co perqua'm iccohlmodate ) & facies v e ftx ( 0 3 0 3 , non DîlOS, facht
scrum , ut eft in hodiernis codicibus Htbraicis ) non erubefcent , fcilicet
ob repulfam . Si fecus interpreuri vel is , ut faciunc qui Hebr. textual
J fequuntiir, emerget fenfus aut obfcurus, aut nullus: fc. Afpicient, vel
afpexerunt ad ciim ( fed fuppl. qUotquot fuerint ia anguftiis ) & illuminabuntur,
' Vel illu'minati fa a l, iS facies corum non confundentur, vel confundantur.
S. 'Illud veto minime hoe loco prastereundum filentio e ft, verba
quæ in quæftioném cadunt, paulló aliter in Hebraso textu haberi, Sc
quidem intelligentie huic quam afferimus, multo congruentius . He-
bræa enim verba non fonant refpexit poft f e , ut eft in Vulgata noftra,ne-
que poft earn, ut male in Londinenfibus Polyglottis & alibi latine red»
dita fu n t, fed de poft cum, fcHicet Lotum. concordat & Syrian
eus Interpres, mt)D3 ID nnnst« n o s n m : E t converfa eft uxor ejus a
tergo ipfius: quod idem valere puto , ac fi diceret: Maritum præeuntem
fequi defiit,acSodomam reverfa eft. Nulla fane ratio fubeft,cur hoe loco
affixum mafculini generis loco feminini appofitum dicamus . qua?
autem halle meam interpretationein adftruant, multa concurrunt. Pri-
mum, fi legas afpexit poft earn,Sc intelligas mulierem poft maritum fuum,‘
qui præire debuerat, refpexiffe J numquam profeäo oculos ad civitatem
flexiflet. Vidit hoe Tremellius , itaque dubitavit nuai Lotus ultimo
ló'dó póft uxorem & filias inceflerit: verum hoc pofito, fi mulier ut vi-
deret urbem, faciem ad maritum çonvertilfet, non dicendum fuerat eam
refpexifle poft maritum, fed ad maritum , i'b n non lo n n : hæc enim
præpofitio ufurpatur, cum aliquem averfum intuemur,ut Exodi X X X lll.
V. 8. iltPD Orui iB'n ril , quibus in Vulgata noftra refpondent haec: afpi*
ciebantque ter gum Mof i s , Secundo, fi Sacer Scriptor expreflum volu.lfet hoe
loco uxorem refpexifle ad civitatem, non dixiflet refpexifle de poft mari,
turn ( quod nonnulli ita intelligunt, ac fi mulierem oculos a marin tergo
ad patriam , quam poft fe reliquerat, convertiffe fignificee) fed apems
Verbis dixiflet, eam refpexiffe poft f e : fient efiam Loto ab Angelo paul-
lo ante fcribitur diflum : Ne refpicias poft te. alia itaque magis recondi-
ta fub eis verbis latet fignificatio. Tertio, affixum o praspofitioni p in »
additum , nihil aliud quam difceflionem mulieris a marito declarare vi-
detur. Sic Ruth I. v. 16. Ne reges me (verba funr Ruth ad focrum,quoe
fuperióri verficulo dixiffe refertur : Revertere & tu poft cognatam tuant
qnD3 ' ’ in » ' 3 ittr ) ut te deferam , & revertar de poft te , q'iriND 31«rb.
Sic 1. Reg. X X I I . v. 2o. & Sophon. I. v. 6. mm 'VCiND redditur: Npiife
recedere a tergo Domini: & Qui avertuntur de poft tergum Domini. Con.
feratur poflremo Inc locus cum fupra laudato ex Pf,.lino X X X I I I . juxta
verfioném yijr L X X. ; “ liquido conftabit, quemadmodum ill i ,l’btt
reddiderunt, Accedite ad eutn, fic contra hunç locum verti pofte: E t
recejjit uxor ejus ab eo.
6 . Verum hasc , fi cui minutiora fortaffe videantur, mittamus ,
atque ultro concedamus, primigeniam & genuinam verbi B33 notionem
earn effe,quam hoc Genefeos capite Vulgata noftra latina verfio expreflit:
quilibet tarnen facile per fe videre poteft , quam minime abfona aut
longe petita metaphora, rediiffe aliquem unde venerat fig.nificari poflit»'
fi dicamus eum in itinere refpexifle poft fe : nam licet aliud révéra fit
poft fe refpicere, aliud converters fe retrorfum, aliud denique redire eo unde "cc~
«eras: ita tarnen natpra comparatum e ft, ut qui fe convertit, refpteiat
quæ poft fe habebat ; rurfufque ut qui reverfurus eft.aliquo, ço fe converterç
vertere prius debeat. Quam multæ autem, in facris præcipue litteris, fi-
guratæ hujulmodi & tropicæ loquutionés fin t,fa tis exploratum eft cui-
lib e t, qui vel fummis, ut ajunt , labiis ipfas delibarit. S ic , ex. g r . ,
G en .X X X I. 2 1. dicitur in Hebr. textu : Pofuit faciem fuam montent Galaad,
hoc eft , refta ad montem Galaad iter direxit: quemadmodum & Jerem.
L . 5. de redeuntibus ex captivitate: Viam Sionis feifeitabuntur, faciès eo-
rum illuc erunt : quibus adde & L u c ie IX . 53. Sic etiam Gen. X V I I I . 16.
E t funexerunt inde v ir i, & refpexerunt, iflptcM, contra faciem Sodomat, id
e ft, iter Sodomam verfns arripuerunt : nam fequitur, E t Abraham ibat
cumeis; tum verf. 22. E t refpexerunt, feu converfi funt, inde ( auto 1 J 3 ' 1 ,
L X X . Kui drccpijatrc! ixtîhr)viri Hli,& Sodomam ierunt. Satis etiam ex fupra
diftis liquet,refpicere poft fe, ôcretrorfum converti, promifeuealiquando ufur-
pari. Reliquum modo effet ut videremus,utrum convertere fé retrorfum pro
pedem referre & redire, alicubi occurrat. Ne autem in re per fe obvia
rempus dc-operam perdam f nam quid aliud apud profanes etiam Scri-
ptores urga vertere fibi vu lt , quam fugam capejfere, & alia ejufmodi ? )
fufficiat monuifle, fæpe & apud L X X . & in N. T . græco codice occur-
rere verbtim eVirp,>a in figmficatione revertendi , cum tamen couver-
fionem corpons proprie defignec, Adde quod Hebræum m s , de quo
fupra j bas oiiiaes de quibus agimus, fignificationes frequenter admic-
tat : nam & refpicere, & convertere f e , & reverti apud Scriptores facros
promifeue connotât. Quæ obfervaciones non funt ad confirmandum id
quod propofitum habemus , aut inutiles aut exigui moment! : fi quis
enim verborum cujuslibet linguæ, Hebraicæ præfertim , vim & fignificationes
omnes attenrius ferutetur ; licet uni quandoque multipliées
6c inter fe admodum diverfas notiones fubjeclas inveniat, unam tamen
ex iis primigeniam ëcquafi radicem, ceteras ex ilia propagatas gradatim,
& per quafdam concinnas & naturæ return confentaneas connexiones
derivatas plerumque deprehendet. Sed ad propofitum revertamur.
7. Nemini itaque duriufculnm videri debet , quod refpicere poft fe
abfolüte pro retrorfum abire accipiendtim hoc Genefeos loco contendam :
nam præter ea quæ obfervavimus, eamdem omnino jrion in N. T . habemus
, nec alio quidem , ut ego arbitror, fenfu : licet alio ab Interpreti-
bus trahi foleat . Locus eft Lucas IX . v. 62. Nemo mittens manum ad
aratrum ,© refpiciens retro, aptus eft regno D e i. quam fentennam ut probe
inrelligaS, cojus gratia 6c qua de caufla a Chnfto Domino" fueric pronun-
tiata , quæfo primnm animadverte. Quidam fe Chrifto comitem 6c difei-
pulum ultro o b tu le r a th a c tamen adjeâa conditione , ut fibi licerec
primum, iis quæ domi habebat facultatibus, feu, ut alii intelligunt, dome-
fticis renuntiatum ire. Quid igitur refpondet Chriftus? ilium qui fibi-
met jungat femel fe f e , a fafeepto vitas inftituto numquam impofterum
qualibec de caufla red ire debere . ad id autem fignificandum utitur fi-
militudine ejus , qui agriculturam facere aggreditur , pronuntiatque
hune, f i , ubi manum ad aratrum admoverit, flacon poft fe refpiciat ,
feu pertæfus laboris inceptum opus déférât, & revertatur domum , minime
aptum agro colendo evafurum. dta ego quidem hanc ■n-apKp.tur ex-
plicandam cenfeo : nam qui dic«nt,eum qui ih arando ocuios refteclat,
improbari eo quod non reftos fulcos dufturus, feu deliraturus fit,p iam
quidem, fed (pace tantorum virorum ) nimium generalem ôc a Chrifti
Icopo alienam interpretationem comminifcuntur. Neque enim ad quem-
ctitnque aratorem., fed ad eutn qui vix dum manum admovit a ra tro ,al-
Sulpicii Severi Tom. I I . I i i ludit