p ra reliquis auHsxritatem adept a Vulgaa diila f i t , in qttam tarn's» ex réîi-
quis privat arum bibliotbecarum verfionibus mult urn irrepferit, unde e-cri andern
illi facies , v.t vix codex cod ici congrueret , effet que a Hieronymo cafii *
ganda. Idem olim .teflati Hieronymus & Augufiinus. Porro in ima ora
paginas hæc adnotaotur : Verba adfcribimus, ut melius fententiarum dU
•verfitatem arbitrari lettores poffint. turn adtexitur tantum ille S. AtigufB-*
ni Jocus ex lib. Ii. de Do&. C h r., de quo nos fupra. Apparet 'itaqtie'
cui potiflimum fundamento tota hæc machina innitatur, quæ proptfe;ea
facile evertetur, fi refpoodeatur, prout etiam Garbellus fe cit, Interprètes
Auguftino d iei, qui potius 5choliaftas, & gloflarum aurores di-
cendi fuiflent, nempe qui voces aliquas obfouriores donaru; t novs
incerpretacione, eaque fortafle ad marginem primum adferipta, quay
pofiea a Librariis, omiffa vulgata Ie&ioae, in texcum fuent inve&a.
Hujufmodi fane funt omnia, quas idem Auguftinus in eodem Opere,
& alibi fæpius diverfis interpretibus accepta refert. Numquam enim
aut h ic 4 aut alius ex Patribus memiait varias interpretations mte-
gri alicujus libri Scripturarum : nemo ex iis codices privararum bi-
bliothecarum opponit Ecclefiæ publicis codicibus, eofque a diverfis in
terpretibus latine redditos fcribit. Sed Au&ores Ephemeridum Got-
tingenfmm audire pergamus.
38. Huic fententioe, inqumuc, Jtatim ab exordio contradicit Garbellus I
in paucis a & quidem verbo tenus , differ re codices antiquo: l at i nee verfionis
teflatus 3 unum aut t valde interpolât***» fcAfrPyy% f i dema.t. Cujus-
tarnen argumenti vim non affequimur : vix enim quifquam, nifi jufio au*
dacior, Garbello negaverit , verfionem vulgatam, <1$ qua Ecclefia uteren•
tur y unam modo in Italia fuiffe, neque fufpicabimur y qui ad nojiram ufque
eetatem fervati funt codices, alius verfionis quam vulgata ejfe. Quis enim
cos, qui privatis modo ufibus deflinati er ant, poft tôt fæcula fuperejfe fpe-
ret? Non ergo borum codicum in pi er i f que confenfus objici nobis potefl , nff
modo tenentibus, alias fuiffe verfxones privatorum bominum, nec in Ec~
cleft a auftoritatem adept as , ex quibus Vulgata Interpol at a f i t , unde a c ridât
, ut ip fa bujus vulgata exempla non paucis in locis fâ verbis & fenten-
tiis graviter diffideant. Quod diffidium ut non negaverit vir eru dit iff mus y
it a & nos vicijfim f atemur , fiepe ac plurimum earn ipfius dichonis in omnibus
codicibus effe convenientiam, ut un a verfio facile intelligatur, nec opi*
Ttabilefit plures interprètes in eadem verba, confenfijfe. Accipio ratumqueha-
beo, quod ultro nobis ab ingenuis adverfanis conceditur, nempe codi«
ces antiqu'flîmos qui etiam nunc exilant,non aiiam verfionem exhibere
quam Vulgatam. At hoc non leve argumentum ell pro Garbelli & noftra
fententia. Quid enim ? nonne ad nos pervenire potuiflent etiam co-
dices aliquot aliarum verfionum > fi quidem multi privatorum ufibus
deftinati olim fuiflent, ut adverfarii ponunt. Quot enim antiqua
ejufmodi feripta ad noftram ufque æcatem pervenerunt, in privato-
xum bibliothecis per multa fæcula reconditaf’ Itaque quum nullus
codex a Vulgata antiqua penitus diverfus habeatur nunc, aut in La-
tinorùm Patrum, Hieronymi præfertim & Auguftini, feripris indice-
tu r , in quibus contra fæpe mentio occurrit codicum Vulgatæ inter
fe in aiiquibus difeordantium, cujufmodi funt qui fuperfunt adhuc;
fequitur demura, ut commentitii prorfus habendi fint codices ilii pri-
v a ti, quos volunt exhibuifle verfiones omnino a Vulgata diverfas,
quæ
qux eflent Ecclefiæ aUâorltate minime confirmatæ. Una e f i t verfio
in omnium v Patrum manibus, eaque antiquiffima, fed mulcis in Jocis
in t e r p o la t a h a c privatim in fuis feriptis, hac publice in conciotii-
bus utebantur i l l i . Hujus codices verfionis paffim citavunt, & non
raro etiam eas feûionum diferepancias adnotarunt, & aliud præterea
nihil . Cur itaque fiogendæ funt aliæ multæ prorfufque diverfæ .verfion
e s , ex quibus in earn derivatæ fuerint variantes illæ f Nec opus
e f t , nec omnino licet. Millius fortalfe primus ha ne commenças eft
fabulana , quam pronis auribus exceperuot auâores Ephemeridunx
pottingenfium .
39. Verum hi Garbelli fententiam ita perguot referre.’ AUo, in-
quinnt, loco £ fc. pag. 30. & feqq. ) Jiltius in pognant ichtmqtte a^urgens t
tontra illos difpntat, qui tuivis fere Patri peculianm fuiffe verfionem L a tinum
am um ant, Tertulliano imprimis iS LaClantio : ex quibus Haetium
iS Pamelium nomînat y id pracipue contra cos nrgens , -quod eamdcm vocem-
diverfa ratione citare Patres iidem iS interpretari folcant, ut non potius p i’-
culiarem fibi verfionem babuiffe, fed fcboliaflas egijfe videantur ; fcboliafiar
autem ab Auguflino iuterpretum noniine diet eenfet, remque verbis in majus
aogeri fufpicatur. Alios Patres ait propterea tantum a confueta verfionc
aberraffe, quod non infpedo codice ex memoria penu or nett! a Scrip tune ci-
taverint, idque ab aliis jam diilum multit fe exemplis verum comperiffe,
cum antiquifftmum codicem , de quo deinde agemus, cum Tertulliani Cypïia—
otique citât is—tmrfon-ct, fp r iïletïus fore, ut ilium -codicem, cujus fape fimil-
lima er ant, femper confirmèrent. A d d it , cum grxcxm textum , quamvir
in tanta leBiomtm diverfitate : unum modo cenfeamtts, non perficere apud nor
codicum latinorum diffenfum debere, ut eos codices aliarum verfionum exempla
babeamus. Hac quidem rede : modo non neget plures olim Latinas verfiones
fuiffe, ab bisque Vulgatam f<epe corrupt am, in quo Blancbimts, e»
ipfo loco ubi evincit codices a fe edit os ( p. 8 1 . ) non diverjarum, fed mins
effe verfionis, lotus nojler efi. Rede nimirum hæc Garbellus, egreoie,
optitne, ut nihil fupra. Sed miror adverfarios non vidifie, praccon.
ceptam ab ipfis opinionem potifiimum ex Auguftini loco pendere : qui
tarnen fi alio commodiori fenfu explicecur, ut faflum eft a Garbello *
nullum fibi aliud fuperelfe vidiflent confugium, quo fe reciperent .
Scilicet aut impugnare debuerant quam Auguftini verbis aptat ille fi-
gnificationem, aut manus dare: nam fi concédant, aut negare non
audeant Auguftinum de Scholiaftis, non de proprie diâis Interpretibus,
loquutum, hæc lis omnis diremta eric, & controverfia compo-
fica.4
0. Sed de his hadlenus: nam alias fortaffe ex inftituto hæc erit
nobis quæftio plenius retraâanda & exhaurienda. Maneac interim , u-
nam fuiffe olim Latinàm Scripturarum interpretationem, omnium,
iodiferiminatim Fidelium manibus tritam,in eaque conftanter Ieûutn
a Patribus, ut in hodiernis Vulgatse exemplaribus, nati funt. Quod
autem in uno Veronenfi Capitulari codice feriptum habeatur, natus
e f i , nçia ad interprecem aliquem, qui græcum Joannis texturn ita ver-
tendum effe judicaverit, effe nobis recurrendura , fed omnino refe-
rendam hanc effe leftionem in eorum claffem locorum , quæ magno
numéro, utar Hieronymi verbis, ex Præfatione in Euanoelia ad Da-
xnafum , a prafumtoribus imperilis emendate, p enter fins fueruac. Equi-
SttlpiciiScveriTom.il. Yyy ” dem.