stgnum ejus, &c.,ex quibus duo diftinâa præcepta facilius exfculpi pof.
fine. Poftremo LXX. Intc. utroque in loco legunt, ut in Hebr. cap.
V. Deuter. : nimirum , O’»* ivittufuiats trw» yuraixx tSu irxnaln sou • '
rifo/c/ftii rib »1*1« tou r Kurier . . . } &c-: quare S. Auguftinus, qui in
primis diftinguenda cenfuit duo ilia præcepta, perfuafus potiflimum
videtur ex leftifyne antiquiflimæ latinæ editionis, qua u titu r, e gras-
ca rat LXX. expreflæ. lta enira ille, quæft. LXXi. in E xodutn,ubi
fufius de his agit: Concupifcentia pom uxoris .aliéna, & concupifcentia downs
aliena , tantum in peccando différant illi quod dillum eft, Non
concupifces domum proximi tu i , adjunfia fint & alia , dicente Scriptu-
r a , neque agnura ejus, neque fervum ejus, neque ancillam ejus, ne-
que bovem e ju s, neque fubjugale e ju s, neque omne pecus ejus, neque
quæcumque proximi tui fu n t. Difereviffe autem videtur concupifccn-
tiam uxoris aliéna a concupifcemia cujuflibet rei aliéna, quando utrumquc
pc cccpit, Non concupifces uxorem proximi tu i , Non concupifces do-
mum proximi tu i, & buic capit cetera ad jüngere. Non autem, cum di-
xiffet, Non concupifces uxorem proximi tu i , buic contexuit alia dicens ,
neque domum ejus, neque agnum ejus , neque fervum ejus, (S cetera :
fed omnino apparent bac eff ? conjunlla qua uno pracepto vident ur contineri,
(3 difereta ab illo ubi uxor nominatur. Haec ille , ut apparet, ex verfio-
ne rar LXX.: quam tarnen cum ufurparenc alii Patres, in contrariais
nihilominus fententiam abierunt.
Neque tarnen Auguftinus omnium primus diftinguenda duo ilia
præcepta c enfuit, fed quum jam turn opinionum diferepantia nata eff
e t , hæc illi congruentior fententia vifa e ft, ea potiflimum de caufla,
quod qui fecus fentiebant, non fatis apte diftinguere viderentur ,
Non erunt tibi dii alii prater me, ab iis quæ fequuntur : Non facies tibi
idolum , &c. Mibi tarnen, inquit, videtur congruent ius accipi tria il-
la , ( nempe quæ adDeum fpeâant) # ifta feptem (quæ ad proximum
referuntur ) , quia & Trinitatem videntur ilia qua ad Deum pertinent,
infinuare diligentius intuentibus. E t révéra quod dillum e fl, Non erunt
tibi Dii alii præter me , boe ipfum perfellius explicatur, cum prohibent ur
colenda ftgmenta. Concupifcemia porro, & c etera, ut fupra , poft quæ
rurfus: Illud autem ubi dillum efl , Non erunt tibi dii alii præter me ,
apparet bujus rei diligentiorem exfecutionem effe in iis qua fubjella funt.
Quo enim pertinet, Non faciès tibi idolum, neque ullum fimulacrum ,
quæcumque in cælo funt furfum, & quæcumque in terra deorlum , &
quæcumque in aqua fub terra.' non adorabis ea , neque femes illis,
ttifi ad id quod dillum eft, Non erunt tibi dii alii præter mes1 Haâe-
nus Auguftinus. Præterea, nec plane inter fe coneprdafle antiques
Patres & Scriptor.es in diftinguendis præceptis quæ ad Dei cultum
refe runtur, obfervatum fuit a Guillelmo Eftio in lib. ill. Sent., dift.
37- JT. IV. bis verbis. De numéro praceptorum Decalogi, eorumque ordine
inter J e , fatis inter Scriptorçs convenit tx aulloritaU Scriptura. . . . Ceterum
non perinde liquet, quo pallo decern ilia verba fuerint in duas tabulas dif-
tribut a ; cum id Scriptura non explicet, iS Juper bac re diverfi dtverfa
fenferint, Philo Judaus (in explicatione Decalogi ) iS foftpbus (Jib. 3.
Antiq. cap. 4.) (S poft eos Çlemens Alexandrinus ( lib. 6. Strom. ) Orige-
ties ( Homil. 8. in Exod. ) ftngulis tabulis quinque præcepta inferibum , fed
ita , ut primum prima tabula praceptum facians ; Non habebis Deos alie
Wtnas, fecund um, Non facies tibi fculpti! t,tertium de juramento, quart um
de Sabbato, quint um de bonorandis parentibus (quod prxeeptum ad eas leges
Philo primus re tu ltt, quæ Deum fp eû an t, quod honor qui habetur
parentibus, ad ipfum Deum re fe ra tu r, parentem omnium ) . Rcliqua vert
f “ ° -ordine inferibunt alteri tabula, pc ut de non concupifcendo praceptum
unicum ftatuant, tametfi non nibil ab aliis difeordet Clemens, ut apud cum
videre e fl. Nonnulli, ut Hieronymus .( ad 10. cap. Ofeæ ) & Hefycbiut
( in Lev. %b. ) tria pracepta collocant in prima ta b u la t e d ita , ut pri-
mum fit y Ego fum Dominus Dens tuns , jeutndum , Non habebis Deos
«üienos, tertium. Non .facies fculptile. Itaque reliqua omnia in pofte-
rjorem tabulam rejicmnt, expunllo Sabbati pracepto, tamquam ad Cbri-
flianos non pertinente . A lii prior is tabula qaattuor pracepta flat nun t , po»
flertms p M » ) * # f e n G ra d , catenas Clementis & Origenis >
GC fidaornm fbilonts & Jofepbi fententiam fc cu tiqu o d duo diflintfa pra»
aepta f.actant, alt er um Ae Diis altem s , alt er um de [.culptilt. Qua in fen•
textia efl .,etiam Autlor Operis imperfetli in Mattbaum ( apud Chryfoft.,
iHam. 49-J ® Axftor Qjwfl,» Vet,» 0 Novi Teft*, q% 7. ( in te r .opera Au»
guftini
H#c Eftius, non multo fane apertiora & enucleatiora, (juam fu-
|îra Calmetus : in utroque cnim nonnulla notanda effent nxpopular*.
•in citandis Parribus^ eorumque ;fententiis .referendis. Ex. gr. Caime-
4us y inter cos qui quattuor præcepta Deo trib u u n t, fex reliqua proximo.*
citât Ambrofiajirum Hieronymiaflrum in Ep- ad Epheflos , feu *
n t in alia verilone 3 'Inteirpretes in E p ifl. ad Epbef, nomine S . Ambroßi aa
nS. .Hieronymi,., Habentur quidem duo Commentarii in Epift. ad Ephef«
alter Ambrofio Mediolanenfi, after Hieron-ymo fâlfo adferipti, in qui-
bus ea fententia traditur : fed cur potius verus Hieronymi in earn £ -
plft. Gommentarius non iaudatur^ In hoc nimirum Commentario^<iu.
illud ad Ephef. Vi. 1 . & 3. Honora patrem tuum {3 matrem Ut am (qmd-
afl mandatum primum in promijflone) .ut bene:fit tibi y & longavus fis fuper
tcvramj peripicue habetur : ’Quod mandatum in Decalogo quinutm efl„
XJjtdc.quarendum r quare munc dixerit,, quod eft mandatum primum : quum
primum mandatum fit y Non .erunt rib i dii alii præter me . Quamobrem-
nonnulli ita l.egunt,y Quod eft mandatum primum in promiffione: quafi
quattuor .alia mandata y qua ante A id a funt^ non babeant promifliones, (fcf
in-boc folo polliaitatio feratur adju nfia, u t bene fit t ib i .... Sed videntur
mihi.non obferraffe fubtilius, <& in fecundq mandato repromiflionem ejfe foci a-
Jam.. Ait enim , Non „facies <tibi idolum * -neque omnem iimilitudi-
nem . . . . . . Obferya enim quod verba fint fponfionis, Eaciens mifericor-
Aiam in millia hi« qui diligunt me * cuftodiunt mandata mea. For-»
Jttan ergo, ,&c» Porro ex <his pot era t etiam Eft ius Hieronymi mentent
de diftinât&ne .decern præcejitorum certius h au rire , quam ex Comm.
in cap. X. Ofeæ, ubi obiter tantum h ab e t, H a dua iniquitates contra
duo Decalogi erupere pracepta, in quibus jdicitur, Ego Dominus Deus
tuus; mon erunt tibi dii alii abfque me.. Quod rurfus Calmetus citac
Hieronymum in Pfal. X X X II., .fatis jam exploracum e f t, librtim ilium
non ad magnum Hieronymum, fed ad mottachum aliquem fe-
quioris ætatis, e.utnque in Britannia degeAtem, eile referendum : qui
fane Auguftini libres præ oculis habuifle v id e tu r, quum feribat, Tria
mandata w una tabula, qua ad fidçm Trinitatis pertinent, btec funt, &c.
.0 ulputt S iv e r iTm , I I , P p p Itaquç