XLVI. P R Æ F A T I O ,
Argumentum ex ßilo &fcriptura genio duel urn uti fere femper incertum efl
ac fa lla x , il a maxime ubi de Cbnflianis inferiptionibus agitur.
j j . Profeâo illud ûnine argumenci genus, quod ex diâionis
indole & ftilo ducitur, quam per fe lub.jcum & error-i obnoxium
f i t , adeo multa exempla confirmant, ut . prorfas infirmum & fu-
fpeflum, nifi alia indicia acceflerint, per fe haberi omnino debeat:
idque potiffimum in liujufmodi difputationibus valere debet, in qui-
bus non quæritur,utrum liber aliquis, aut epiftola prolixior, ftilum re-
doleat,nec ne,Auûotis cujufpiam lacis aliunde perfpeâum, fed anbrevis
aliqua inferiptio ab ignoto aliquo fecundi aut tertii iæculi Chriftiano cu-
di potuerit. Neque veto hujus generis Chriftianorum- monumenta eam
elegantiam plerumque, tum in verborum fententia, tilm in lapidas
fculptura, præfeferunc, quam ethnicorum ejufdem ac. fequioris etiam
ætatis, in quibus faneaureæ latinitatis ôtantiquæ elegantiæ fapor aliquis
fupereft, ac perpetuus fibique conftans dicendi tonus fervatur : fed a-
liæ alio ordinæ digeftæ , aliis dicendi formulis concepts, alio exara-
tæ flilo apparent, ut vix credibile videatur minus peritis, inter ejufdem
fere ætatis, & ejus ætatis , homines tam diverfum inter fe , plane-
que barbarura yiguiffe loquendi & feribendi genium . Si cauffam
hujus rei requiras, nulla alia afferri poteft, quam quod antiqui illi
Chrifiiani : ut plurimum præ ipfis ethnicis, inter quos vivebant, idio-
tæ & rudes, & metu perfecutionum latitantes, epitaphia fuorum con-
derent nullo ftudio & arte, prout cujufque ferebat ingenium, & v it*
imftitutio: mirum itaque non eft > fi in plerifque omnibus fumma ap-
pareat rufticitas, feu potius barbaries. Juvat hoc loco verba alias, fed
numquam fatis, laudati Viâorii apponere ex Difert. P b ih l., pag. i j .
Quamvis, inquit, in monimemis Ethnicorum nonnumquam aliqua fpbalma-
tum turpitudines & lubes demonflrari pojftnt, tarnen in lapidibus , qui e c r y
ptis veterum Cbrijtianorum eruuntur, multo p'ures notantur Intime lingua
macula iS errata . Quum enim Cbriflianinominis perfequutores eo ufque in-
fanirent, fideler'defundos 'ne bumart quidem paterentur * , vera Religio-
nis cuïtores, quos maxime urgebat follicitudo frdtrês fuos in pace Chrifti
mortuos tumulandi, non feleflos lapides pervejiigabant, fed quofeumque obvies
arripiebant * * : non rbetorem eloquentem querebant ,fed quovis vel rudi
fermone contenti erant, ad memoriqm amicorum confervandam, ad leni-
endum potius animi innererem , quam ad pompam iéj ad oflentationem Etb-
nicorum immitandam. Idea in illis titUlis puritas intentionis , ac pietas ma-
gis elucet, quam elegante a orationis , & induflria operofa praß antis artificis.
O T EM PO R A 1N F A V S T A , legimus in epitapbio S . Alexandra martyris,
( * ) Affert ^i&ori-us hi Nota,a<J ejus
rei con£rmationem,Prudeiitii locum ex Hy-
mno in laudem S. Vincentii m a i t y r i s , tjuo
Tyrannus hxc prae ceteris maxime notabi-
lia farur;
J a m nunc C? off a exftinxero }
N e fit fepulcrum funtriSy
§l«od plebs gregalis exco/at
Titulumque jig a t martyris &c.
( * * ) Monet idem Vîâorius in alia Nota
» hinc fa&um , ut in facris coemeteriis
nonnulli reperiantur lapides Gentilium , in
ufum Chriftianorum adhib iti. Quacumque
enim tabula ad manus e ran t, five fibliles y
five marmorea ( tabula 3 fi feripta effet y inver
fa ) occludendii Cbrijtianorum tumulis
adbibebantur .
ris j qui imperatore Antonina pajfus efl ; O T EM PO R A IN F A V S T A
Q V IB V S IN T E R SA C R A E T VO TA N E IN CA V E RN IS OVI-
D EM S A L V A R I POSS1M V S . Q V ID M IS E R IV S V IT A S E D
Q V ID M IS E R IV S IN M O R T E . CVM AB AMICIS E T PAR F M
T IB V S S E P E L IR I N E Q V E A N T . Haftenus Eques Viûorius il
pfam Alexandri martyris inferiptionera , de qua potiffimum quteftio^ft
,in confirmationem fententiæ fus producens. Porro idem in exordio
ipfo ejus Differtationis, hæc feripferat, pag. x. Neque vero, aut qua
frequenter in eifdem ( nempe, veteribus Chriftianorum monumentis 1 ee-
currit plane rudi s atque informis imaginum delineatio, aut inconcima ma-
laque feribendi. ratio , legibus or-tbograpbicis omnino oppofita a veteri meo i„.
flituto ( nimirum, ea inquirendi & acquirendi ) avocate me umquam
■ valait : quin potius , ^ rudi cerre ftilo & barbara emendatione notabiles
ex hoc ipfo lapides illos quamdam veluti adquirere raritatem cum Clarijf.
Fabretto fape demirati fumus„• atque ea in bifee monimemis fimplicitate'
plerumque rit us, mores & inflituta majorum noflrorum dihicide aptiftmeque
revelari cognovimus. A t , inquiunt Ephemeridis Audores, ea nimirum
ex caufft elogia Marii & Alexandri, repudiànda fu n t, quod a prifea
ilia & confueta fincerorum mpnumentorum fimplicitate recédant .
<£uafi vero non appareant in his ipfis fimplicrtatis Chriftianæ.ôc impe-
ritiae veftigia: aut non fincera aliqua monumenta fuperfmt, quæ eum-
dem fere ftilum exprimant: aut denique Jege aliqua cautum elfet ne
ullus Chriftianus fcholas ad ire t,& aliquam humanioribus Jitteris nava-
ret operam. Qnod itaque, & in nonnullis aliis & in noftris, aliquis emi-
cet ornatus & fententiarum fplendor; earumdem finceritati minime
obeffe debet; præcipue quum hæc ipfa infolita elegantia ex eo etiam
potuerit elfe profefta. quod hæc fanais martyribus elogia non privât»
alicujus confilio, fed communi fidelium confenfu pofita fuerint.
Praclarara operam navaret, qui Cbrifiianas inferiptiones maxime
injignes ,pracipue qua Roma funt, nova cura & diligentia
aolligeret & vulgaret..
36. Hæc autem a me difputata fa u t , non ut finceritatem & an.
tiquitatem epitaphiorum Marii & Alexandri extra omnem dubitatio-
nis aleam pofitam eiTe mihimet, aliifque perfuafura elfe velim: fed
primum ut declarem , quam caute & parce adhibendum fit in hujuf-
modi quæftionibus argumentuti^ ex ftilo & diaionis indole petitum-r
deinde ut exftimulem viros d oaô ï* qui Romæ magno numéro in his
lludirs verfantur, ne diutius patiantur ab ipfis Catholièis in dubium
xevocari faCra Chriftianorum monumenta, quæ ex Romanis Cryptis
eflFofa fuerunt, ea potiffimum quæ alicujus Martyris titulum exhibent,
aut aliquid fingulare & notatu dignum continent: fed, quoniam id
facile præftare poffunt, ipfos antiquos lapides , ubi ubi fu n t, requi-
ran t, fuifmet ocijlis infpiciant, & diligenti examine ferutentur, de-
nique majori cura deferibant, & ipfam nobis charaflerum quibus in-
fcnpti funt, formam & feribendi ratiönem, fiv e , ut dicitur,orthographiant,
una cum fymbolis adnexis, repræîentent : ea denique omnia
ledulo curent, quas vel antiquitatem eorumdem penicus adflruant,
vel