EH S T .
CXXXII»
AN. CH.
454*
8
CAP.III.
CAP. IV.
Auftori-
tas Pontifie!
a .
q u a m m e i p lu r im u m f a l u t a m u s . E t f u b f c r i - E P I S t .
ptio litte r is G r a c t s . ' r - . CXXxir,
r A N . C H .
E P I S T O L A CXXXIII. * *4â -as
poft ep. cm.
I San&i P r o t é r i i Qm® antea
erat
Alexandrini Epifcopi i64*nunc
paullopoft
4* April, |
Ad beatiffimum Papam Leonem Romæ an* 4 h« |
urbis Epifcopum,
ftolæ San&itatis veftræ fubdiderant, jam vi-
derentur fatisfecifle præteritis , eo ufque
quamdiu quod vobis placitum 8 fuper iîlis
fuerit ordinatum .
Confiderans ergo Beatitudo veftra, quam
noftræ conjun&io caritatis ipfi Domino
Chrifto, quLpax noftra confiftit, grata fu-
tura fit ; & quantum fidelifiimi Principis
aninlus exultabit; & quam-pariter uni ver-
fa plebs Dei & Ecclefiæ Chrifti procul ab
omni difeordià liberæ permanebunt : litteris
fuis nos lætificare dignetur, quibus illo
perfici valeamus affeftu, quem prudentifij-
mis veftftó infitum copiofe iam novirnüs vi-
gere prSeordiis : ut perceptis. alacriter veftræ
Sanóhtatis epiftolis, & gratias agamus
Domino Deo noftro Chrifto , qui ; totius dif •>
ficultatis vincula difrupit , eidemque vota
folemnia pro veftra Beatitudine .perfolva-
mus .
De his autem quæ Conftantinopolitanæ
gràtia Sedîs fancita funt in Calchedonenfi
nuper univerfali Synodo, procerto Beatitudo
veftra hoc habeat, nullam efle culpam
in me, homme qùi femper otium & quie-
tem jin humilitate mecontinens, ab ineun-
té mëa ætate dilexerim 3 fed Conftantino-
politana* Ecclefiæ reverentiffimus 9 Clerus
eft', qui "hoc habuit ftudium , & iftarum
partium religiôfiflimi Sacerdotes qui in hoc
fuere concordes & fibi pariter adjutores .
Güm & fie geftorüm vis omnis-& confirmât
io au&oritati veftræ Beatitudinis fuerit
refervata . Hóe igitur bene compertum San-
£litas veftra cognofcat, nihil ex me iftiusi
caulfa fa&um elfe negotii ;; qui femper
ómnem ja&antiæ levitatem & aliéna ap-
petendi cupiditatem mihi vitandam credi-
derim . Omnem fraternitatem in Chrifto,
quæ cum veftra eft Sanitate, tam ego ipfe,
8 Allatius fuperftitibus .
9 Hoc teftimoniuiô laudat Gelafius in epiftola
ad Dardanos, uti au&ior édita eft ex præftantif-
lîma colleftione XIV. Avelhwà,' & legitur torn.
5 . Concilior. Venetæeditionis pag.333. Audiant,
inqiiit , Anatolium ejufdem Jedis Ânùjlitem ,
’Clerum potins Conftantinopolitanum , quam je
tentajfe talia confitentem , at que in Apoftolici
Pïtefulis totum disentem pojtturrt poteftate.
1 Duplex hujus epiftolæ a Proterio Græce feri-
■ ptx Latina* verfio exftitir . Alia vetußior Leonis
tempore translata ab interprété Latini fermonis
ininus perito , cujus fragment um recitatur ab
Hâdriano I . in epiftola 97. ad Epifcopos Hifpa-
r>îx , & a Quefnello in Ohfervationibus exhibe-
tur-, altéra eft hæc, quam effe Dionyfii Exigui ,
cujus niênlimt Sigebertus in Catalogo Scriptorum
Eccleliafticorum c. 27. immo ipfe Dionyfius in
Præfatione ad Cyclum Pafchalem , ubi earn a
fe translatant eidem operi fubjeciffe teftatur, il-
lud evidenter evincit , quod ei quidem Cyclo
fubiefta in codicibus inventa eft . Iftam ex Sir-
friondiano MS. ediderunt Petavius in Append,
ôperis de Doftr. Temp. tom. 2. Ægidius Eucherius
in Comment.' ad Viftorii Canonem' Pa-
fchalem pag. 82. & accuratius P. Labbeus in
Conciiiis . Quefnellus ad Oxonienfem codicem
eatndem relegit . Tandem Joannes Guillelmus
Janue in Hiftoria Cycli DionyGani edit. Vittem-
berg. ann. 17x8. pag. 95. emendatiorem recufit
De Rat tone P a f c halts.
Domino meo dile£liflimo fratri & Confa-
cerdoti Leoni Proterius in Domino
falutem .
Pliffîmus & fideliffimus Imperator nofter CAP* I.
Marcianus litteris 2 ad nos nuper ve- *1
20 18 17 16 15 14 13 12 9 10 8 7 nerabilibus ufus eft , quibus afferuit æfti-
mare quofdam non diligenter adfcriptam
diem fefti pàfchalis, quæ per o&avam In-*v.Ep.izi,!
diftionêm futuram , Deo præftante , cele- c.z,ep.iîi,\
branda eft . Verumtamen non velut a fe c.2. & 131.
commotus hoc indicavit, fed quia * feripta c* *• j
tuæ 3 Sanéfitatis acceperit r & præcipiebat ^
oportere nos cauflam diligenter inquirere ad-
hibita nimis tenuiffima ferutatione 3 quæ
multum follicitudinis ac ftüdii contineret .
Quapropter negligendum non fuit , qubmi-
nus ftatim negotium ventilarem 3 quando ex
illo jam tempore , quo 4 commonitorium 4
tùæ venerationis accepi , plurimam curam
rei hujus habuerim , nunc 5 legales libres s
infpiciens , nunç antiquprum 6 doftorum 6
inex
tribus DionyGi codd. Bodlejano, Cottoniatio,
& Digbæano , e quibus multum profecimus •
Agitur in hac epiftola de die Pafciiatis anni 45$.
& feripta fuit poft Pafcha anni 454. Indi&ione
feptima ; nam c. 3. Pafcha, de quo quærebatur,
folemnitas futur a , & c. i . o£tava indiftio ejus-
dem Pafcliatis indiHio futur a vocatur. Igitur poft
diem 4. Aprilis feptimae indiftionis , in quem in-
ciderat Pafcha anni 434., feripta fuit j cumque
illam jam recepiflet die 29. Maji ex epift. 136,
c . t: palam fit inter diem 4. Aprilis , & 29.
Maji an. 454. fuifle eXaratam; & , ut congruum
tempus detur tranfmiffioni ejufdem Romam ex
Ægypto, paullo poft difem 4. Aprilis .
2 Janus nuper ad nos : & poft pauca Domino
præftante .
3 MS. Oxon. fraternitaùs : & poftea teneret
pro contineret.
4 Hoc Leonis commonitorium ad Proterium
de Pafchate ann. 455. defideratur.
5 Legalium librorum nomine videtur intellige-
t t libros legis MqyGs, in quibus primumPafcha
præceptum fuit , & adfcriptum primo menfi ,
qui & Novorum vocatur , Luna XIV.
6 MS. Cotton. diSla inftituta . Melius cod.
Oxon. doüa inftïiuta . Intelligere videtur Cyclos
& monumenta pafehalia antiquiora centenario
Theophili Laterculo feu curfu , de quo fane
paullo poft teftatur : Qui antiquorum paginis
omnino concordat.
126$ E p i s.
gplST. inftitutà contingens, ex qujbus poffibile, eft
^XXXIIL hujufmodi çornputum inveftigare folertius.
AN.CH. s umens «iaoi 8% centenalem c.urfum Pafchæ
deferiptum a beatiffirno pâtre & 7 ^pifço-
r*entenalis po noftro T heophïlo , oninemquç percur-r
fheophili rens,, ita reperi diligenter integreque çorp-"
aterculus. pofitum , ut quiçum.qtje ille fit , auftorita*
tem feripturæ hujus quolibet modo repre-
% hendere 8 a e vituperare non pofljç . Erat
enim inconfequens , virum ita vigilan$çm
Deoque cariffimum, divinarum etiam dita-»
turn feientia Scripturarum., in negotio tam
npagno ac neceffario, prætermjflb diligentiæ-
labore potuiffe delinquere, Sed forte , ficut
9 tua Sanftitas 9 fçribit, mendofi codicis 10
u aut librarii errpr eft, & propterea nos» 11
oporteret diem fan&æ illius feftivitatis tranf-
“ ferre, 12 quod abfit. ^3 Çejebretur autem
ita notius* ut centenarius annorum çurfus
ejufdem beatiftimi patris noftri & 14 Epi-
feopi T h eophili continet, qqi antiquorum
paginis omnino co n c o rd a tid eft XXIX.
dies menfis Pharmuthi juxta Ægyptios, qui
eft VIII* Kalend. Majas * Et nos enim, &
tota. Ægyptia regio, atquç Orie.ns univer-
5 fus, 15 fie ipfum diem celebraturi fumus ,
Deo præftante .
CAP.ii. U t autem non 16 arbitremur abfolute
j quæ nobis videntur fçribere, feu veile fir-
^ mare, inferuimus 17 etiam oauflas huic epi-
ftolæ, quibus tua Sanftjtas forte æftimçt non
fe debere reprehendere Ægyptiorum Éçcle-
fiæ veritatem, quæ mater nujufcemodi la-
Tom. E
boris extitit, diligenterque confcripfit . O - EPIST.
iim quidem Dominus per Moylem tempus CXXXIII«
pafchale fignificavit dicens: Cuftpeji menfem AN*CH*
Ziovorum: primum hunc effe pronuntians , 1
ficut iterum dicit: Menfis iße vabis tnittum Exodhi.i',
rpenfium, primus erit fin menfibus anni: & :Levit.23.3.
facies Pafcha Domino Deo tao X I V . die menfis Num. 2 8 ,
primi . Sed qui hxc per Moyfem locutuseft lö*
Dominus, plenitudo legis exiftens , quando
dignatus eft homo fieri, 18quinta.Sabbato- 18
rum xiv. Luna menfis primi in ccenaculo
cum difqipulis Pafcha manducans , paullo
poft a Juda traditur, & 19 fequenti diexv, *9
Luna crucifigitur, ideft v i. feria, & adin^
feres defeendens , ac difpenfationes falutis
noftrae perficiensvefpere fabbati lucefcente
20 dominico refurrexit a mortuis . In .quo die 29
Lunamxvn. primi menfis juxia Hebraros ex-
titifle manifeftum eft. Nos ergo Chriftiani
non folum x iv, Lunam W Pafcha requiri-
mus ( hoc enim Jud^i facientes fine fefti-
.vitate funt.) fed . etiam refurre6lionis diem
Redemtoris noftri, qui eft xvn.Luna prsqfa-
ti primi menfis novorum, follicitius obfqr-
vamus.. Quod. fi eodem modo pleniluniuqi 21 at
femper occurreret quinta fabbatorum, quarido
Salvator Pafcha cum difeipulis manducavit,
omne tolleretur ambiguum. Quia vero Lu-
pjc circuits ad Solis eurfum insqualis eft ,
& xiv, Luna pafchalis in die dominico fe-
pe contingjt,, non eft autem ppftibile tunc
.lefturn celebfare , fed nec pridie, fabbato
i^na x i i H 22 jejunium folvere, in feptima.T n
L IU nam
7 Janus Coepifcopo noftro Tbeopbilo , omnem•
que decurrens .
8 In MSS. Oxon. voces ac vituperate oniit-
tuntur.
9 MSS. Cotton. & Digb. fer ipfit.
10 Erat ineditis aut Jcriptoris l ib r a r i iQuef-
jiellus noravit haec omnia deelfe in MS. Oxon.
Solam Vocem feriptoris , quae abundat , auftori-
tate triutn codicum Jani delevimus .
11 Codd. Cotton. & Digb. oportet. In Theo-
phili Late.culo ac Alexandrinorum computatio-
ne Pafcha anni 43$.ßatuebatur VIII. Kal. Ma ji;
cx Leonis autem fenrentia , qui errorem in eo
Laterculo irrepfifle putabat , traosferendum erat
Tafcha in diem. XV. Kal. ejufdem menfis, uc La-
tinis videbatur.
12 Editi ex Sirmondianis fchedis quod abiit .
Quefoellus ex MS. Oxon. & Janus ex tribus
juis codd. emendarunt.
13 Ita legendum cum Jano ex MS. Cotton,
pro celebratur, quod erat in alila editis.
14 Editio Jam Coepifcopi.
15 Cod. Digb. fic ipfius diet celebraturi auRo-.
ritatem fumus.
16 Arbitremur paffive hie fumitur pro_ exifii.
memur, uti paflive pariter fumitur a Ccelio apud
Prifcianum lib. 8. & ab Ulpiano D. I I. 7. 12.
17 Particula etiam ex Jani editione & MSS.
inferta eft . Mox forte deeft in MS. Oxon. &
fpernere pro reprebendere.
18 Ita ex MS. Oxon. & tribus codd. Janipra
quinta feria, ut erat in editis .
29 Vqces fequenti die abfunt a MS. Oxon.
20 Apud Labbeum Dominus pro Dominico :
perperam. Refpiciuntur ilia Evangelii : Vefpere
autem Sabbati , qua lucefcit in prima Sabbati ,
ideft Dominica, qua Chriftus refurrexit.
3 i Ita Bucherius , & MS. Oxon, ac Janus
ex cod. Digb. re&ius , quam în aîiis editis fu per
oceurrerit, & paullo poft tolletur , quæ fen>-
fum plane perturbant.
22 Duas Proterius rationes affert, quibus eo cafu,
quo Luna XIV. incidit in Dominicain , Pafcha
celebrari nequeat ipfe die Dominica Luna X IV .,
fed différend a n fie in Dominican! fequentem .
I. quia tunc pafchate feftum celebrari ncquit. I I .
quia pridie, Sabbato , Luna XIII. jejunium folvere
non lic e t . Has ealdem rationes, quas Pror
terius itcrum_ urget c. 5. eodem fcopo in fimili
controverfia jamdin ante protulerant etiam Am-
brofius in epiftola ad Epifcopos per Æmiliaiït
conftituros, ac Thecçhilus Alexandrinusin: Prologo
Pafcha H agentes de Pafchate an. 387. Ex ho-
rum autem teftimoniis colligitur , totam earum
rationum vim ad jejunium revocari, ita ut fenr
fus f i t , pafchale feftum non poffe die domini-
ca Luna XIV. celebrari, eo quod nec jeiunare
liceat ea die Luna XIV. nec liceat antipafchale
jejunium foivere feu terminare Luna XIH. Si
nimirum celebrandum effet pafchale feftum Luna
XlV.cum incidit in Dominican), hac eadem Luna
jejunium effet fervandum & folvendum folum
in vefpere, lit Lex præcipiebat ;■ Gcque je-
junandum effet die Dominico , quod tamen om-
nino faciendum non eft, ne cum Mauichæis Dominica
jejunantibns confentiàmus . Si vero ob
evitandam hanccum MaBichæis Gmilitudinem non
jejunemus ipfo dominico die Luna XIV. quo Pafcha
celebrandum putemus, jejunium antepafehale
cogemur folvere, feu terminare.dieSabbati prae-
cedentis Luna X I I I . , quod tamen ex veteris
Legis præceptione ante decimam quartam Lunam
, qua agnus pafchalis comedendus e ra t, fol-
v i feu termina» nequit. Vide c. 3. hujus epifto-
læ . Igitur ut declinetur utrumque, pafchale feftum
in Dominicain fequentem protrahendum.eft.a