jnillo Almicio, hoc B rix ian s , Venetiarum illo Congregationis Orato-
rii Presbyteris admodum eruditis , & upiTimrUrvir jam turn communi-
cav i, ab cifque littcras, quibus earn approbarunt & cum plaufu ali-
quo acceperunt, teneo. Noviflime autem cum ad nos perveneric Sa-
fcacerii liber, de quo fupra, Parifiis an. 17 5 1 . editus, comperi do-
fiiffimum Virum in eo mecum prorfus convenire, veramque Tertul-
liani lefiionem fufiori calamo afljsrere, quem proindc hoc loco tran-
fcribere juvabit. Hate nimirum habet in Notis ad Joannis I. 13. pag.
388. pare. 1. tom. 3.
2 1. Monet primum Mfs. omnes concinere cum Colbertino, &
cum Editione Vulgata nova: turn ita pergic: Tertullianus vero alio mo-
do legit l. de came Cbr. c. 19. p. 5 5 1. c ., nempe fic : non ex fanguine,
Deque ex voluntate carnis, neque ex voluntace v ir i, fed ex Deo natus
e ft: contenditque alteram feripturam , fed ex Deo nati fu n t, mcram
cfje corruptionem textus, Valentinianis ipfis merito tribuendam. Audiendus
Tertullianus loco cit. Cum ipfe fit , inquit, de Spiritu Dei > & S p i r i t u s
Deus e ft, ex Deo natus ipfe e ft, & ex carne hominis homo in car-
lie generatus. Quid eft ergo, non ex fanguine, neque ex voluntate car-
n it, neque ex voluntate v ir i, fed ex Deo natus eft l Hoc quidem capitulo
ego pocius utar,cum adulteratores ejus obduxero: fic enim feriptum
efle contendunt: non ex fanguine, neque ex carnis voluntate, nec ex v ir
i , fed ex Deo nati funt : quafi fupradiftos credentes in nomine ejus
defignet, ut oftendac efle femen illiid arcanum eledlorum & fpirita-
lium , quoid fibi imbuunt. Quomodo autem ita eric, cum omnes qui
credunt in nomine Domini, communi lege generis humani ex fanguine,
& ex carnis, fit ex viri voluntate nafeancur; eciam Valentinus
ipfe? Adeo fingulariter, ut de Domino, feriptum eft.' E t ex Deo natus
eft ( Ratio e x igit, ut heic legatur.- S e d , non E t , ex Deo natus
t fl: Sc ita legendum efle monuit Barzanus: fed Sabaterium audire
yergamus. )
2 1. Fateor in omnibuseditionibus Tertulliani, loco hati funt, quod
fupra legitur in medio, feribi natus e ft ; fed errore manifefto .Jtbrario-
rum, vel feioli cujufdam, qui vulgata feu communi leftione deepptus ,
0 feripturd a Tertulliano ufurpata parum gnarus,, imperite correxit natus
eft , quafi h.tc leclio malo animo indufla fuifet a Valentinianis ;
turn e contrario manifefle apparent ex tota ferie verborum Tertulliani, i-
pfum germastam feripturam credidife illam,qua habet natus eft ;adulterant
vero, id eidemfubftitutam a Valentinianis, iflam, hati funt. In eodem
errore capfus eft Pamelius not. 146, & 150. in hunc Tertulliani locum .
„ R e fte , inquit, vocat ( Tertullianus ) adulteratores Scriptures has-
„ reticoS hoc loco, quia pro eo quod omniaexemplaria Grasca, La-
tina , Syriaci , & Pat res omnes conftanter legunt, uti jMJaili baud
dubie Euangelifta Joannes,\ ex, Deo nati funt, ipfi fingulari nu-
, , mero legertint j natus e ft .',, Sed'inconfiderate Omni no Pqmetius, pace
doEiJfimi viri dixerim . ' Equidem primes omnes , ut. jam d ix i, Ter!Uilia-
7ii editiones feritnt, natus eft ; f id aperto mendo, quod diligent i j attentus
editor facile poiui’fict dnimadvertere. Enim vero dupliciter hpic citatur a
tTertulliano idem Joannis Verficuius • primo quidem uti legebatur vulgariler ,
<3 in ufu communi erai tunc- temporis in Ecclefia q fecundo eo modo , quo cor-
r apt us fuerat a Valentinianii. Duplex igitur leffio, id quidem diver fa ,
memomemorata
a Tertulliano-, una bareticorum, altera catbelicorum r una qua
legebatur natus eft, altera qua exhibebat nati funt: fecus , qùa foret op-
pafitio, qua varietas , quit denique fenfus verbomm Tertulliani r hoc certe
non ambigitur. Jam vero ft attendatur Tertulliani locus qualis a Pamelia
poft alios duos, nempe Rbenanum & la-Barrc, editus eft ; nulla varietas
feriptura in ipfo, nulla dijfimilitudo , quum utrobique legatur natus eft.
Manifcfium ergo mendum eft eo loci apud Tertidlianum, quod tolli facile potui
fee vel Mfs. codd. ope, ft prafto fttifent, vel faltem perpenfis Tertulliani
fcopo & orationis ejus ferie : inepte enim & injulfe ratiocinatum
fuife Tertulhanum quis credat ? Occafione capta ex iis <juæ Sabaterius
monet de Tertulliani loco corrigendo M S S . codd. ope, fi praflo fint.,
lego in perfonati Artemonii par. I. cap. 24., Joannem a HVower, feu
Wowerium, f ut p uto, in Notis EpidiHicis in Tertull.) in veteri codice
lie Iegifli : fluid eft ergo, Hon ex. fanguine, nec ex carnis voluntate, nec ex
v ir i,fe d ex Deo natus eft l ex Deo nati fu n d Hoc quidem capitulo ego potius
utar, quum adulteratores ejus obduxero-. Sic enim feriptum efe contendunt: Non
ex fanguine , nec ex carnis voluntate, nec ex v ir i, fed ex Deo natus eft . Nimirum
remanfit priori loco veftigium germanas leâionis, cui tamen li-
brarius fubftituere voluit ex Vulgata nati junt ; perfuafus nimirum
■ adulteratores ab eo diâos, qui natus eft legerent.
23. Vitium fenfit Rigaltius, vel poft cum Priorius : nam in editione,
quam kabemus fub utriufque nomine, correlium legimus primo loco nati funt,
pofieriori zero, ubi agitur de corruption Valentinianorum, fervatum natus
eft ; Jed ordinc perperam iaverfo , ut cuivis vel leviter attendent; videbitur
E n verba Tertulliani, prout babentur in editione R i g a l l i iQuid eft ergo
: non ex fanguine , neque ex, voluntate carnis............. fed ex Deo nati
funt ? Hoc quidem capitulo ego potius u ta r , cum adulteratores ejus
obduxero .- fic enim feriptum efle contendunt : non ex fanguine, nec ex
carnis voluntate. . . . . . fed ex Deo natus e f t quafi fupradiftos credentes
in nomine ejus defignet, &c. Cum autem apud Pamelium utrobique
legeretur, fed ex Deo natus eft,- nullam porcipiens varietatem, nullam
-oppofitionem Rigaltius, aut Priorius, ita emendavit, ut una ex parte lege-
retur natus eft, ex altera vero nati fun t, 0 quidem relie: fed in eo
peccavit Rigaltius, quod leHionem natus eft poftpofuit alter: nati fu n t;
ut nimirum illam minus vulgarem ,ideoque corrupt am , tribueret Valentinianis
; iflam vero Vulgata noflrx fimilem tribueret Catbolicis. In hoc fane
hallucinants eft Editor novus : meridiana enim luce clarius efl ,teliionem ho-
•diernam , nati funt, impugnatam fuife a Tertulliano , tamquam déprava-
tionem manifeftam facri contextus falïam a- Vaient ini ani s j alteram vero, nains
eft , allatam fuife ab ipfo veluti genuinam 0 propriam lectio n a t i . I d
aperte concluditur ex verbis ipfis, qua proxime addit Tertullianus : quafi ,
inquit, fupradiftos credentes in nomine ejus defignet: qua verba ita
necefario conncliuntur cum pracedenti leEione, nati funt, ut fi altera, natus
e ft, legeretur, nullus omnino fenfus, nulla ƒcries , nullus fit nexus ver-
borum Tertulliani : quod etiam clarius patet ex confequentibus iflis: Quomodo
autem ita eric, cum otnues qui credunt in nomine Domini;
communi lege generis humani, ex fanguine, & ex carnis, & ex oi-
ri voluntate nafeancur; etiam Valentinus ip fe? maxime vero ex b is ,
qua fubdit: Adeo fingulariter, ut de Domino, feriptum eft: Et ex Deo
nstus eft. S i enim veram leHionem eredidifet, nati funt, fpuriam vert
Sulpicii Severi Tom. I . y v v 0