icmhurn uxo momenta juffit occidi: & rurfus paullo in fra , Videamus quäl
re Moyfes tria mill:a homixum juftl occidi: denique mox , Temper,but
Moyfi Ifrael caput vital, coluit, quod illis facrilega flamma conftavit •• taco
tria milita homixum occidi mcrucrunt, quia Dei vox videbatur elfe contenu
ta . Non fecns itaque habere debuit eo loci Hieronymi v e rfio ,q u o -
n iam , ut dicebam , neque a S. Gregorio , neque ab Ilido ro , Rabano »
& a liis , qui poft Hieronymi ætatem tria milita Iegerunt, notata fuie
nlla in eo numéro difcrepantia. Omnium primus, qui ntrumque nu-
juerum exprefferit, fu ir , ut ex Bocharto didicirous, Petrus cognomen-
to Comeftor , qui quidera diem obiit anno 1 1 7 8 ; Rupertus autem ,
Abbas Tuicienfis, qui eodem fæculo »neunte floruit, nee non Petrus
Dam ian i, qui anno 10 7 1. deceffit, viginti tria millia iegerunt; ex
quibus coiiioitur hanc leüionem multis poft Hieronymi xtatem fecu-
lis in VuDatam rrrepfifte. Ad hasc fere tempora referendi funt etiam
Mfs. codices Vulgata: eamdem Ieftionera præferentes , de quibus Mar-
tianæus & Vallarfius in Notis ad Bibliothecam Divinam Hieronymi :
qui tarnen ex antiquiorum iibrorum fide aiiam leäionem potioreoa
habuerunt , & adoptarunt. „ „ lTr
Quod verb Boehartus, & afri palfim opinati funt mtmemmXXlH.
tni Ilium in Exodum traduftum ex Paulli epiftola I- ad Corinthios,
cap. X. 9 ., baud iavitus concefferim , dummodo mihi coneedatur locum
ilium Paulli cum Moyfi» verbis, Numer. X X V . , non fatis apte ab
ipfis conciliari, atque adeo earn diftbnantiam difficilioris indagims elfe,
& aliunde reperendam. Nam quod ab iis ponitur, Paullum eos tantum
ouraeraffe quo* plag* divinirus immiflà abfumferat, adeoque mille il»
los qui apud Moyfem præterea computantur, fufpendio a lio s , alios
eladio fiiiffe interfeßo» nulla ratione defends poteft. Nam , pratter-
quam quod non apparet, cur illos quoque, ft quidem id Moyfes fe-
eir recenfere non debuerit & Panllus; Moyfes omnes illo» X X IV .
mille viros cradit periilfe, n u SO Ï , plaga i l ia , feu p efte, adeo ut de
occifis tfladio & fufpendio ne ipfum quidem rationem habuilfe appareat.
Neque'laue confiât fufpenfos fuiffe aliquos, aut gladt» occifos , licet
utrumque Deus jo ffe r it, praeter unum ilium Z am bri, quem Phiinees
transfodit r quo eciam egregio & frngulari facinore eobibitam flatirrs
fuiffe Divinam vindißam, 1TB>0 *1 , ne in Ifraelitas diutius faeviret,
dicitur verf. 8 .: quod confirmât« v e rt s i . & feqq. , »ec non Pfalmo
C V . 30 ., nbi occnrrunt eadem verba , quae Numer. X X V . ? . ; fcilicet,
ns>D3 -ixyirr, E t reftinüa fuit c lades, feu peftis. Porro alias quana-
piures utriufque rexrus concrliandi rationes comminifcuntur Interprét
é s , quae tarnen mihi non omnino fatis faciunt. Eo denique confu-
«riunt nonnulli, ot alterutrum numerum vitiatum elfe velint. OEcu-
menius quidem , aliique non obfeuri nominis, locum libri Numerorum
ad Paulli textum refingendum elfe volunt ; contra Drufius contends
mendofiim effe Paulli te x tum, quoniam facili errore pro rleea.
pts irrepere in rum potuit erpüt. Neutra veto fententia mihi fatis ccrta
aut idonea videtur . Nam quod attinet ad textum P a u lli, habetur
totus ille locus ab initio capitis ad verf. 1 3 . , apud S.Irenaeum lib. IV .
cap. l j - , ibidemque legitur , ut in noftris codicibus, numerus viginti
trium mill ium , quem habet etiam S. Auguftinus, Enarrat. in Pfal.
L J IX V I I . , dt in libro De »tilit. cred., nes non Pfpudo-Ambrofius, feu,
u r a ju n t , Ambrofiatter. E x alia p a rte, Numer. X X V . hebræi græci»
que codices, ut omittam alias verfiones, legunt conftanter viginti
quattuor millia. At (Ecumenius , ut dicebam , mendum irrepfiue ea
loci tradidit, cujus hæc verba fu n t , ex Comm, in I. ad Corinth. X . ,
ubi Nam. caput X X V . c itâ t, & ipfum textum récitât, non tamen ad
Verbum : i tomii vios *E\tâÇup, wn^t^wnut TV Z*fi(3pn Mtt ? n yviu**
( ita quidem fert ed. Veionenfis an. IS 31 , PaS- 44l - : ^ ° *
mmno legendum, ’t»' rùt yomlua yxeppt t vel nuefi, ) ug! iyitpm ol minxim
it nMyiî tlxteiTpiis xi\n/}ic riiit Si rùi àmtypuictnat r i vgjixiè» intacte
rt'ctzpti ïtvrxt ■ itaque E ftiu s , itidem Comment, in Paulli E p ift., hâte
t : d cumeniut referent ipfa veteris Scriptura verba, numerum exprimit
tumdem quem Pantins , ac Jubjuxgit : Quidam autem veterum ScriptoruM
pofuerunt viginti quattuor millia. E x quo apparet exemplaria Grxctt
memorati loci Scriptura quondam variajfe, licet nunc conflaxtcr babeaxt viginti
quattuor, ut & in hcbroeo. Concludit poftremo : Mihi prima
rcfponfio, qua eft utriufque Tboma ( AquinatiS & Cajetani ) ƒuffragaxtc
Gtcumenio plus ceteris probatm, nimirum errorem effe in numéro. Equidem
non (Ecumenius tantum X X I I I . millia legit in libro N u ra ., fed T e r -
tullianus quoque, uc colligo ex ejus libri adverf. Gnofticos cap. I I I .
In Arithmis ( inquit, græcatn vocem ufurpans, pro In Numéris) quunt
divertijfet Ifrael apud Setbim (for. Sattim) , abeunt libidinatum a d filia s
Moab,: invitant,ir ad idol* , ut fpiritu fornicarentur : edunt denique de pot-
lutis eorum, debinc & adorant Deos gentis , & Beelpbegor initiantur. Ob
banc quoque idololatriam mceebix fororem viginti tria millia domefticis ob-
truncata gladiis divinx i r x Utaverunt. Credcres fa c ile, ad Paulli locum
cum refpex.lfe, nifi expreffc citaffet Iibrum Numerorum, & nifi fuf-
fraoatorem haberet (Ecumenium . Ceterum quod tantam caedem pa-
tr .tam dicit domefticis gladiis , nulla fafta peftis mentione ; feito tamen
hanc agnofeere plerofque incerpretes, præeunte Jofepho, Antiq. Jud.lib.
I V . , ita,etiam pofeente vocis H BJo , de qua fupra, fignificatione. Vide
Clericum, Comm, in ram locum. Quamvis & Hieronymus in earn
fententiam inclinafle ex eo colligam , quod initium capitis X X V I .N u ttier.
ita reddiderit: Poflquam noxiorum fanguis ejfufus eft ; quum in he-
bræo & grseco habeatur tantum: E t faftum eft poft plagam Main.
Satis itaque, ut puto, confiât ex teftimonio (Ecumenii & T e r.
tu llian i, nonnullos codices græcos habuifle olim in Numerorum volu-
min e, viginti tria millia, ut & hodie apud Paullum: quamvis ea le â io
non poftit defendi , repugnantibus ne dum plerifque omnibus aliis
oræcis codicibus, fed & ipfo fonte hebraico, apud quem habetur ,
rjbx D11 ‘it/ 1 n y a n x , quattuor ($ viginti millia, in quibus fane verbis
nulla poteft elfe mendi fufpicio: nulla enim litterarum convenientia
eft inter n y a v t quattuor, & nvbet très: contra in græca L X X . Intt.
translatione facile pro rc'ccapit ksp! lm in t, , feribarum ofeitantia
vel feripturæ compendio, irrtpferit npùs usd tlxoti mfajOjfo Potuit itaque
idem error ex eo libro in epifiolam Paulli ad Corinthios transfundi,
adeo ut quum ille feripfiffet, ut perfuafum habemus, imamriaeapts xi~
jin»'!«; ne a Moyfe difeordare videretur, indufium fue rit, exili fane
feripturæ mutatione ^tnasrrpcis: quæ vap«ji«'p9i»vi! fenfim in omnes Paulli
codices manaverit, quum contra ex libro Numerorum expunfta fuerit
mendofa ilia lcÂio»quæ corrumpendo quoque Paulli textui oc»