>€1 novitatem î acleo ut de ets quid ftatui certo débeat omnftnis confiée
. Præftare hæc fane opportune & commode poterat, in duabiu
præcipuc de quibus agi mus infigmbus inferiptionibus, eruditus P. Ma-
machius, qui in fui s Origin. & Antiq. Cbriji. non modo e*$ y nec femel,
laudavit, fed etiam vindicare voluit adverfus Fieetvvoodiun & Cupe**
rum. Eos enim quum , Tom. I. pag. 429. Nota IX.,elogium Marii ia
dubium revocafTe dixiflet, hæc ipfis oppofuit : At fine ulla ratione du«
hit are de monument is antiquis , qua inventa in Cryptis Rom<c funt, velle ,
hominum efl non veritatis a h ore agentium y fed ea qua ad veritatem Cbri-
fiiana religionis demonfirandam conducunt, evertere cupientium. Nos vero >
per oit > nofiris oculis fi dem, quam bominibus prajudicata opinions du El is
affenfum adbibere malumus. Eadem fere habet pug. 4$3. Nota IV. 5 ubi
Alexandri tnartyris elogium recican$,hæc fubdic; Hatte item inferiptio-
item Fleetwood us é? Cuperus in dubium revocarunt locis fupra indicatif : fed
injuria. JQuid enim judicent ii qui neque fa x a vider un t , neque Roma qua
diligentia monument a perquirantur , falfa a veris fecernantur , cognofcunt*
A t que in Crypt as quemadmodum fifta tabula introduci potuerint, ut din pofi
detegerentur, inducerent que inc autos in errorem , ne fufpicari qui dem pofiu-
mus. Hæc ille : fed rationes ab eo allacæ plur ma>n quidctn apud me
valent, 6c apud quemlibet æquum rerum æiii natorem liie re debent >
ne temere & præcipitanter ejuf.nodi monumenta veluti falfa rejician-
tu r ,n o n tarnen perfuadere pofîunr, ut pro veris habeantur. Neque
enim puto qui ilia rejiciunt, heri aut nu ius tertius fiâa fufpicantur,
fed ante aliquot fæcula. Quid euimf’ non potuere poft redditam Ec-
clefiæ pacem fub Conftantino, ac multo poll) antiqua Chriftianorum
coemeteria ornari, & ejufmodi aliifque facris memori/s decorari. Quia
immo ita facfcum ex hiftoria Ecclefîaftica con fiât* . Quid igitur prohibée)
quin eadem opera pia fidelium credulitas aliquot dubias 6c ob feu-
ra s , ac fortafTe falfas traditiones faxis illis infculpferit Majorera.
proinde
(*) Vide Auâores qui de Roma fu i -
terranea feripferunt » lib. I. cap. I. , fie qu«e
habet Boldetrus lib. III. cap. II. pag. 66;.
& feq.
' /**) Hujus generis eft inferiptio ilia ,
quam poft Francifcum Mariam Torrigium
xefert Aringhius lib. III. cap. I I I ., in qua
iila leguntur, Longobardorum, ut ajunt lit-
teris j feripta': S V P E R ISTO L A P ID E
PO R P H îR E T IG O F V E R V N T D i V ISA
OSSA S A N C T O R VM A PO STO LO R VM
P E T R I E T P A V L L I E T PO N D 5R A -
T A P E R B. S IL V E S T R .VM PA PAM
SV B AN NO D N i C C C X IX ., Q V AN D
O F A C T A F V IT IN E C C L E S IA ( fup-
plendum videtur P A X ) • Jo. Guilielmus
Janus , Hifioria Æ r a Cbriftiana , Vitern-
te r g s 17 15 . édita, quum X V . re&e do-
cuifTec, fuppofita aut recentiori estate fa lla
ejfe monument a qua <eram Cbri fit ante VI.
f escttiùm referunt , ut inferiptio quæ olim
Veronæ vifebatur , in qua de utriufqne Philippi
imperatoris cade agebatux , quæque a
Baronio ad an. C C L I 1I . num. 2, pro vera
babita fu it ; trandt X V I , ad hunc I a pi—
dem Vaticannm : EoJem loco , inquit , nu-
meroque babendus eft lapis olim in Vatica-
ft is cryptis ajfervatus , deinde in Bafilicatn
Vaticannm Hiatus y& recurrente anno J u -
bilao MDCL. ab Innocentio X . P ontifice
Romano publica c onfluentis multitudinis
venerationi expofitur , in quo ifta leguntur:
S V P E R , & cetera , ut fupra. Demnm ita
coacludit: Sed nemo non videt inferiptio-
nem illam effe ejus temporis quod bujuft-
modi fabularum ferax f u i t , ab eo certe
anno C b rifti quem r e fe r t , rernotijftmam.
Equidem nemo fanus negaverit inferiptie-
nem ill.im efle recentem: fed quoniaui ea
txaditio , quascumqne demum fuerit , obti-
nuerat, ut fuper ilium Iapidem olim a S.
Silveftro San^orum Petri & Paulli oflTa fuif-
fe a fe invicem divifa crederentur } placuit
poftea ipfi lapidi id ipfum ad perennem
memoriam inferibere: ita’que dici quidem
•poteft Iapidem ipfum eflfe vetuftum , in-
feriptionem autém reefentem elfe , feu non
admodum antiquam, in comperto eft.
p r o in d e M a r n a c h iu s a 'v i r i s -d o â i s g r a t iam 'r e t u 'l i f f e t , & o s p e n i t u s o b .
f l r u x i f l e t a d v e r f a r i i s , f i n o n c x J ib r l s im p r e f f i s , A r in g h i 'i p u ta & B o l -
d e t t i , g u i t a p e e x a l io r u m f id e .& r .e la tu f e r i p f e r u n t , h a s a l ia fq u e e -
ju fm o d i m a x im e in f i g n e s in fc r ip c ic rn e s r e t u l iH e t , fed fu i fm e t oculis f i .
d em a d b ib i r e ma lu iffe t , & d i l i g e n t e r a d n o t a f le t q u id q u id a d c a r u m f in -
c e r r t a t em fta b iU e n d am c o n d u c e r e a n im a d v e r t i f f e c * . S e d h o c ip fu m p r a i '
f i a b i t , u t d p e r o , C la r i f f . P . / o f e p h u s .B la n c h in u s , 'C i v i s 6c A m ic u s n o *
H e r , a c R o m a n i O r a t o r i i d e c u s , in in f i g n i .6c m a x im e la b o r io fo «opér
é , q u o d pree «mauim.ua « h a b e t . .H if to r ia Ë c c lt f ia f t icoe Q u a d r ip a r l i i& ; j a
q u o f ic u t i c o l lo c a n d a ab e o e r u n t , . f u a q uæ q u e l o c i s , hasc 6c a l ia eju'C.
d em g e n e r i s m o n u m e n t a l i t a c u r a b i t u t i e x a r c h e t y p i s Turn m a f id e 6c
•d i l i g e n t ia e x p r im a n t u r . , 6c e a d em o p e r a a b im p a f l i s c e n fu r i s f t r e n n e
ip f e v i n d i c a b i t . N o s q u i d e m , u t i id p ræ f te t .., ip f i .a u ä o r e s f u i n u s .
Tranpt :demum Editor ad rcceiifcndai Dij]':rtaùonts très , qua hoc Tom»
■ einte Obfervationes babentur.
'37- Hotc pro •vindicanda antiquitäte monogrammatis 'Chrifii ’Jon-
;ge fupra Confiantini ætatem,, nec «non pro alTerenda., quoad lic u it,
finceritate facroTum moaumentoruml,qua! in Romanis praecipue’Chri-
ftianorum cryptis effodiuntur, fulius -profequi ; eorum, qui -his proxi-
me elapfis annis iifdem obtreftarunt, imprudentia ne alicam an auda-
cia, nos non fine doloTe 6c indignationc aliqua compulit : redeat jta-
que tandem ad propofitum oratio nofir a argumentum. E t quoniaai
de AdnotaTionibtis «neäris in Salpicinm Severum tfatis diximus , de
Diflertationibus i5c Obfervationibus nonnulla dicamus. Prima Dïf-
fertatio exhibet iSc illuftrat Chronotaxin totius Sacræ Severi «Hifto-
rræ : in quo fane confidimus tnulto accaratiores ïuifle'Gifelino , cujus
Chronologtca tabula in omnibus fere editionibus prope Iibti fiuem iu-
ferta confpicitur. «Quæ fequitur DHTertatio -minus quidem ad Sere-
rum fpeflar, fed ab eo prorfus alrenam efle non putavimus: nam quum
hie in drfiinäio-ne temporum Eufebium fere f/quatur ,iruius Chronicum
nobis diligentius excutiendum efle judiparimus. Sed «quoniam
videbamus non convenire in te r viros doflos., Scaiigcrum pratcipue -6c
Vailar-
( * ) ’Eqiii^em 'prater Chrifli mono,
fgramma , & palmam in utroque lapide ,
^Marii & AlexandTh,'confpicuam , >in Ale x -
andri lapide maxime -notatu dignum eft*,
quod ahenum, feu caldarium ardens in-
•fculptum ‘halieat ,u t -in alïis antiquis martyr
«in meinuriis vifitur . de hoc iîgno hase
Bolder rus, pag n 8 . P ra -gli a ltri ftrumen-
tt d i Mari trio feo/piti fu lle 'Ifccjfioni^cbe
p trovano <i' Sepolcri de ’ Marti r i ne i no-
c*m,'terj goitre a ■quelli cbe b anno già
rtfertti ne lie Joro Opéré g li A ut or i d é lia Ro-
ma { ° ttegranea,) bo pure ancb' io offervata
vna lapida fttlla tomba d ' una Santa per
nome Vittorina nel cimiterio di Ciriaca ,
e te o lire a l .contrafegno de l vafo d i fa n -
gt*e ajfijjo alla Tomba , era pure delineata
Mtla S«ftagine y 9 caldafa accffa ? cçme f i
feorge ne'lla prefenteTavola a l num. t , 'C/«*
altra pen tola pari menter, 0 caldaja ardente
offervâi 1in *un* altra lapida d i marmo
coll' 'Tftri-giottt î f ’itome 'd i Effuperan\fa y'tro*
vata ad un Se'polcro d i Mar tire nel c i mi ter in
-di Caltfto^cbe fiv ed e a l Hum. 3. L a -figura
d i quefta caldaja corrtfponde eguolmente a
quella d e ll' lfc¥i\ione -di ’S . Aleffandro ad-
dotta d a ll'A r in g b i ^ Rom. Subc.'li'b. i . cap.*
zô. ) JS fiargofnenta , cbe in Una f i mile pen-
tola , 0 caldaja confummaffe i l fuo glorio-
fo martiftio : ficcome noi pure pojfiamo con-
getturare de* noftïi S an ti Vittorina , e d E f -
fuperaniio : Maffyrium corifu m ma tu m forte
dénotantes -, corne d ite i l Fabretti ( In-
ferip. cap. 9 . ) d i tali ca l da j e , $ pile , 0
a lt r i fi mi U ft ru menti fcolpiti fu lle lapide
ƒ«peler a H de* G imiter j *