Sj'Leonis , quod vetus colleftor invcnerit, fuseque colleftioni inferuerit, ut
in ceteris plerifque Leonis epiftolfs'accidie, ac prafertim in epiftola 44., cu-
jns originale Latinum ab eodem repertum, Latinae colleftioni infertum fuit,:
id quod confirmare pofle videtur chronica nota huie epiftolae Latins appofi-
ta , qua cum in Graca verfione ex more Graci interpretis omiflfa fuerit, ex
inv’ento originali Latino derivare videtur. At hanc prafumtionem efle fal-
fam, & Latinum textum , .quern habemus epiftola: 43. non eße originale ,
nec originalis Latini exemplum, fatis manifefte'deteximus. Cum enim in Grae-
ca verfione hujus epiftolae ea non exigua lacuna f i t , quam paullo ante indi-
cavimus; fi auftor Latins colleftionis Calchedon. Latinum exemplum, quod
infereret, naftus fuiflet, ita in Latino ipfius epiftolae textu fuppleta legeretur
memorata lacuna , ficuti ex Latino exemplo , quod invenit epiftola: 33. ad
Julianum fuppletae nofeuntur lacuna: quatuor , qua in Graca ejufdem inter-
pretatione deprehfcnduntur r licet ex his non perinde vitietur ipfius epiftola
fenfus, uti ex unica maxime laeditur fenfus epiftola 43. Ideo igitur colleftor
non fupplevit in textu Latino verfionis Gracae lacunam hujus epiftola , quia
Latinum ipfius originale, vel exemplum nequaquam invenit. Adde quod, fi
Latinum exemplum inveniffet colleftor, non folnm lacunam fuppleflet , fed
errorem etiam hiftorica veritati contrarium exinde emendaffet . Exemplar
enim Latinum aque mendofum ac mutilum ab eo fuiffe inventum, jicuti
mendofa ac mutila eft Graeca verfio, omnino incredibile eft. De nota chronica,
qua in Latino prafertur, dicemus paullo pc#.
4 Cum ergo Latino colleftori defuerit hujus epiftola originale, vel exemplar
Latinum , ac pra oculis habuerit tantum Gracam verfionem 5 Latinum
textum, quem dedit , lie ab, eodem compaftum arbitramur . Cum
reperiffec . . Latinum exemplar folius/epiftola 44. qua plures exhibet fen-
tentias fimiles epiftola 43. ubi fimilia, vel fere fimilia in utrifque deprehen-
dit, abftinens ab interpretatione Graci textus hujus epiftola, qui loco origi-
nalis habendns erat, tranferipfit Latina verba ,■ integrafque periodos ex originali
Latino epiftola 44., eaque aptävit epiftol^ 43.' Obi veto diverfas fen-
tentias perfpexit , qua non exftant in epiftola 44. uti accidie prafertim in
epiftola exordio , interprerationem ex Graeco facere coaftus fuit . Inter-
pretationis quidem indicium proditur in nonnullis capitis primi, qua a Leo-
nina ratione feribendi non modicum diferepant : nec non in illo Imperatoris
titulo initio cap. a. inferto TranquilHJftme Principum , quern a Leoninis formulas
abhorrentem , ad Gracam locutionem propius accedere , idem Tille--
montins laudato loco perfenfit. Titulus etiam Reverendifftmi, qui Epifcopis.
Legatis capite primo tribuitur, a .Leonis more alienus, ex Graco manare di-
gnofeitur : quod enim Grace ivKaßkarn feribitur, in antiqua verfione C011-
cilii Calchedonenfis reverendifftmus redditur.
5 Si vero Latinus textus ab auftore Latina colleftionis Calchedonenfis ita
ex arbitrio confeftus, Leoninus orginalis nec eft, nec haberi poteft; jam tota
difquifitio verfari debet non circa Latinum textum, fed circa Gracum , qui
ex ori°inali in Orientem miffo profeftus, ubi deeft originale Latinum , loco
originalis habendus eft , Gracum autem textum expendentibus palam fiet,
non unum exordium epiftola diferre ab exordio epiftola 44., fed totas Iitte-
ras diferepare , adeo ut , licet fimiles fententia plerumque concurrant in
utrifque, in pluribus tarnen quamvis minutioribus differant •• qua non inter-
pretationi diverfa earumdem litterarum, fed Latinis originalibus diffimilibus
tpbuenda funt. Nam alia fententia brevioribus verbis in Graco epiftola 43.
expofita , qua latius explicantur in ep. 44., nonnulla commata omittunt,
quae interpres non prateriffet; alia vero diverfa etiam ratione proponuptur,
u t, exempli gratia, eft illud atque ifti, quorum eft cauffa gvavior , vel conft-
liis acquiefcant, vel ab una Ecclefta exfeindantur : qua fententia aliter exponi-
ttir in ep. 44. his verbis: ipftque, quorum eft cauffa durior, ft conftliis meljori-
bus acquiefcant, ab Ecclefue unitate non excidant. Hac duplex ejufdem fententia
explicanda ratio non a diverfo Graco ejufdem epiftola interprete, fed ab
exemplo Latino diverfo manifefte pendetr. Ex his eptftolam 43. qua collato
Graco textu tot capitibus diferepare cognofeitur ab epiftola 44., aliaro _efle
epiftolam nihil dubitandum eft .■ ac proinde neceffarium fuit,' Graci textus,
qui originalis vicemgerit, Latinam interpretationenj dare, nonfolum utGra-
ca lingua minus peritis patefieret apertum diferimen, verum etiam ut ha be.
retur latine hac epiftola , qua folum grace proftat : Latinus enim textus,
quem habemus, nec originalis, nec integra verfio eft, ut vidimus, & epiftolam
44. potius quam epift, 43. in partem maximam exhibet.
6 Fatendum vero eft, in Graco- textu prater lacunam & errorem hiftori-
cum, quorum initio meminimus, alia loca vel luxata & corrupta, vel certe
obfeura & implexa inveniri, At errorem hiftoricum facili duarum litterarum
mutatione emendari in Graco textu, nullo autem modo in veteri interpretatione
Latina, eumque antiquo librario potius, quam Graco inrerpreti tri-
buendum, adnotatione j . obfervabimus. Lacuna vero, qua primo capite evi-
dens eft, utrum ab interpretis, an vero ab amanuenfis faltu derivet, dijudi-
cari nequit, Cetera autem loca luxata, vel implexa & involuta, partim forte
ab amanuenfi, partim vero ab ipfo imperito interprete proficifcuntur :
• j amen ^ ræcis verfionibus in hac colleftione infertis commune eft :
identiderp enim Gracus interpres ob Latini fermonis imperitiam non admo-
dum exacte aufloris mentem aflecut|is, minus redie reddidif qqadam loca,
qua probe intelligentibu^ Latinam linguam ex collatione originalium , qua
fupermnt, aliter reddenda fnific nofci)ntur, Hxc autem obfeura & implexa
loca quid ex Leonis mentç fignificept, colligi qujdem poteft ex originali Latino
epiftola 44. quod fimiles feprentias prxferc ; at ex hoc eadem verba
transferenda non funt ip epiftolam 43., ut colleâor Latinus fcçit. Etfi enim
Leonis mps fuerit eamdem nonnumquam epiftolam renovare, & nedum eaf-
dem feptentias, fed eadem fere yerba in pofterius exemplum traducere, utpa-
tet ex ep. 30, & 31. ad Pplchenam j cum tatnen nonnulla etiam addere, vel
clctrahcre, aut mutare çonfueverit, incertum eft , num in locis memoratis
aliquid tale çoptigerit • Solum in adnotationibps indicate liccbit verba, qux
vel fupplenda videntur, vel Leonis mentem aperient, ut ne tamen ea hiiic
epiftolae ab eodem inferta affirmare poflimus. Ita folutae funt vel omnes, vel
faltem præçipuæ difficultates, qua? contra hanc epiftolam opponebantur, adeo
ut vel ex hoc de ejus germanitate nihil fit ambigendum.
7 In ea vero quæftione, cur dua? tarn fimiles epiftolae ad eumdem Impe-
ratorem traditæ fuerint, Quefnellus fufpicatus eft epiftolam 43. forfitan efle
exemplar epiftolae 44., quod nonnullis mutatis S. Leo miferit ad Pulcheriam
Auguftam : nam in ep. 4J. ad eamdem feribens , ejufmodi exemplar fe ad
ipfam mittere teftatur, A t hoc in hypothefi ejufdem chronieae notationis in
utraque epiftola fatis ingeniofe diaum videri poteft; non tamenprobabiliter,
Ve,rifimillimum enim eft Leonem ad Pulcheriam mififle exemplar , quod ori-
gmali ad Theodofium tradito refponderet. Hypothefim vero ejufdem diet in
epiftola fignaci , ex Latino textu pendet, quod non effe proprium hujus epiftola!,
fed ex ep. 44. fumtum jam demonftravimus. Repudiata vero hac hypothefi
id ita evenilfe conjici poteft. S. Pontifex primo feripfit epiftolam 44.
Hsc fane in, omnibus tumVenetis, tum Vaticanis Grscis codicibus, nec non
in ill is, quos vetus interpres Latinus , feu Rufticus vidic, primo loco con-
ftanter defcnbitur ante epiftolam 44. quod anterioris temporis indicium eft ;
at poft aliquot dies, cum jam difeeffiflent i i , quibus epift. 43. tradita fue-
ra t, eamdem S.Leo aliquibus mutatis, ac pluribus additis renovavit, aliifque
tradidit perferendam, ita ut, priori, fi fieri poflet, revocata vel fupprefla,
hanc Theodofio offerrent; ejufdemque exemplum litteris ad Pulcheriam feri-
ptis junxit. Ita porro faflum eft ut ambæ in Orientem pervenerint , & a
Graeco colleftionis Calchedonenfis auftore utraque inventa: & infertæ fuerint.
8 Tandem dicendum eft aliquid de canone , qui licet in vulgatis Conci-
liorum fubjiciatur Gracæ verfioni epiftola 44., eo quod hac editorum arbitrio
primo loco édita fuit; in codicibus tamen fubneftitur huic epiftola 43., qua in
iifdem, uti jam diximus, primo loco deferibitur. Cum S. Pontifex canonumNi.
cant babitorum décréta fubter annexa memoret epift. 44.; non unum tantum
canonem fubjecifle videtur, fed plures, alios fcilicet, qui de appellatione in
Sardicenfi Concilio Iati, ex vetufta Latinae, ac praefertim Romans Ecclefix
Tam.I. L 11 con