EPIST. Unde fæpius -a primo menfe recedunt, 8ç
CXXXIII. in duodecimo menfe Pafcha 43 celebrare
AN. CH. aliquatenus arbitrantur. Sed beariffimi pa-
*54’ tres noftri cyclum decemnovennalem 44
ce.rtius affigentes, quem violari impof&bile
eft velut crepidinem ac fundamentum &
regulam, hune eumdem decemnovennalem
computum ftatuerunt, non juxta Judæorum
nunc indoftas atque ineptas 45: aftion.es ,
neque fècundum exterorum putativam fi-
ftamque prudentiam ; fed fecundum gratiam
Spiritus fanfti inftituti, in çeyolutione fæ*
4Ö pe memorati decemnovennalis circuli 46
décimas quartas pafchales Lunas diljgentius
annotarunt.
43. Pronomen/« hic additutti in plerifqueMSS.
& omnibus rdiris , excepto Petavio , delevimus
au tomate MS. Cotton, feofu quoque exigente :
nam verbum arbitrantur non aftive fumitur, fed
paffive pro exiflimantur, ut fupra cap. 2. Vidé
adnot. 16. Neque enim Judæi umquam arbitra-
ti funt fe celebrare Pafcha menfe XII. fedi ita
celebrare ab aliis aliquatenus. credebantur . Id
aunot-acridit, cum Judæi annum faciebant com-
xnunem , qui Alexandrinis erat embolifmalis .
Tune nimirum Judæicelebrabam Pafcha menfe qui-
dem ipfis primo, fed Alexandrinis , qui reélius
cmbolifmum admittebant, ultimo; ac proinde ex
iftorum fententia recedebant a menfe primo in
Lege conftituto . Menfis autem embolifmalis antecedens
menfem primum , licet additus in fine
anni præcedentis menfium duodecim , decimus
tertius menfis reipfa fuerit fi accenfebatur tarnen
a Judæis mend duodecimo , eodcmque nomine
Hebraice bppellatus cum XII. menfe , quafi alter
menfis XII. pro duodecimo menfe aliquate-
nus habebatur .
44 Voces certius afiigentes innuunt Chriftianos
Pattes cyclum decemnovennalem, melius ordinaf-
fe , quam Judæi : ac proinde Judæis tribuere vi-
dentur eumdem cyclum, in quo EmbplifniQS ac
décimas quartas pafchales Lunas aliter 8ç indili-
gentius adnotaverant, indo£lis tluéli rationibus ,
& decepti fi£la & falfa prudentia exterorum ,
hoc eft , Græcorum Ethnicorum , qui. etiam decemnovennalem
cyclum adhibebant . Mox verba
violari impoßibtle eß défunt in MS. Qxon,. Et
poft. pauca Janu,$ omittit vocem eumdem.
43 Forte rationes , inquit Bucherius . Dein
fed gratta Spiritus fan&i in MS. Bpdl.
46 Lunæ tantum XIV. pafchalis diem in de-
cemnovennali Alexandrinorum cyclo quovis an-
no norarum indicat. Et licet ex Luna pafchali
XIV. facile effet Dominicas pafchales colligere ;
non tarnen hæ in eo*cyclo defignabamur , eo
quod in revolutione annorum XIX. ipfius cycli
lion ita redirent ad caput Pafftiales Dotninicæ ,
ficut redibant Lunæ decimæ quartæ. Id in cyclô
Romanorum ann. LXXXIV. accidebat , qui proinde
cyclus erat Dominicarpm pafehalium , ubi
ille erat-cyclus. Lun arum pafehalium XIV.
47 Proterius hic refpondere nititur objeftioni
antecedenti capite propofitz , qua Romani oppo-
nebant, Alexandrinos ex fuo cyclo Pafcha anni,
4.33. rejicere in menfem fecundum, eo quodiftud
feftum celebrarent poll diem 21. Aprilis , qui
Romanis extremus limes erat Dominicarum pafehalium
ac fi extremus Dominicarum pafehalium
limes elfet dies, ultimus menfis. primi . In-
fert veroeoshac ratîonc primum. menfem ioçho-
are a XII. Kal. Aprilis , ideft, a die 2.1. Mar-
t i i , in quem incidit æquino&ium vernum . Id
autem ex çq: probat erroneum ,• quia initium primi
menfis, qui Lunaris eft , & juxta Lunæ cur-
His. itaque çonfeftis,, illud etiam opor- EPISt .
tet attendere , quod 47 errent nimium ,
qui primi menfis initium lundis curfus a A *Cti*
xxy. die menfis Phamenoth , qui eft x i i . c a p .Vih
Kal* Aprilium , omnino elfe confticuunt , 47
eo -qupd tune initium verni temporis ab
his qui hoc invenire 48 vajuprunt, cum 48
omni diligentia præfixum elfe vidçatur. Et
manifefte quidem fecundum curfum Splis
xxv. die menfis Phamenoth., qui eft x n .
Kalendar. Aprilium , æquinoftium effe cor-
gnofcitur.; fed no.n oportet ab hoc æqui-
noftio primi medfi.Si exordium juxta çuc-
fum Lunæ prorfus affigere . Alioquin per
omnia Solis circulo Lunæ difeurfus conçor-
. • dare
Aim computari debet. , non eft fumendus a die
certo sequino£tii. ver.ni, fed a curfu Luna , quse
cum fuum curfum turn annuum , turn menQruu.tn
citius , quam S o l, abfolvat, initium primi,menfis
non 'poteft certo diei curfus folaris affigi, fed
per fingulos annos cycli decemnovennalis' variet
neceffe eft . Cum porro Luna XlVi. primi menfis
hoc anno ex Alexandrinorum fupgu,ta(ion4 i,n,c,ir
deret in diem x y . Kal., Majarum , fequebatur
Neomeniam pafchalem , ac proinde initium. primi
menfis occurrere pridie Non. Aprilis . Hinc
dies VIII. Kal. Maji, cui iidem Pafcha adfigna-
bant, erat Luna X'XI. feü dies XXI. primi menfis
, qt ne hoc feftum in Xecunfum mepfqm rejicere
dici poffent . Lunam autem XIV. in sum-
dem diem XV. Kal. Majarum cadere Proterius
nullibi probat , ut fuperius adnot. '27. nionui-
mus, fed ex folo cyclo decemnovennali certum
przfumit . Monendum przterea eft Viflorium A-
quitanum in Prologo Pafchali aliter ex Latino-
rum fenientia primi menfis initium ftatuere .
Latini namque, inquit , a 111.Non. Martii ujque
ad III. Nonas Aprilis, diebus fcilicet XXIX. ob-
feruandum maxime confueverunt, ut quocumque
ear urn die Luna fuerit nut a , efficiat primi menfis
initium. Igitur primi menfis initium non ab
aequino&io veruo , ut illis Proterius tribuit , fu-
mebant; fed Proterius id cum Alexanhinis ex
Latinoruqi obje&ionibus & ratiociniis collegit ,
Enimvero haudintelligi poteft ? Alexandrinos reji-
cientes Pafcha anni 433. a die XV. Kal. Maji ,
ut Romani volebant , in diem V III. Kal. feu a
die 17. Aprilis in diem $4. ex Romanorum fententia
tranfire in fecyndum menfem , fi. Leonis
tempore primum menfem incppiffenc , u,t Vifto.-
rius poftea expofuit, a Neomenia pa(chali. Cum
enim hzc incidiffet apud Romanos iti diem print
am Aprilis; dies vigefima quarta ejufdrm menfis
, in quem Al$xandritji Pafcha pcorogabant ,
eycedebat quidem limitem Dominicarum pafeha-
lium.Romanorum ; a,t cum .effet dies Lunae apud
Latinos 5CXIV. primi.nieqfis litnife? non przterr
ib at, ita ,ut in fepunqum menfem a Neomenif
fequenti inchoandum tranfii^st . Igitur hoe tempore
Romani non a Neomenia Lunae .pafchalis t
led poll ultimum Dominicarum pafehalium ter?
minum fecundum menfem incohalle videtptur , 'ac
proinde eofdem menfem primum ab zquinoftio
verno exorfps Proterius npn malp argumentatus
credi poteft . In MS. quidem au&iore Chronici
Profperi, quod Bu^herius allegat pag. 8p. ad,annum
455* “ z c leguntur , quae in edxtioije .Lab-
bei defunt: In quo ( Pafchate fcilicet cum Latinis
celebrandp die 17. Aprjlis) nec in rafiqne Vleni-
lunii , nec in primi rrienjis limite fu 'tjfei ext*'
turn : ubi primi menfis Jimitem pro limitte Do-
minicarum pafehalium Au£lor videtur accipere .
48 Ita cum Jano . Alias voluerunt•
E£vm dare debuerat * Vcrum quia cunftis haben-
Can ch 'lbus intelJeftum certum eft, quod velocif-
A 4S4- * fimum Lunæ mot.um curfus Solis minime
confequatur, age jam nunc breviter , Deo
p r ia n te , dubios inftruamus ; quod in fecundum
menfem nullo modo poflimus exce-
dere. Si enim in æquinoftio , id eft xxv.
die menfis Phamenoth , qui eft x n . Kal.
Aprilium juxta curfum Lunæ menfis confti-
tueretur initium, rationis effet opinari non-
nullos in fecundum menfem nos poffe re-
cedere. Nunc autem , quia xiv. Luna primi
menfis per y in . indiftionem quæ ventura
eft, xxi 1.die menfis Pharmuthi, qui eft
xv. Kal.Majar. invenitur, certum eft quod
initium ejusdem menfis primi juxta Lunæ
curfum nono die Pharmuthi , qui eft pridie
Non. April, occurrat. Cum ergo x iv.
Luna x x ii. die menfis Pharmuthi invenia-
tur, qui eft xv. Kal. Majar. • dominicum
Pafcha xxix. die menfis ipfius Pharmuthi
qui eftvi 1 1 .Kal.Majar. célébrantes, in fecundum
menfem minime recedimus , cum
49 Lunam tunc xx 1.49 indubitanter habeamus.
Quomodo igitur excurremus in menfem fecundum
, quandoquidem initium primi menfis
juxta Lunæ curfum, ficut paullo ante di-
£lum eft, ix. die menfis Pharmuthi , qui
eft pridie Non. April, exiftat, & x iv . Luna
x x ii . die menfis ipfius, id eft xv. Kal.Ma-
50 jar. 50 die proveniat ? Hoc autem ita de-
clarato, certum eft quod in fecundum menfem
nullatenus excurramus, xxix. die menfis
Pharmuthi, qui eft v in . Kal.Majar.dominicum
Pafcha célébrantes.
CAP. IX . Cognofcant itaque per tuam San&itatem,
qui in illis partibus âmbigunt , quod legi-
51 time per o&avam indiftionem Pafcha 51
peragemus . Propterea enim feripfi , patrum
& in hoc ecclefiafticas formulas fubfequens,
& exinde occafiones ' rei hujus affumens I
gz Sic namque & 52 præceffores noftri , fi
quando dubietas orta eft, prædicere feftina-
53 bant j ut ubique confonanter ageretur 53
facra feftivitas . Quod etiam nunc juxta
54 prifeam confuetudinem 54 credimus in Domino
prædicari in Ecclefiis & unam fi-
dem, unum baptifma, unam folemnitatem * 31 32 34
49 Jani editio indubitate.
50 Eadem Jani editio omittit die.
31 Ita correximus ex MS. Digb. Al. peragi-
mus . Mox idem codex habet fertpta pro feripfi.
32 Ita Janus, cum MSS.' Bodl. & Digb. qui-
bus concinit Oxonien. pradeceffores. Ceteri editi
pracurfotes i Cod. Bodl. pro noflri habet met .
S3 Janus fanßa.
34 Ita Janus ex fuis , ut credimus , MSS. cui
Concinunt alii antiquiores e d it i, qui folumomit-
tunt conjunftionem & ante voces unam folemnitatem
* Apud Quefn. debemus in Domino prtedi-
care in Ecclefiis, ficut unam fidem, unum baptifma
,' ita unam folemnitatem facratifiimam pafr
cbalem ab omnibus Cbriftianis ubique celebrari :
in quibiis celebrari cum verbo debemus non fatis
cohaeret ’.
53 Magis placuit hzc leftio Jani , cui ejus
codd. fuffragantur, nec non editio Petavii, quam
le&io Bucheriana & Qucfnelliana apud vos :
facratiffimanj pafchalem ab omnibus Chri/EPIST.
ftianis ubique celebrari in C hristo Jesu CXXXVI.
Domino no'ftro, quia in ipfo vivimus, & AN.CH .
Wßovemur, & fumus. 454*
Transférre vero hanc epiftolam in La-
tinæ voçis eloquium non fatis certum effe
putavimus, ne forte græcizantes potius 55 5S
apud nos, nec jam valentes hæc diligenter
exprimere , læderent veritatera propter in-
formem fermonem atque incongruum : &
qui forte non ita poffit ardenter feienter-
que transferri , ficut cauffa pofeebat. Salu-
ta earn quæ tecum eft fraternitatem . Te
quæ nobifeum eft, falutat in Domino . E t
alia manu. Valere te , & noftri meminif-
,fe , Domine, precor, dileftiffime 5c defideratiflime
56 frater. S<5
E P I S T O L A CXXXIV. » te Alias
CV.
Quæ au1
Ad M a r c ia n um Auguftum. tem antea
134.erat,
nunc 163.
23. Aprilis
2 S Y -N 0 P S I S . an. 434.
z
2
I. Laudato Marciano , promitt it Anatoli0 gra-
tiam fuam, f i refipifeat.
II. Rogat, ut Eutychen virus fuum in exi-
lio fpargentem ad fecretiora loca releget .
III. De pafchalis diei inquifitione grattas
agit, & ut Catholicis faveat precatur .
L eo Epifcopus M a r c ia n o Augufto.
Q Uod fæpiffime multa jam experimen- ç^ P . I.
I ta docuerurit, fanftum pietatis veftræ ftu-
dium circa religionem chriftianam glo-
riofis perfeverat & crefcit augmentis : &
hæc fides Clementiæ veftræ non folum me,
fed & omnes Domini Sacerdotes confola-
tur & roborat ; dum in chriftianiflimo
Principe facerdotalem 3 experimur affe- Sacerdota-
ftum . Quem fi orientalium partium Sa- M in Au-
cer- gußo affe-
ftu s .
--------------- ------------- i---------------------------------- 3
agitur enim de his gracizantibus apud Prote-
rium , quos , cum timeret ne valerent exafteexprimere
fermone Latino , noluit hanc epißolam
Latine reddere . Mox apud Lahbeum & Quefnel-
lum intra parenthefim (nec enim jam valemus
bac diligenter exprimert\ ) alii vero editi nec enim
jam valentes &c. quz fenfutn turbant . Janum
lequi maluimus.
56 Ultimam hanc vocem , quzadditura Quefit.
& Jano ex fuis codd. Petavius , Bucherius , &
Labbeus otniferunt.
i Exilât in MSS. colleét. Hifpanfcæ , Ifido-
rianz , XI. XII. XVIII. &XXLufq«e ad XXIV.
nec non in exemplo Sichardi .
2 Hifpanica huno titulum præfert ’. Item Leonis
ad Marcianum Augufium , ubi feribit deexi-
lio Eutycbetis , ut ad fecretiora loca eum tr ans ferret
, quia ubi pofitus erat, adbuc pravadocebat .
3 MSS. coll; XXI. exprimit djfeftum.