EP, KI. Eccle&e Romany urbis 8 inconfulto Pon-
AN, CH. tifice, judicia, five ordinatiories Epifcoporum
fola temcritate ufurpans invafir, 9 Nam
9 aljos incompetentgr removif , indezenter
alios invitis & repugnantibus civibus ordi-
Iq navit, Qui io quiderri , quoniam non facile
ab his qui non elegerant , recipieban-
fur, manum fibi confrahebat armatarij, &
clauftra murorum in hoßilem morem vel
obfidione cingebat, vgl aggrefijone referabat,
& ad federn quietis , paeem prsdicaturos
per bplla ducebat f His talibus & contra
Imperii majeftatem, & contra reverentiam
jx apoftolica Sedis ädmiffis , per ordinem u
religiofi viri Urbis Paps cognitione difcüf-
?2 fis, certa 12 in eum, & dg his, quos ma-r
le ortlinaverat, lata fententia eft f Et erat
quidem ipfa fententia per Gallias etiam fine
imperiali fanfiljbne valitura , Quid enim
13 tanti Pontificis auftpritati 13 in Ecclefiis
H non liceret ? 14 Sed nöftram quoque pra-
ceptionem haec ratio probavit , ' ne ulterius
nec Hilario , qi\em adhuc Epifcopum nun-
cupari fola manfueti Pnefulis permittit hur
manifas , nec cuiquam alteri egclefiafticis
rebus arma niifcere, aut prseeeptis Roma-
Ai ^Vntiftitis liceat obviape t Aufibus enirn 8 9 * 13 14
8 Erat in editis etiam Quefnelli inconfulto
Ton tifice inde bit as ordinal iones Epifcoporum «
R e tt io r v ifa eft le£tio utriufque M S. & contex-
tu i u niformior, Nam quod fu b jk itu r ’ alios in•
competenter rcntovit, refertur ad judicia ob Ce-
lidonium , quem Hilarius ab Epifcopatu depo-
fu e ra t, fie cujus p rzfertim de caufsa Leonis de-
creialis , fie imperialis lex edirse fuerunt : illa
vero indecemer alios invitis & repugnantibus civibus
oräinavit , ad ordinationes pertinent ,
quibus v el Celidonio rem o te , v el Proje&o c g ro -
t a n t i , v el aliis Epi/copis v it a funftis ab eodem
H ila r io fuccefsores dati fuerunt, u t i traditurepi-
ftola antecedent! cap. 6.
9 C o d . Thuaneus habet : Nam aliquos invitis
tr repugnantibus civibus oräinavit , deletis ceteris
.
xo Idem cod. omittit quidem,
ix MSSi T h u an . & V a t. delent religiofi
v ir i,
xz I ta ex laüdatis codd. & Qüefnellus in fe-
canda_ ed it io n s . A l. in eum ex bis . Pater Lupus
difs. 1 . c . 3. de App e llätionibus notavic ,
mo x l e g i , quos male ordinaverat , ut indicetur
la ta fententia etiam ih e o s , quos Hilarius in Cc-
lidonii a c . Proje&i fedes fubrogaverat.
13 Sic emendavit Quefn. in fecunda editione
e x MS. T h u an . cu i Vaticanus pari ter favet .
Antea in Ecclefias.
14 Hæc le£Uo antea vulga to rum, quae item eft
çodicjs Vaticani , magis placuit quam ilia a
talibus fides & reverentia noftrî vioiatur EP.
Imperii, Nec hoc folum , quod' eft maxi- AN.
mi Grimjnis, 15. fubmovemus ; verum ne 445. 1
levis faltem inter Ecclefias turba nafeatur , lî
vel in aliquo minui religionis difciplina vi-
deatur, hoc perenni fanftione 16 cenfemus,
ne quid tam Epifcopis Gallicanis , - quam
aliarum provinciarum contra confuetudinem
veterem liceat , fine .viri venerabilis Papæ
Urbis æternæ auéloritate tentare . Sed 17 t
hoc illis omnibulque pro lege fit, quidquid
fanxit vel fanxerjt apoftolicæ Sedis aufta-
ritas : ita ut quifquis Epifcoporum ad judicium
Romani Antiftitis evocatus venire
neglexerit, per Moderatorem ejufdem pro-
vinciæ adeffe cogatur : per omnia fervatis ,
quæ divi parentes noftn Romanæ Ecclefiæ
j8 contulerunt Aeti P, K. A. Unde inlu- ||
ftris & præclarg magnificentia tua præfen-
tis ediftalis legis aui^oritate -façiet , quæ
funt fuperius ftatuta, fervari , decem libra-
rum auri multa protinus exigenda ab uno-
quoque judjee , qui paffus fuerit præcepta
noftra violari, Et manu divina. Divinitas
te fervet per multos annos parens karifli-
me, 19 Dat.VIII. Id. Jul, Romæ V a l e n - 111
Tiniano A, VI, N o m o V, Ç,Coff,
*
AD*
Quefnello inferta edition! fecundæ nullo a lle g a -
to co d ic e , nimirum : Sed noftra quoque prtece-
ptio, & ratio probavit, ne ulterius vel Hilario
& c . Porro vel Hilario habebant quidem etiam
c e te r s ed itione s ; fed ex eodem V a t. corrigendum
credidimus nec Hilario , eo quia con cin it
çum fequentibus, nec cuiquam alteri.
15 I ta duo iaudata MS S, & editi , excepto
Quefnello , qui fubmovimus in te x tu fcripiit ,
appoûta in margine leftione Thuan ei c o d ic is .
■ 16 E x utrifque MSS .cenfemus fcripfimus pro
decernimus. Cenfere quidem frequentius adhibe-
tur in le g ib u s , quam decernere, ut exj Glofsario
Nomico C o d . T h eod o f. per fp ic ie s .
17 Pronomen hoc adjeâum a Quefn. in fecun-*
da editione fortaftis e x MS» T h u an . praefertur in
noflro V a t .
18 S ic utrique codd. À l . detulerunt. H ic défin
i t generalis îe x in iifdetn codiqlbus , fubjefta
ftatim chronica no tatio ne. Dat. VIII. ;Id . J.ulii
Koma Valentiniano Augufto . Cetera peçuliaria
A etii imperialibus litteris in Gallias miffis addi-
ta fue ru n t, u t i monuimus n o t .3.
19 E d iti Dat. VIII, Id. /un. Koma Valentiniano
A. VI. Cof, Emendavimus menfem e x duobufl
memoratis MSS. lib r isn e c non e x Ottob o o iano ,
nunc V a t, qui etiam integram confulatus nota-
tionem præbuit, qualis , legitur in anteriori hu-
jus anni Conftitutione fuperius deferipta epift. 8,
fie in aliis ejufdem anni N o v c llis .
m
A D M O N I T I O
in epiftolam fecjuentem.
i triplex infignis varietas , qua fequens epiftola reperiri folet iii
1 . MSS. codicibus, & exinde triplici ratione leu forma in editis prod-
4 i i t , plurimum difiSculcatis injicit s tum vero Quefnelli difputatio
noeis , & obfervationibus ejus inferta, qua unam rationem retinere , ac defenders
, alias vero duas repudiare, & magnam epiftola: partem veluti ad-
ditamentum ab aliquo impoftore confiftum rejicere ftnduit, ita difficultatem
adauget. ut line ullo novo codice, qui rem omnem probe concilier, eertum
aliquid ftatuere Sc edere impoffibile videatur.
2 Frima epiftols ratio a Merlino édita atque Sichardo , & per nos etiara
fecundo loco edenda, epiftolam tantummodo producit ad medium caput no-
num ufque , atque terminât illis ejufdem capitis verbis jufla poflbac ultione
pleBamus. Hxc eadem ratio invenitur in MSS. codd. colleäionis V. a Quel-
nello vulgats , ex quibus duos ille commémorât, Thuaneum & Trecopithoe-
anum, nos vero duos bibliothecæ Cæfareæ adjicere poflumus fignatos num. gp.
& 42. Exilât etiam in MSS. colleft. X. Ifidori, & coll. XII. ad quam per-
tinet codex a Merlino adhibitus, nec non Herovallianus ab eodem Quefnello
laudatus i & in codd. colleâionis XXIV. quæ foia inter collefliones po-
fteriores hanc epiftolæ formam exhiber ; ac præterea inter hujufmodi codices
cenfendi Viélorinus, Regniacenlis, & S. Martini Altifiodorenlîs, qui eamdem
colleä. XXIV. cum epiftola hujus formæ eodem adnotante præfeferunt. His
codicibus Quefnellus in fecunda editione adjecit alios duos , quorum deferi-
ptionem poft primam impreffionem Roma accepit, nimirum Barber. 77. &
2888. Horum primus a nobis item obfervatus atque colla tus, eft XII. circi-
ter fæculi, & varia opufcula etiam pofterioris xvi continet, ex Leone antem
hanc unicam epiftolam exhibet. Alter vero antiquif&mus & majufeulis litte-
xis feriptns compleâitur vetuftam colleft. III. cni alium limilem invenimus
in perantiquo Vat. 1342. Nos infuper hanc eamdem epiftolæ decurtatæ ( fie
cnim appellabimus ) rationem nafli fnmus in tribns aliis colleflionibus , ni-
xnirnm in MS. Vat. Reginæ coll. I. in vetufto God. Lucenfi coll. IV. fimili
Colbertino 784. qui a Couftantio laudatut in Præfat. ad epiftolas Roman.
Pontif. num. 8p. ac præterea iu manuferiptis colleftionis IX. Hifpanicæ Vat.
1341. & Vindebon. Cæfareo 41. ut prsetereamus alia plura feripta exempla-
ria memoratarum colleftionum X. XII. & XXIV. quæ in Præfat. ad epiftolas
recenfuimus. Ita ofto colleöiones I. III. IV. V. IX. X. XII. & XXIV. ac
peculiaris cod. Barb. 77. hanc primam epiftolæ formam exhibent .
3 Secunda ejufdem forma édita eft primum a Wendelino, dein a Pithseo ,
ac demum a Voello & Jnftello in colleflione Dionyfii Exigni. Hæc antem
omittit tria integra capita, fextum, feptimum , & oflavum , quæ in prima
forma decurtata exhibentur s & poftremis verbis ejufdem primæ formæ jufla
poflbac ultiont pleflamut, cetera addit , quæ ufque ad finem integræ epiftolæ
pröferentur. Hæc forma exhibetur in omnibus MSS. codd. ejns colleflionis ,
quæ Dionyfuna vocatur, at verius Hadrianea appellanda eft ; cum omnes
hi codices ad Hadrianeam colleflionem VII. vere pertineant , ad eam fcili-
cet, quam aliquot additamentis Dionyfiana auftiorem, Hadrianusl. Pontifex
Carolo Magno in ufum Occidentalium Ecclefiarum tradidit . Hinc plurima
hujns colleflionis inveniuntnr ubique exemplaria, quæ hanc epiftolæ formam
tuentur. Duos tantum codices Thuaneos Gallicanos laudavit Quefnellus ; fed
multo plures in Galliis diftiifos memorat P. Conftantius in' Præfatione lauda-
la num. 128. inter quos unus eft anni 80;. Multos item antiquos ipfi Romæ
vidimus, quos nominavimus in Præfat. ad epiftolas num. 16. His addi pof-
Tom. /. S s 2 funt