Itaque fi Hieronymus in fupra laudato loco quintum præceptum nu-
merayit id quod prsecipit honorem parentibus, fequitur ut decimo
concluferit id quod concupifcentiam omnem prohibée; fequitur etiam,
ut quartum mandatum computaverir, quo Sabbati fan&ificatio jube-
tu r . non itaque ab Eftio eidem affigenda fuit fententia ilia , quæ præ*
ceptum illud, utpote a Chriftianis, qua parte cæremoniale e f t , mu-
tatum , ex Decalogo omnino expungendum comminifcitur. De Hefy-
chio, qui in eadem fententia fuifle additur, judicium interim fufpen-
d o : quoniam ejus in Levit. feptem Explanationum Allegoricarum li-
bri non funt mihi ad manus. Video tamen a Calmeto Hefychium
inter eo* numerari, qui quattuor ad Deum , f e x ad proximum Deca-
]0gi prscepta referai: quare magis adhuc anceps hæreo. Ceterum po-
fteriores Græci, & nonnulli etiam e xLatin is, ab antiquioribus non adeo
difeordant in decern praeceptorum diftributione, ut in eo quod manda*
turn de honorandis parentibus, quod utrique quintum recenfent, nan
ad primam, u t i l l i , fed ad fecundam tabulant référant: de quo ta-'
men eric, infra dicendum .
Porro ex modo diâis apparet,non magni momenti efle diferepan-
tiam ab E ftio indicatam.vadeo ut qui quattuor præcepta ad Deum refe-
ru n t , in eo fere confentiant, ut fecundum ab his verbis incipiant:
N ob facies tibi fculptile. Neque vero tanta eft hujus praccepti cum
primo affinitas & connexio,uc ab eodem commode diftingui non pof-
f i t ; pracipue cum agatur de crimine graviflimo coercendo , in quod
Hebrai admodum propenfi erant. Cum enim dicitur, Non habebis
Deos alienos, probibetur alius interior idololatria : cum autem additur,
Non facies tibi fcnlprile, (Sc., probibetur alius exterior. Ita Bellar-
minus, lib. IL de Reliq. & Imag. Sana. cap. V I I .* cum quo monemus
cavendam e fle , fit maxime deteftandam hareticoruna ex Calvini gre-
ee fallaciam , qui conclude« inde volunt, Divina hac lege vetitum
cultum & honorem, quern Catholici religiofe. praftant • facris imagi-
nibus, quas ipfi antiquorum Iconomachorum , turn Wiclefiftarum e r.
rorem abEcclefia fepius proferiptum exfufeitantes, e medio tollere ge-
ftiunt. Placet-ex ipfo pauca tranferibere, qua ad quaftionem nobis
propofitam referuntur. S i probiberetur, inquit, omnis imago, fequeretur
pracepta Decaiogi non efle tantum decern , fed undecim , vel duodecim, contra
Scripturam, qua dicit efle decern, Exod. g i. (S 34- Deut. 4. 9. (S 13.
Nam confiât ttmtm praceptum efle : Non habebis Deos alienos, Alterum
Non afliimes nomen Dei in vanum, I I I . Sabbata fanftifica, IV. Honora
parentes, V . Non occides, VI. Non moechaberis, VII. Non fu*
raberis, VIII. Non dices falfum teftimonium, IX . Non concupifces,
Jf la novem fine con trover fia funt diflinEa. Porro illu d , Non concupifc
e s , vel debet dividi in duo, ut nonum f i t , Non concupifces ugorem alie-
„am, dccimum, Non concupifces rem aliénant ; vel ijia omnia ad unum pertinent.
S i débet dividi in duo, ergo illud: Non facies tibi fcu lptile , erit
undecimum, vel oportet dicere illud non effe praceptum diflinEum a primo,
ut révéra dictent Clemens Alexandrinus lib. 6. Strom., Augujiinus qua ft. 7 1 .
in E x o d ., & epijl. 1 19 . cap. 1 1 . , & communiter Scbolaftici, 3. fent. difl.
37 . & Catecbifmi omîtes Latini. 'E t tunc non probibetur fculptile quod-
atmque , |fid folum fculptile, quod babetur pro Deo alieno,. S i autem , Non
cçnciyûfccs * unum tantum} utexiflimunt‘ E b ih t e t f b z ffe Decalogo ;
ante medium, Jofepbus lib. 3. Antiq. cap. 6. & 8. , Origenes Homilia 8. in
E x o d ., Ambrofius & Hieronymus in cap. 6. ad E p b c f , Procopius (S R u pert
us in cap. 2o. E x o d i; tunc ilia omnia verba erunt unum praceptum,
Non facies tibi fculptile, (Sc. E t non adorabis e a , neque coles. Sett
facere imagines ab folate, & adorare ea fd em fu n t res d iflin E a , ut patet,
quia potefi unus adorare fculptile quod non fecit , ( j alius non adorare quod
fec it., Ergo unum t ant urn bqrum efl prohibitum: alioquin eflent undecim pra-
cepta. Scd xertum efl, probiberi cultum", ergo non probibetur fabricatio per
f e , fed folum in ordine ad cultum . Prqinde peccat , qui facit ut adoret ,non
qui facit ad alium ujttm. Haftenus Bellarminus.
Verum. quod iile - de Clemente Alexandrino dic it, idque minus
coharens iis qua de epdem refert E ftius; obiter eft mihi expenden-
dum. Initio quidem Clemens cum Auguftini & Latinorum fententia
videtur confentire: nam ad primum praceptum refert etiam vetitum
Idolis cultum, fecundum autem illud efle fta tuit, quo Dei nomen in
vanum aflumi prohibetur ( quod tamen aliter ac vulgo f i t , interpre-
tatur) tertium denique de Sabbati die fan&ificanda; de quo argumen-
to pluribus agit. Verum poftea idem Clemens quintum praceptum,
quarto pratermiflb, illud efle fta tuit, quod agit de honore parenti-
bus praftando, & ita deinceps: quoad decimum , dicit illud quo pro-
hibentur omnes c.upiditates: Atnxrot Si hit 6 rrtpi deexedr Ko’yas.
A pparet itaque Clementem non conftare flb i, & utramque fententiam
ex parte fequi . quare Clementem fortafle notare voluit Origenes, Ho-
rriil. VIII. in Exod. num. z.,quum feribat: Primum ergo mandatum e fi,
Non erunt tibi Dii alii prater me: & pofl hoc fequitur, Non facies tibi
Idol um .......... Hac omnia fimul nonnulli put ant efle unum mandatum .
Quod fi ita putetur, non complebitur decern numerus mandatorum. E t ubi
jam erit Decaiogi veritas ? Quod fi eo modo dirimatur, quo (S nos fuperip-
ri pronunciations aiflinximus, .integer decern mandatorum numerus apparefiit.
E fl ergo primum mandatum , Non erunt tibi Dii alii prater m e fecundum
vero, Non facies tibi Idolum , neque ullam fimilitudinem, (Sc,
Qua omnia in dementis diftributionem egregie quadrant. Quod i-
dem Bellarminus citat Ambrofium (S Hieronymum in cap. 6. Epifl. ad
Epbefios; jam diximus , non efle Ambrofii Commentariura in illam
epiftolam: utrum autem Hieronymi fincerum,an vero fpurium Opus
inte lligat, eft incertum.
Non eft vero mihi nunc omittendum , quod plerique antiqui & re-
centioresScriptores delignare voluerunt, quot in qualibet tabula Tefli?
monii inferipta fuerint pracepta , nulla certa aut fatis idonea ratione
duöos fuifle, atque adeo ne inter fe quidem convenire. Trad it Philo
in libelio, Quis rerum Divin. bares f i t , Decalogum in duas partes
dividi, feu quinarios, quorum prior jus divinum, feu rd rpii riv Qtov,
pofterior exhibeac humanum, feu rx orpin xtipumus: ad primam vero
claflem re fe rt, uti fupra vidimus, honorem parentibus prasftandum.
Placuit hffic, diftributio aliis, & potiflimum Jofepho, qui pratterea
feribit cap. VTr-novilT. edit. , rium. 5 . , quo loco de Area foederis a-
g it : In banc arcam repofuit duas tabulas, in quibus dccem pracepta con-
feripta efle contigit; quinque quidem in fingulis , duo vero cum dimidio in
unaquaque pagina. Contra Pfeudo-Ambrofius, & Pfeudo-Hieronymus,
in illud, cap. VI. epift. ad Eph e f., Quod efl mandatum primum , interpre-
Ppp 2 tantur,