturitatem, five cum jurament um feu feptem valet : hoc
folum intereffe vo lan t, ut tp punâum habest appofitum in finiflro cornu,
cum faturitar defignatur, in dextro autem, cum jur ament urn. Sed base
duplicis fin diftinftio ab antiquis agnita non fu i t , proindeque a Rab-
binis inve&a eft: qua de re legendus Jo . Drufius in Alpbab. Hebr. Secundo
in noftris Hebrasis codicibus, turn cap. XX I. turn cap. X X V i G en.,
eodem pafto iiyaer per itr feriptum babetur, adeoque utrobique jura-
mentum interpretari oporteret,ut fecerunt « L X X . At buic interpreta-
tioni oppon'tt S. Hieronymus, loco fupra citato; Nefcic quomodo in Septuaginta
Interpretibus babeatur t Et venernnt pueri Ifaac, & nuntiaverunt
ei de puteo quern foderunt ; & dixerunt ei," Non invenimus aquam.
E t vocavit nomen ejus juramentum. Qua enim ctyrmdogia efl , propterca
vocari juramentum, quod aquam non invenerunt ? e contrario in Hebrao, cue
interpretationi Aquila confentit & Symmacbus ( num legendum? cut interpre-
tatio Aquila confentit & Symmacbi ) hoc fignificat, quia invenerint aquam,
& propterea appel latus fit putcus ipfe faturitas, & vocata civitas Berfa-
bee, hoc efl Puceus faturitatis. At ratio ejus etymologise liquet ex veiv
18 . 6c JO. , uc initio dixi mus ; Deque quidquatn intereft , five velimus
invenifTe aquam in eo puteo firvos Ifaac, five non inveniffe malimus.
Quod autem contra revs L X X . Aquilas 6c Symmacbi auftoritatem pro-
ducit, ambiguum eft. Plerique ita intelligunc, ut hi duo Grasci interprètes
non modo exprefferint , quia htvenerint aquam, fed eciam vo-
cem nyoir , iM/anir reddiderint, feu faturitatem. Sane hoc uno Hier-
onymi loco Montfauconius in Hexaplis Origenis vocem rwepori* illis
tribuit. num id liquida conftet, alii judicenc. Illud confiât, Eufebivrm
in libro de loeis Hebraicis non agnoviffe iilam etymotoviam, fed vocem
Berfabec interpret a turn effe conftanter puteum juramenti, nuirrquant
puteum faturitatis . Habet enim in voce Berfabee ( quam apud „ k L X X .
primum occurrere indicat in libro Jo fu e J : ippmmtTxi tl Bitpcccfai tinr nie
rAßpad{Xr nor Tja«x tspir nv ’ Api ix o pxtrfctxr las : ideft, Hier, interprété :
Interprétât ur vero Berfabee, put eus juramenti, ei> quod ibi Abrabam ÿ Ifaac
feedus cum Abimdccb foci avert jurantes. Vide eumdem in voce çr.txs 60-
xuspoô, 6c opixp üpmj, feu apud Hier, in Putcus juramenti. Sed , bis mif-
fis, fupereft expendenda alia Hieronymo jam indicata difeordia inter Hp-
brssos Græcofque codices, ex qua pendere facie propofitam fupra de
voce n y s v controverfiara. Legit ille , 6c ante earn Aquila 6c Symrrra-
chus, invenimus aquam , legerunt contra si L X X . , non invenimus. Non
quasrimus, utra le âio praeferenda fit : praecipue quum plerique omnes
cum H ieronymo iilam potiorem babeant, quae hodierno etiam textui
Hebræo conformior effe videtur. Quærimus, quomodo Iegerint L X X .
Intt. Horum verfio eft: F a i l urn efl indie ilia , venientes pueri Ifaac
*Tïyyti\cM uutÀ Trtpi tou çpiceTtf upu^uf K&è tïsrott’ ov% ivpopttf u$up, iinxitiavCfUifitei
de puteo quern foderunt : isj dixerunt , Mon invenimus aquam. Notât au*
tem Lambertus Bos in Gompl, edit, legi ; Kaï utw àorj, i.sign IL.:»:
quas
quas interpretatio Aquilas aueSymmacho omnlno eft adferibenda , qua*i-
vis ejus in Hexaplis non fiat mentio. Apparet itaque n it L X X . , quod
Hebræus textus habet.-o’D umx b lb n f lM 'l, reddentes : E t dixerunt,non
invenimus aquam ; vel pro lb legiffe ub , five Hib vel ib interpretatos effe
pro Mb, feu negandi particula: nam etiam nunc non femel ttb po-
Bitur in Hebraso textu pro ib ,6 c vice verfa, ut ex Lexicis pacet. Pr®«
terea,cum proxime prascedat ib t l J ’ l , F t nuntiaverunt ei, merito fuper-
fluum iis videri potuit,ut rurfus lb poft n o n * legeretur in eadem fi-
gnificatione. Ratio etiam ab iifdem haberi potuit verborum quas verf.19.
habentur, ubi cum de aquis in puteo alio repertis fermo f i t , res ita
enuntiatur: E t foderunt fervi Ifaac invallc,Cea torrente ,& invenerunt puteum
aqua v iva : quo quidem verficulo apud LX X .o c cu rrit vox Gerat a,
'st fdpxyyi 'lipdpuy, quas in Hebraso defideratur. Porro hie locus me mone-
r e t , ut expenderem, quas S- Hieronymus feribit in lib. Quasft. in Gen.
Contra interpretationem L X X . , qui vocem bnJ reddiderunt yipayy*
feu valient, contendente contra Hier, ad verf. 17. pro valle, torrentem
habet in Hebrao 6cc., 6c ad verf 19. Et hie pro va lle , torrens feriptus efl :
numquam enim in valle invenitur puteus aqua v i v a . Sed de his a lii.
Pag. 16. lin. 4. prater regionem Edom ) Obfervavimus in Notis ad
hunc locum , tralium quern eo tempore occupabat E fa u , admodum vicinum
fuijfe torrenti Jaboc in Galaaditide fito: quod colligitur ex iis quae narran-
tur Gen. X X X I I . , 6c feq. , verf. potiffimum 14. 6c 16. Equidem Gen.
X X X I I . v. 3. fedes Efau ita defignatur : fififit in t err am Sebir, in regionem,
feu campum, Edom, D ll* mtv ilXTM . At Edom in Sa-
Cris Libris eadem eft ac Idumaa, in caque Sebir montes fuiffe paffim
dicitur. Quare volunt plerique Idumasam vulgo notam heic defignari,
quae in Arabia ad Auftralem plagam Chananaeae fita e ra t. Verum ilia regio
longius a Jaboc flea, 6c maxime dévia ab itinere Jacobi fu it. Sebir
prasterea hoc Genefeos loco non montis nomen fuifTe dicitur, fed re-
gionis, aut loci. Utrumque autem nomen Edom 6c Sebir ab Efau ru-
fo Sa pilofo videtur derivatum: illud enim vox d i im , hoc fignificat.
quamvis alii malint montes Sebir ita diftos a quodam Sehir Hor-
ræorum, feu Chorraeorum parente, de quo mentio Genef. X X X V I . 20.
Quid itaque prohibet, quin prima Efau fedes in Galaaditide fu e rit,
antequam Idumacam alteram, 6c montes Sehir occupaverit, fuifque itidem
nominibus vocaverit ? Illud fane non obfeure ex Gen. X X X V I . , ÔC
Deuter. II. 12. 6c 22. mihi videor eruere, aliquanto poft hoc tempus
ab E fau , aut ejus filiis occupatam fuiffe Chorrasorum regionem, quæ
demum Idumæa diäa fuerit: quare de ilia regione fermo heic efTe non
poteft. Qiias fi ita fu n t, non immerito nonnulii ex antiquis 6c neote-
ricis dupiicem Idumasam agnofeunt; antiquiorem ad Orientem maris
mortui, pofteriorem ad auftrum Chananasie. Placuit hsec fentencia Cal-
meto , ut apparet ex iis quæ feripfit in Gen. X X X I I . 3 . , ubi alludit ad
ea quae feripferat iam in cap. X X V I I I . 9 ., quo loco etiam conjefturam
ex Strabonis auftoritate ducit. Alii hujus fentencias propugnatores, ab
eodem Calmeto indicati, funt Brocardas, Adricomius , Torniellius, Bon-
frerius, aliique nonnulii. Argumenta Bonfrerii refert , 6c probat Polus in
Synopfi Critic, ad Gen. cap. X X X I I , Si cui tarnen contraria 6c com-
munior fencentia potior videatur, non repugno; fuis enim & ip fa ,iifque