S E R . V . qua fe naturæ noftræ carne veftivit ; audeo
Ï N N A T . tamen non de facultate mea 2 fidere , fed
DOMINI* ipgus infpiratione præfumere, ut in die
* qui 3 in facramentum humante reftitutionis
ele&us eft, aliquid a nobis , quod audien-
3 tes poffit ædificare, promatur . Non enim
quia major pars Ecclefiæ Dei , quod credit
, intelligit, ideo neceffarium non eft ,
etiam quæ difta funt dicere ; cum utique
Multi Léo- nunc multis ad iidem pnmum vementibus
nîS °" or^s noftri officium debeamus, meliufque fit
ÎR.omx vem do&os onerare jam notis, quam rudes frau-
siunt. dare difcendis. Quod ergo Filius Dei , qui
cum Pâtre & Spiritu fan£to non unius per-
Filius Dei fonæ, fed unius effentiæ eft, dignalus eft 4
«nus paffi- humilitatis noftræ particeps fieri, & unus
Wlium fa- pâffjbfiium, unus voluit effe mortalium ,
s* tam facratum, tatnque mirabile eft, ut ratio
divini confilii fapientibus mundi patere
non poflit, nifi human* ignorantiæ tene-
bras jux vera difcufferit . Non enim in fo-
jo opéré virtutum , aut in fola obfervantia
mandatorum, fed etiam in tramite fidei an-
gufta & ardua via eji , qua durit ad vi-
tam: & magni laboris eft magnique difcri-
Angufta fi- minis , inter dubias imperitorum opiniones
dei via. & verifimiles falfitates per unam 5 fanæ
Mat.7.14. do&rinæ femitam inoffenfis greflibus ambu-
$ lare ; & cum undique fe laquei erroris op-
ponant , omne periculum deceptionis eva-
dere . Quis autem ad hæc idoneus, nifi qui
fpiritu Dei docetur & regitur? diceritè A-
p o fto lo : Nos autem non fpiritum hujus mundi
accepimus, fed fpiritum, qui ex Deoefl,
x.Cor.z»i2.ut f ctamus qua a Deo donata funt nobis :
canente etiam David : Beatus 6 homo ,
quem tu erudieris, Domine‘, & He lege tua
Pf.çi- 12. docueris eum.
6 Habentes itaque, DiledHflimi, inter per-
icula erroris præfidia veritatis,. & non hu-
C A P . I I . manæ fapientiæ verbis, fed do&rina Spiri-
tus fan&i eruditi ., quod didicunus , 7 cre-
dimus , quod credimus , prædicamus , Dei
Filium 'ante feecula a Pâtre genitum , &
7 Patri fempiterna & confubftantiali æquali-
tate coæternum , veniffe in hune mundum
per uterum Virginis 8 in hoc facramentum
pietatis eleftæ, in qua & ex qua adificavit
8 fibi Sapientia domum, & formam fibi fer-
Trov.ç. 1. vi in fimilitudinem carnis peccati , incom-
Rom.8. 3* mutabilis Verbi Deitas coaptavit : m nullo
apud fe & Patrem i & Spiritum fanflum
minor gloria fua : quia diminutionem & 2 *4 5 6 7
M A G N I .
varietatera fummæ & æternæ effentiæ na-
tura non recipit . Propter noftram autem
mfirmitatem extenuavit fe incapacibus lui ,
9 & velamine corporis fplendorem majefta-
tis fuæ , quem vifus hominum non fere- 9
bat, obtexit. Unde etiam exinanifle fe di-
citur, tamquam fe propria virtute évacua-Exinanitio
verit , dum in ea humilitate , qua nobis Ve.r^>
confuluit, non folum Pâtre, fed etiam fe-
ipfo'faftus eft inferior. Nec aliquid 1II1 hac
inclinatione deceifit, cui cum Pâtre & Spiritu
fanfto, hoc quod eft 10 elfe, commune
eft: ut hoc ipfum intelligamus adomni- 10
potentiam pertinere , quod qui fecundum
noftr-a minor eft , fecundum propria minor
non eft. Quia enim lux ad obcæcatos, vir-
tus ad imbecilles, mifericordia refpexit ad
miferos, de magna faftum eft 11 potefta-
te , ut Dei Filius fubftantiam humanam „
cauflanique fufeeperit , qui & noftram na-
turam, quam condidit, reformaret, & mortem
, quam non fecit, aboleret.
Repudiatis igitur longeque reje&is omnibus
opinionibus impiorum , quibus aut ftul- C A P . III.
titia eft iiChriftus, aut feandalum , exul-
tet reftarum mentium fides, & verum unum- 12
que Dei Filium, non folum fecundum Dei-
tatem qua a Pâtre genitus, fed etiam fecundum
humanitatem qua de matre virgine eft
natus , intelligat . Ipfe eft enim in humili-
tate noftra , qui eft in majeftate divma j Unitasper
verushomo, & verus Deus ; fempiternus m <on*; «
fuis,' temporalis in noftris ; .unum cum Pa- *
trein fubftantia, quæ numquam fuit minor
Pâtre , unum cum matre in corpore quod
creavit. Iri affumtione enim naturæ noftræ
nobis faâus eft gradus , quo ad ipfum per
ipfum poflimus afeendere . Nam ilia, effen-
tia , quæ femper ubique tota eft , locali de-
feenfione non eguit , & tarn ei \ proprium
fuit totam homini inferi , quam ei proprium
eft totam a Pâtre non dividi. Manet ergo,
qüod in principio erat Verbum 3 & non eft Joan.t. 1
ei accidens , ut quod eft, aliquando nonfue-
r i t . Sempiterne enim Filius, Filius eft; &
fempiterne Pater , Pater eft .. Unde cum
ipfe FiliuSfdicat : Qui videt me, videt & Pa- ]oan. 14?
trem : excæcavit te , or hæretice , impietas ArrUdo»
tua, ut qui majeftatem Filii non. vidifti , maconh
Patris gloriam non videres : dicendo enim.tatur *
genitum elfe , qui non erat , Filium alferis
temporalem ; & dum Filium alferis temporalem;
13 credis Patrem elfe mutabilem .
2 In ed itis ante Quefnellum & in aliquibus
MSS. deeft fidere , quam vocem pra fer tim in
M S S . S. Petri & Cau n. in venimu s .
a Unus cod.* S . P etri i* facramento human#
tettitutionis. Alius S. Petri & quatuor V a t . tn
facramento humana reftaurationis.
4 I t a duo codices S. Petri & fe x V a tican i ,
u t i pariter legitur cap. 3. A l. bumanitatis. Pro-
mifeue tamen voces oumilitas, & bumanitas a
Leone ufurpantur.
5 M S . S. Petri fanam.
6 In prima editione deeft homo. .
7 MSS. S. Petri & u n u s V a t. credimus & pradicamus
Dei Filium Deum ante facula a Patre
genitum . Prima ed itio addit Dcum , 8c omittit
m Patre. ,
8 Godd. S . Petri in hoc facramento.
9 In MSS. S. P e t r i, & uno V a t. ac editione
Veneta an. 1485 . & fui velamine.
10 I ta codd. Q uefn. & plerique noftri; fed in
antea vulga tis ejfe a b e r a t .
1 1 A l. in uno V a t. pietate . M o x duo V a t.
fubftantiam, bumanamque cauffam fufeiperet. In
codice S. Petri fimiliter legitur fufeiperet . Dein
in iifdera V a t. deeft noftram.
12 E d i t i ante Quefn. 8c plures nofiri codices
Crux Cbrifti. A t Cbriftus eft in M S. S. Petri .
Aliquanto poll in humilitate pro in humanitate
cum Quefn ello retinuimus e x pluribus & potiori-
bus noftris codd.
13 I t a melius e x codd. S. P etri. E dm cum alus
MSS. credidifti*
SERm*v * Mutabile efnim eft, non folum quod minui-
IN'NAT. tuF} fed etiam quicquid augetur: & fi ideo
DOM INI. p a t r i impar eft Genitus, quia , ut tibi vi-
detur, generando eum qui non) erat genuit,
imperfe&a erat, etiam generantis elientia ,
h I4 qua; 14 ad habendum quod non habuit ,
generando profecit. Sed hanc impiam per-
I verfitatem tuam fides catholica execratur
& damnat; quae in Deitate vera nihil tem-
poralitatis agnofeit, fed unius fempiternita-
tis & Patrem confitetur, & Filium : quia
fplendor ex luce ortus, non eft luce pofte-
rior, & lux vera numquam eft. fui lplen-
doris indiga , fie fubftantiale femper habens
fulgere , ficut fubftantiale femper habqt exi-
■ Splendoris ftere. Hujus autem fplendoris manifeftatio,
■ manifefta- miflio dicitur , qua Chriftus mundo appa-
■ iio,miflio. ;ruit. 15 Qui cum omnia invifibili majefta-
15 te fua femper impleret, tamen quafi dere-
motilfimo altilfimoque fecreto , iis quibus
erat ignotus, advemt, cum c^citatem igno-
Ujfai, p. 2. rantiae' fuftulit, & , ficut feriptum eft , fc-
dentibus in tenebris & in umbra mortis ,
lüx ortet- eß eis .
■ CAP. IV . Qqamvis enim etiam prioribus fecuÜ9 ad
illuminationem fan£lorum Patrum & Pro-
phetarum lumen veritatis emilfum fit', di-
MTfat.42.3 . cente David : Emitte lueem tuam & verita-
tem tuam : & diverfis modis multifque fi-
16 'gnis opera praefentiae fus Deitas Filii 1 <5 declarant
; omnes tamen ills fignificationes ,
eun&aque miracula, teftimonia fuerunt iftius
Galat.q.q. milfionis, de qua dicit Apoftolus : Cum ergo
venit plenitudo temporis , mifit Deus Fi-
lium fuum , 17 fzSlum ex muliere , faSum
fub lege. Quid vero hoc eft l nifi Verbum
carnem fieri , conditorem mundi per ute-
xum virginis nafci , Dominum majeftaxis
humanis fe eoaptare primordiis : & licet
conceptui fpiritali nulla fint terreni femi-
nis mixta contagia, ad fufeipiendam tamen
18 vera: carnis fubftantiam folam 18 fumere
IFiliusmi- matre naturam . Hac milfione, qua Deus
[norPatre, unitus eft homini', Filius impar eft Patri ,
quofeniu. non. eo quQd ex patre ; k i in eo
quod eft faftus ex homine . ^qualitatem
'enim 3 quam inviolabilem habet Deitas 3
non corrupit humanitas ; & creatoris ad
ereaturam defeenfio , eredentium eft aft x-
li.Cor.i.2i.terna 19 prove&io . Nam quia , 'ficut ait
I9 Apoftolus , in fapientia Dei non cognovit
mundus per fapientiam Deum-, placuit Deo
per ftultitiam pradicationis falvos facere cre-
dentes . Mundo ergo , id eft prudentibus
. mundi, fapientia fua caecitas fa&a eft, nec
I f f lT O potuetunt per illam cognofcere Deum , ad
[tia fua noil Tom- ^ *14 16
icognofei- ' - ^ y - ;
14 Editiones pofteriores prima , & anteriores
Q.uefnello adbibendo quod non babuit , generando
perfecit. Potiores codices,leftionem te x tu iin -
fertam appro bant.
- 15 Et cum omnia in duobus MSS. V a t. ftc prima
editione . Dein abftulit pro fuftulit in aliquibus
noftris codd. q u i etiam praeferunt con-
junftionem & , in editis ante Quefn. omif-
fam .
16 I ta ex- duobus MSS. $. P etri & uno V a t.
c o lle d . V. A l. declaravit.
cujus notitiam non nifi in fapientia ejus SERM.V;
■ acceditur. Et ideo quia mundus de vanitäte
fuorum dogmatum fuperbiebat , in eo u
conftituit Dominus falvandorum fidem ,
quod & indignum videretur & ftul turn, ut
20 deficientibus omnibus opinionum præ- 20
fumtionibus , lola Dei gratia revelaret ,
quod comprehendere humana intelligentia
non valeret.
Agnofcat igitur catholica fides in hutni- C A P . V .
litate Domini gloriam fuam , & de falutis Rom.$.t4*
füæ facramentis gaudeat Ecclefia, quæ corpus
eft Chrifti : quia nifi Verbum Dei ca-
ro fieret & habitaret in nobis , nifi iri com-
munionem creaturæ creator ipfe defeende-
ret , & vetuftatem humanam ad novum
principium fua nativitate revocaret ; regna-
ret mors ab Adam ufque in finem, & fu-
per omnes homines condemnatio infolubilïs
permaneret , cum de fola conditione na-
lcendi, una cunftis effet cauffa pereundi1 .
Solus itaque inter filios hominum Dominus
Jesus innocens natus eft: quia folus fine
camalis concupifcentiæ poliutione concé-
ptus. Faftus eft homo noftri generis , ut
nos divinæ naturæ poflimus effe confortes .
Originem , quam fumfit in utero virginis,, ?.aP .m *
pofuit in fonte baptifmatis : dédit aquæ , *
quod dedit matri : virtus enim Altiflimi & luc.i . 3$]
obumbratio Spiritus fanfti , quæ fecit ut
Maria pa-reret SaLvatorem,, eadem facit ut
regeneret unda credentem. Quid autem fa.^- Oîiriftî &
nandis ægris , illum-inandis cæcis , - vivifi- ^ * santl*
candis mortuis aptius fuit, quam ut fuper-
biæ vulnera humilitatis: remediis curaren-
tur? Adam præcepta Dei negligens peccatr
induxit damnationem ; Jefus fadfus fub lege
reddidit juftitiæ iibertatem . I lie diabolo
obtemperans ufque ad prævaricationem ,
meruit ut in ipfo omnes morerentur ; hie
Patri obediens ufque ad crueem , fecit ut
in ipfo omnes vivificarentur . Ille cupidus Adam an-
honoris angelici, naturæ fuæ perdidit digni- gel!c* ^°.~
tatem ; hie infirmitatis noftræ fufeipiens CUF1“
conditioner», propter quos ad inferna de-
feendit , eofdem in cæleftibus eollocavit .
Poftremo, illi per elationem lapfb diftum Chrifli a4
eft : T erra es , & in terram ibis : huic per inferos
fubjeftionem exaltato di&um eft : Scde a defeenfus.
dextris mets, donee ponam inimicos tuos fca- r9»
bellum pedum tuorum. J»toç. 1.
Hæc Domini noftri opera , Dile£liffimr , CAP.VI.
non folum facramento nobis utilia funt ,
fed etiam irriitationis exemplo , fi in difei-
plinam ipfa remediâ transferantur, quodque
impenfum eft 21 myfteriis, profit & moribus : 2 *
F 2 ut
17 E d iti natum. Recepimus laudatorum codi-
cum Jeftionem, quas Vulg ar« con gruit.
18 Prima editio fumfit.
ip Sic ex MSS. S. Petri & prima editione .
A l. fubveftio . In uno cod. Va t. fubveSlio : quia,
ficut ait Apoftolus, non cognovit bic mundus per
fapientiam Deum .
20 Coniunfiionem & in ..editis infertam ante
vocem deficientibus delevimus nu&oritate M S. S.
Petri & codd. V a t. colle£t. IV . & V .
21 Codd. S, Petri myfterium.