S.. L e o n
EP.XII. & difficile eft ut bono peragantur exitu ,
AN. CH . quæ malo funt inchoata principio .
r*AP 4r * Q,ucx1 fi quibuslibçt Ecclefiæ gradibus
CAP. u . provl£jenter fcienterque curandum eft ut in
Domini domo nihil fit inordinatum , nihil-
. que præpofterum ; quanto magis elaboran-
Epiic. fu- ^ ^ t -n eje^\ione ejus , qui fupra
per omnes j w* S ^ r .
gradus omnes gradus çonltitujfur , non erretur ?
conftitui- Nam totius familiæ^n flatus & ordo nu-
tur. tabit, fi quod re^uiritur in corpore , non
11 inveniatur in .capite . Ubi eft ilia bead
Paulli Apoftqli per fpiritum Dei emifla
præceptio,quain perfona Timothei omnium
Chrifti Sacerqotum numerus eruditur , &
I .Tim. 5. proinde uniculque noftrum dicitur : Manus
cito nemini impofueris 9 ncgue communicave-
m m J?” ris peccatis altètiis ? 12 Quid eft cito ma-
mariusc } nus j uifi ante ætatem maturita-
QujtJ fit ds, ante tempus examiné, ante meritum
citomanus laboris, ante experientiam difciplinæ , fa-
imponere. cerdotalçm honoreçn tribuere non probatis?
*2 Et quid eft communicate peccatis alienis ,
nifi. talem effici ordinaritçm, qualis eft ille
qui non meruit ordinari ? Sicut enim boni
operis fibi comparât fruftum , qui return
xj 15 fervat in eligendo Sacerdote judicium ;
ita gravi femetipfum afficit damno, qui ad
fuæ dignitatis collegium fublimatindignum.
Non enim in cujulquam perfona prætermit-
tendum eft, quod inftitùtis generafibus continent:
nec putandus eft honor ille legitj-
14. mus, qui fuçrit 14 de prævaricatione çol-
latus .
C A P . I I I . Dicente enim Apoftolo , ut inter alias
i.T/w.3.2. eledlionis régulas, is Epifçbpus ordinetur ,
^on^C°nifiS quem uniu^ uxoris virum fuiffe aut elfe conn
u s uxô- «iterit, tam façra Temper habita eft ifta
ris fit, quæ
& ipfa
uni as ma- 7 1
11 Vox Domini a Quefnello hic inferta , feu
potius cum vulgatis retenta , deJeta fuit au â o -
riiare MSS. co ll. I I I . IV . V. Vindeb. Hifp.Barb.
7 7 . editionis de curiatz . Mox in quatuor MSS,
editionis m ix t z flatus exorbifabit qmiflis yerbis
Cf ordo . Dein non inyenitur pro non inveniatur.
jn V a t. Hifp. & Iitd.
12 Codd. V a t. Re g . co lle ft. I . Vindebon.jcoU.Vi
alius Vindebon, Hifp. & Barber. 7 7 . cum .M S .
Florentino S. Marc i : Quid efl man us citq nemi%
ni imponere, vel impo/ucris. jj
13 Ita ex iifdem codicibus.i MSS, c o lj ; ,X X iy ,
cum Sichardo feBatur . Quefnellus r e t in u it jte -
14 Reftituimus le£tionem vulga to rum ante
Quefu. q u z eft in omnibus codicibus editionis.de-:
c u n a t z , exceptis duobus V a tt . Hiip . & Ifid. qui
Hadrianeam le£lioneni exhibent contra diyinæ
le gis præcepta collatus : at Vindebon. Hifp.qui
e puris H ifpanic z colleftionis fontibus prodiit ,
h a b e t , ut cereri editionis d e cu r ta tz , de præva-
ricatione collatus . Mirum vero eft Queinellum
banc le ô io n em deferuiiTc , et fi not. 2. fateatur ,
eam extare in duobus codd.Tre copith . & Thuan.
• c o ll. V . ut induceret le&ionem editionis Hadria-
n e z ex D io n y fio , ideft ex co ll. Hadrianea , &
in quinque aliis codicibus eadem nota memora*
t i s , quorum duos Dionyfianos ( feu/melius Ha-
driaoeos ) not. 1. appellat , très a lii editionis
m ix t z e x deferiptione ejufdem n o feu ntu r . Mox
in itio cap. 3. côd . Vindebon. Hifp. omittU alias.
Vindebonentis autem co ll. V. fuijfe con fitter it ,
tam Jacrata femper habita .
i$ I ta co lices omnium veterum collcfliônum
S M A G N I 6 y 2
præceptio, ut etiam de muliére Sacerdotis
eligendi eadem intelligeretur fervanda conditio;
ne forte ilia , priufquam in matri-
moniufn^ ejus veniret quialiam non habuif-
let uxorem'^ alterius viri effet experta con-
jugium. Quk ergo diffimulare audeat, quod
in tanti facramenti perpetratur injuriam ?
cum huic magno venerandoque myfterio 15
ne legis quidem ftatufa défuerint, quibus evidenter
eft definitum, ut virginem Sacerdos
accipiac , id & alterius torum néfçiat conju-
gis, quæ üxor eft futura Pontifici,s ? Jam
tunc enim in Sacerdotibus figurabatur Chrifti
& Ecclefiæ fpirituale conjugium ' 17 ut
quoniam vir caput cß mulieris, difeat fpon-
fa Verbi non alium virum noffe i.B quatn
Chriftum , qui merito unam elegit , unam
d i l i g i t& aliam præter ipfam luo confor-
tio non adjungit. Si, ergo etiam in veteri
teftamento hæc facerdotalium conjugiorum
forma fervata eft; quanto magis îub reve-
lata jam gratia conftituti , apoftolicis de-
bemus inlervire præceptis : ut quamlibet
quis bonis moribus præditus , . fanftis
operibus inveniatur ornatus , nequaquam tarnen
vel ad Diaconii gradum, vel ad Pref-
byterii honorem , vel ad Epifcopatus oilmen
afeendat, fi aut ipfum non unius uxoris
virum, aut uxorem ejus rjou 'tjniusîviri
fuiffe conftiterit ?
Monente 19 verb Apoftolo.atque dicente:
Et ht autem probentur primum , & fie
minifirent :\ quid aliud intelligendum. 20 in
hoc putamus, nifi ut in his prove6$ion;ibùs non
folum matrimoniorurh 21 privilégia, fed etiam
laborum mérita çogitemus,: ne aiit a bàptif-
mo rudibùs , aut a fæculari, a^tu repente * 17 20 21
AN- c#
cire.
K q,
Ewi.fi
7-V
Sacerdo.
tum V;f.
coq.
iugium
quid fig),
Wim
»-Coi-.u.v
Nota de :
Subdijcc*
n is filea-
tium.
|r. XIIiü.
U.
%/lirantur
Mnuinl s
MnâorUM*
Riales elfe
Rbeant
Rnfecraii"
J o J me-
Hum non
B tin e t.
I
iStatui-
j/ ne in
ÏTim. 2.
! Eccle-
R diverfa
gunt meri-
^ diverfa
iniSeria,
21$
6y j E p i s
converfis , officium paftorale 22 credamus;
cum Per gradus militiæ chriftianæ
de increments profeftuum debeat æftimari,
an poftiot cuiquam majora committi. Merito
fan&orum Patrum venera biles fan&io-
nes, cum de Sacerdotum eleftioné loque-
rentur, eos demum idoneos 23 facris admi-
niftrationibus cenfuerunt , quorum omnis
ætas a puerilibus exordiis ulque ad prove-
ftiores annos pér difciplinæ ecclefiafticæ fti-
pendia cucurriffet , ut unicuique teftimo-
nium prior vita præberet : neç poflet de ejus
prove&ione dubitari, cui pro laboribus mul-
tis, pro caftis moribus , pro aftibus ftre-
nuis, celfioris loci pjpæmiura deberetur. Si
çnim ad honoxes mundi fine fuffragjo temporis
, fine ijferito laborjs, jndignum eft per-
venire ; & notari ambitus folent, quos pi*o-
bitatis documenta non adjuvant : quam di-
ligens & qua.m prudens habenda eft difpen-
fatio divinorum munçrum & çæleftium di-
gnitatum, ne in aliquo apoftolica & ca-
nonica décréta violentur, 24 & his Eccle-
fia Domini regenda credatur, qui legitima-
tum inftitutionumi nefeii, & totius humi-
litatis ignari, non ah infimis fumere incre-
mentum , fed a fummis volunt habere prin-
cipium ? cum valde iniquum fit & abfur-
dum, ut imperiti magiftris, novi antiquis,
& rudes præferantur çmeritis , In doriio
qüidem magna 25 necefle eft, fiçut Apo-
ftolus differit, ut vafa diverfa fint, quædam
aurea '& argentea, quædam vero lignea
fidilia ; fed horum minifterium pro mate^
riæ qualitate 26 dividitur, nec qui eft pre^
tioforum , idem ufus eft & vilium. Nam
inordinata erunt omnia , fi fidiüa aurçis,
Tom. I.
editionis decurtatæ I . I I I . IV . V , & Vindebon.
H ifp. cum Sicha rd o . Quefnellus cum vulgatis e x
le ftione Hadrianea ne aivînte quidem legis, fia-
tu t a *
.16, Codd. Vindebon c o lL V . & Barb.77. âddunt
uxorem , vocem a Quefnello pariter infercamin fe-
cuu.da editione ex MSS. ut credimu«, co ll. V. Sc
Hadrianeis. Delevimus a u tem , eo quod in reli-
quis colleftionibus editionis de curtarz & a Mer-
l in o , atque Sichardoomittatur . Paullo poft con-
jugii prp çonjugis le gitu r in MSS. c o l l . III. V-
& ß a r b . 77. j
17 Purticula Cf pro ut eft in MSS. V a t. Hifp.
fa Ifidj. V o x .autem Verbi pro voce Cbrifli, quam
Qûefuellu.s ex margine editorum inferuerat , re-
vocata eft ex codicibus przfertim editionis de-
cu r ta tx > quos recenfuimus adaot. ip . in hanc
epiftolam .integram .
i& MS., Vindebon. H ifp. quam fponfum : qui
enim unam elegit. Paullo poft non adjunxit in
cod. Barber, co ll. I I I . & duobus editionis
m ix t z '.
i ç Pro vero in MS. V a t. R e g . c o ll. I . hab etur
erg o .
20 Confer adnot. 22. in hanc epift. intégrant.
21 Quefnellus caftimoniqm, ut in editione H adrianea
. In margine autem n o r a v it, duos codices
habere privilégia. Id quidem le g itu r in noftris
codicibus editionis de curta tz exceptis V a t. H ifp.
& Ifid. qui Hadrianeas le â io n e s nonnumquani
receperunt : nam Vindebon purus & fincerus Hi-
fpahicus habet privilégia , ücut etiam Sichar-
dus .
22 I t a MSS. c o l l . I . I I I . V . Vindebon. H ifp.
& Barb. 7 7 . E d iti cum MSS. co l. IV . & V a t.
H ifp . & Ifid. atque c o l le a . X I I . & X X IV . credatur
. Mdx cum omnit gradus erat in editis .
Emendavimus e x omnibus codd. editionis decurt
a t z , a quibus tantum diferepant MSS. c o ll. I .
& ni . m m
23 MS. V a t . R e g . co ll. I . ƒ aerts agminibus .
24 C o d . V a t. R e g . & eis . Poft pauca exordium
pro incrementum in MS. F efulano.
25 MSS. V a t. R e g . Vindebon. H ifp. & Barb
er. 77. necejfe eft ut ( ficut Apoftolus dixit )
svafa & c . Sichardus: necejfe eft ( ficut Apoftolus
ait ) vafa.
26 Quefnellus cum editis difeemitur , uti leg
itur in MSS. c o ll. H a d r ian e z , & in noftro V a -
ticano R e g in z , ac alio V a t .c o ll. X X IV . editionis
d e cu rta tz . Leftionem vero omnium aliarum
colle£lionum hujus d e cu r ta tz ediripnis antetuli-
m u s ; cu i favet etiam MS. Florentinum in te g r z
editionis. P au llo poft idem ufus eft vilium omif-
fa particula Cf in MSS. c o ll. I I I . V . & Vindebon.
Hifp. cum Merlino , & Sichardo .
»7 C od e x Lucenfis , duo Vindebonenfes, ac
Barb. 7 7 . delent ligneis & . Poft pauca per lon-
gum eruditionis ignem in Vindebon. H ifp. &
Va t. col). X X IV . cum S icha rdo .
28 Sic potiores codd. editionis d e cu r ta tz , ni-
»nirum ill! co lle ft. I . IV . V . Y ln^eh°n.-
Barb. 7 7 . & •unus Fefu lanu s . Alias omnis ecclc-
fiaftica difeiplina refolvitur , ut in Hadrianea
editione . M o x fubierini pro fubiere in duobus
t o l j e . 6 y 4
& lignea praferantur argenteis . Sicut au- JP* ^11-
tem in 27 ligneis & fiailibus eorum ,ho-
minum fpecies figurantur, qui nullis adhuc 2‘7
virtutibus nitent; ita in aureis & argenteis
hi fine dubio declarantur, qui perlon-
gx eruditionis ignem , & per fornacem diu-
turni laboris excofti, aurum probatum &
argentum purum elfe meruerunt. Quibus fi
merces pro devotione non redditur , 28
omnjs obedientia refolvitur , omnis ordo
turbatur : dum in Ecclefia , qui nul-
lum fubiere minifterium, perverfo eligen-
tium judicio indebitum obtinent principa-
Cum ergo inter vos tantum valuerint
aut ftudia popularium, aut ambitus fuper-
borum, ut non folum laicos, fëdetiam fe-
cundarum uxorum viros , aut viduarum
maritos ad offiçium cognofcamus paftorale
proveéios : nonne apertiflime exigunt cauf-
fæ, 29 ut Ecçlefias, in quibus ifta cbm-
miffa funt, judicio feveriore purgemus, &
non folum in taies Præfules, fea etiam in Qr-
dinatores eorum 30 digna diftri6tione movea-»
mur? Sed circumftant nos hinc manfuetudo
clementiæ, hinc cenfurg juftitiae ; & quia
tmiverfoe via Domini mifericordia & veritas
, çogimur fecundum Sçdis apoftolicæ
pietatem, ita noftram temperare fenten-
tiam , ut trutinato pondéré delj&orum ,
quæ conftat non unius elfe menfuræ, quidam
definiarnus utcumque toleranda , quæ-
dam vero penitus amputanda, Eps enim
qui vel fecundas nuptias inierunt, vel vi-
duaruna fe conjugio lociarunt, 31 in Sacer-
dotio manere non patimur & multo .magis
32 ilium, qui fimul duarum eft mari-
V W tus
I . quæft.7.
Exigunt
cauffte,
c . 1 7. 29
Pf. 2 4 .10 .
x.quzft. 7 .
Exigunt
caujfa.
i ï7»
N o o dif-
penfatP.R»
cum biga*
mis aut vi-».
duarum
maritis
etiam in
fumma ne.
cefiitate .
3?
3*
Barber. MSS. & in Vindeb. c o ll. V .
10 Inferuimus le£lionem MSS. co ll. I . I I I .
IV . V . Vindeb. H ifp . 6c Barb. 77. Quefnellus
retinuit vulgatam ut Ecclefiæ . . . . purgentur f
cui fo li codices inferiorum colleftionum editionis
d e cu r ta tz patrocinantur.
30 Quefnellus cum vulgatis ultio competent
proferatur. Sed præftantiores codd. edit, decurt
a t z fuperiori adnot. laudati leftionem tex tu i
infertam p rz b u e r e . His congruunt quatuor a lii
codices editionis m ix t z . Pr ztere a MSS. lib r i
V a t . Hifp. & Ifid. habent digna diftriBio ma-
veatur : duo a lii digna diftriSione moveantnr.
M o x circumftat in V a t. R e g . c o ll. I . & Vindeb.
c o ll. V . Dein inde cenfura^ in MS. Barb. 77.
31 I ta omnes codices editionis d e cu rta tz exceptis
MSS. co ll. X X IV . C o n cinit etiam cod. S.
Crucis editionis m ix tz . MS- V a t. 37P1. coM.
X I . m ix t z editionis habet in Sacerdotii munere
dignitate non patiamur . Quefnellus leftionem
vulgatorum Hadrianeam fecutus e f t .
32 Hanc leftionem przferunt MSS. quinqub
antiquiorum co lle ft . I . I I I . IV . V . & Vindeb.
H i fp . cutn Barb. 7 7 . Quefnellus .* ilium f i fuerit
veftro judicio confutatus, qui J ficut ad nos
relatum efl ) duarum fimul eft maritus uxorum ,
vel iflum, qui ab uxore dimijfus alteram duxtf-
f e perhibetur, privandum honore decemimus : &
in margine Al. ilium qui prima uxore dimijfa :
V u lg . qui a prima uxore dimijfus. Confer adnot.
36. & 37. in epift. integram.