SERM.ÏI. hoe quidem tribui poteft, quodvel exiguara
DE PEN- diyinas infpirationis acceperit portionem :
TECOST. & hic de ilia 40 mundi extitit
* parte, qua; non poteft Spiritum veritatis
accipere. ) Re-pletus enim fpiritu diaboli ,
Spiritui 41 reftitit Ghrifti: ik. cum fanftjs
Dei hoc Paraded dodrina contulerit , ut
futura prxdicerent , hic ne falfitates ejus
42 ipfe rerum proceffus argueret, 42 facrilega-
rum impudentiam fabularum in praeteritas
retorfit states, Et quafi nihil nos de fem-
piternitate creatoris , nihil de ordine creaks
turs 45 lex fanéta, & divjnitus infpirata
prophetia docuiftet, in contuirjeliara Dei ,
44 44 & in omnium bene eonditarum iruu-
dam natwarum , compugnantia mendacjo-
rum monftra contexuit | Qujbus tandem
jfuas infinuaturus erat infanias, 'nifi mul-
45 tum 45 'infipientibus & nimium a lumi^e
veritatis averfis ,. qui five per ignorantice
cscitatem, five per turpitudinis appetitum,
46 ad illa 46 non faera, fed execramenta p?r-
veniunt, qus propter communem yereeun-
diam non funt noftro fermorie promenda,
47 cum 47 jam abundantiflïme jpfprum fint
confdfione patefada,
CAP.VIII» Nulli ergo vgftrpm , Diledifiimi , fua-r
.deatur, quod tants impietatis audorem Spiritus
fandus aliqua ex parte djgnatus fit ,
Nihil ad iftum prorfus de illa virtute perr
;venit , quam Ecclefia; fuae Ghriftus &
48 promifit, & mißt. Dicente enjm 48 bea-
Joan.y^p, t0 Apoficflo Joanne : Spiritus nondum erat
flatus, quia Jesus nondum erat clarifica-
tus : Domini afcenfio , dandi Spiritus fuit
ratio , quem ille necéfle eft ut neget. da-:
tum , qui ad qonfeflum paterna; dexters
verum in Chrifto hominem negat efle pro-
vedum • Nos autem ? jQile^iffimi ? ad beatam
ætemitatem & animse & carnis per rege- S€Rm
nerationem fandi Spiritus adoptati, 49 faera- DE pg^
tiffimum diei iftius feftpm rationabili obfe- TEcosr,
quio & cafta lætitia çelebremus , çonfiten- 49
tes çum beato Paullo Apoftolo quod Po-
minus;. Jesus C h r i s t u s afe en d en s in a l t u m , ^7.15,
ca p tiva n t d u x i t c a p t iv ita tem , d é d it dona hor
m in ib a s : ut Evangelium Dei per omne
humanse voçis çloquium prædiçetur 9, &
om n is . ling u a c o n f itea tp r , q u ia D om in u s Je- Pbifîp, j
sus C hristus in glo ria c j l D e i P a trir.,, n .
A d p ræ fen ten i a u t em fo lem n i ta tem , 50 CAP. jy
P i l e d i f f im i , e t iam -ilia n o b i s -eft a d jic ien d a 5°
d e v o t io ;, u t ie ju n ium qu od e x a p o ftp ü e a ^e’uftniurn
t r a d it io n e fu b fe q u i tu r , ç e le b r em u s : q u ia & eft°tra!i'C!!
J io ç ijite p 5 1 m a g n a f a n d i S p ir itu s d ona tiojijs
n um e r a n d um e ft , q u o d n o b js adv .erfum i l - Spiritu
le c e b r a s ça rn is & in fid ja s d ia b o li , je ju n io - fanûo.
r um fu n t ç o lla ta præftdia 9 q u ib u s om n e s Sanô °f«B
ten ta t io n e s D e o a d ju v a n te y in ç a m u s , Q u a r - nfu^ Ci'
t a ig i tu r &; fe x ta f e r ia je ju n em u s ; fa b b a to j t‘
a u tem a p p d b e a tum P e t rum A p o f to lum v i -
g ilia s ç e le b r em u s , p à t rô ç in a n te e o d em o r a -
t io n ib u s u o f t r i s , u t in om n ib u s m i f e r i c o r -
d iam D e i o b t in e r ç m e r e am u r , p e r D o m i n
u m n o ft rum Je-s u m C h r i s t u m v f v e n t em
& ré g n a n tem ç um P â t r e & S p ir itu f a n d o
in fæ cu la læ cu lo rum t A m e n ,
S E R M O L X X V I I , f * Al-
De Pentecoße I I/ ,
S Y N O P S I S .
I. Spiritüm fanElum non inchoaße in Pente-
cofte fuq dona, fed çumulajfe , cum indi-
vife Tx-initas operetur,
II. Ex
4o Inte llig ere v ide tur muadum impiorum , de
quo in it io hujus capitis d i x i t ; quem ( Spiritual
v e r i ta t i s ) mundus non accepit impiorum.
4c E d it 1 re/iflit. Correximus ex antiquiflimo
V a t . & V a liic ell. A . g. ac duobus aJiis MSS.
Vatt-. Mox pro doElrina in antiquiflimo Vat .dona
forte donum. Dein in daobus VaUice ll,& in Pa-
d iliron futura pradicarent.
42 Editiones ante Quefn. cum plerifque codd.
ridendarum. I lliu s leftionem non expunximus ,
quia invenitur in antiquilfimo V a t.
43 Editi hic a d d u n t , in univerfum mundum
bene, uti eft in MSS. c o lle d . I I I . IV . & V . C o de
x Ca fio. c o lle d . I . in univerfum mundum bona
lex , fanfia iff diyinitus infpirata propbetia .
Codex Cafanatenfis c o lle d . I I . & Led ion a r . Pa-
diliron. delent vocem mundum, & fic h a b en t ,
in univerfum bona lex & fantta & c - Duo Le-
dio naria V a liic e ll. in univerfum bene lex fantfa
& c . In tanta v a r ie ta r e , antiquiflimi & Romani
L e d io n a r ii Va r. ledionem p rz tu lim u s .
44 I ta Quelnellus cum uno fuo codice , cui
fuffragatur antiquiffimus Vnt. Prsccedentes ed itio nes
cum plerifque MSS. & in omnium injuriam
naturarum inexplicabilium mendac/orum monjira
contexuit. Prima editio cum cqdd. co lle d . I I I .
& IV . addit bene conditarum, ut in tex tu led
in reliquis, ut ce terx editiones .
45 Editi ante Quefnellum cum codd. co lle d ,
pofteriorum inceftis . Duo V a liic e ll. Pad l ron.
& Cafinenüs inertibus , & fatis b en e ; fed vocem
infipientibus p fQijernello indudam retinui-
mus au d o r ita te vetuftilfiu.ii V a t. M o x a lumine
pietatis in uno V a t. c o lle d . V . & alio Bon. nec
non in Padilironenfl •
46 Prima editio cum MSS. c o lle d . I I I . & I V .
non f tc ra , fed execranda . Apud Q u efnell-m non
facramenta , fed execramenta, quod in nullo co-
dice reperimus, Editam ledionem non folum oe-
terje editiones. cum MSS, c o lle d . V. fed & nq*
ftri potiores codices Ca lin. duo V a liic e ll. Padili-
ron. & antiqwflimus V a t. approbant .
47 Duo V a liic e ll. & Cafin. delent jam .
48 E x antiquiflimo V a t. adjecimus voces beato
Apofiolo . Dein.ex eodpm, & prima editione feri-
ptimus erat pro fuerat .clanficatus .
49 _Editioncs ante Quefn. cum MSS. c o lle d ,
pofteriorum facratiffmi iflius fefti diem . Cod.
Padiliron. facratjjjimi fefti' diem , Dein v erb a
& icafta Utitia defiderantur in antiquiflimo
V a r . '
50 I ta e x antiquiflimo V a t. Ceterae editiones
ignorant DileSiiJJimi Z & pro ilia babent ifta .
Editiones autem Que.fnello anteriores pro adjicienda
prseferunt ajfumcnda; & mpx aute verbum
celebremus addunt fantta obferyantia.
$1 E d i ti maxima. Pratulimps ledionem vetu-
ftiflimi Va t. quam duo .etiam MSS. Jibri a Q u c ’t
nello memorati con firmant. Paullo poft in eo dem
Va t. pro illecebrqs Jegjtur epneupifeentiam ;
& Quelnellus forte e x aliquo fqo codicc concu-
p:fee mi as.
|kR."III. II. Ex[ppecato 'ortumrcjfe, ut opus rep'ant-
PEN- tioriis nqßra intçx fe dividerçnt perfçnoe
HpCOST. , 7yiaitptisry- & quomodo ,
III. Earn partitionem nihil aqudfitati-
confubßantialitati perfonarum ßbeffe,
IV. Nihil rebus cveatis vel vififftibus ,affine
cogitandum de T rinitate, qttffo tota a quails
efi- , . : . u.::
V. Cur difcipulos de ejus afcenßonp ■ gau-
,, . deyc Cbriflus velit v
9 - VI. Trcs perfonas unum effie.habere y u,num
que operari.
■ A P . I. FTOdierriam, Dile£|iflimi , feftivitatem
L X toto terrarum- orbe venerabilem , il-
S i le .fan&i Spiritus confecravit adventus , 1
qui poft refurreélioqem Domini quinquage-
mtl. 2. I. fimp die in Apoftolos populumque creden-
1^.24.47. tium, fieut fperabatur, influxit, Sperabatur
4f ' u . 4* autem, quia ilium Dominus J e s u s 2 fpo-
B pondérât adfuturum, non ut tunc primum
efle fan&orum habitator inciperet , fed Ut
facrata fibi peftora & ferventius accende-
B 3 ret, & copiofiusj inundaret;: eumulans fua
dona, , non inchoans , nec .ideo novus ope-
Bivina re., quia djtior largitate . Numquam enim
friniratis ab omnipotentia Patris.. & Filii , Spiritus
»eraindi- lanfti eft difçreta majeftas: & q»icquid in
Blft • difpofitione omnium rerum agit divina,moderatio,
ex totius venit proviflentia Trinitatis.
Una eft ibi benignitas mifericordiæ ,
una ceqfqra juftitiæ : nec aliquid eft in
aftione divifum, ubi nihil eft in voluntate
■ 4 diverfum. 4 ;Quæ, ergo illuminât Pater , I illuminât ,:Filius, illuminât Spiritus fan£his ;
cumque alia fit perfona mifli, alia mitten-
tis, alia promittentis, fimul nobis & uni-
tas manifeftatur &Trinitas: ut eflentia ha-
bens æqualitatem , & non ‘recipiens folitu-
dinem, & ejufdem fubftantiæ, & non ejuf-
dem intelligatur efle perfbnæ .
■ CAP. II. Quod ergo falva cooperatione infeparabi-
lis Deitatis, quædam Pater , quædam Filius,
quædam proprie Spiritus fan£Ius exe-
quitur, noftræ redemtionis difpofitio , no-
Ken.i. 26. ftræ falutis eft ratio . Si enim homo ad
incamatio imaginem & fimilitudinem Dei fa&us in
non fuiffer, fu^'honore naturæ manfiffet , nec diaboli-
» AH00**"ca ^ra^ e deceptus a lege fibi pofita 5 per
■ st am. concupifcençiajjj déviaffet creator mundi
I creatura non fieret: neque ai*t fempiternus
Tom. L
temjsóra.litatem fubiret, aut araualis Deo SER.III,
Patri Filius Deuj- formam, fervi & fimili-
tudinem carnis peccatj aflumeret . 6 Sed TE^OST-
quia invidia diaboli mors introivit inorbem Sap.z. 24.
terrarum , & aliter folvi captivjtas humana
non potuit , nifi cauftam noftram 7 ille 7
fufciperet , .qui fine majeftatis fus damnoEjus0 ecef-
& yerus homp fteret, & fplus peccati con-,fitas •
tagium non haberet; divifit fibi opus no-
ftrs. reparationis mifericordia Trinitatis ;, ut
Pater propitiaretur , Filius propitiaret,. Spiritus
fanélus Ugniret. Oportebat enim ut
etiam falyandi. aliquid pro fe agerent , &
converfisj ad Redemtörem cordibus , 8 ab 8
inimjci dominatione difeederent: quoniam,
ficut Apoftolus ait, mißt ficus Spiritum Fi- Galat.4.6*
Hi fui in corda noßra 9 clamanpem, Abba ,
Pater . Ubi autem Spiritus Domini, ibi li- I,Cor,I2*3“
bertas, Et nemo poteß dicere Dominum Je - ^
SUM, nifi in Spiritu. fanSlo .
Si ergo duce gratia, Düe&iflimi , fideli- CAP. III*
ter fapientei^ue -iq r; nofeamus quid. Patri , ip
quid Filio , quid Spiritui fan&o in repara-
tione noft-ra proprium , quidve commune fit;
ea qu» pro nobis:!humiiit,er .& corporaliter
gefta funt ^ ita proeul dubio fufeipiemus ,
ut nihil indignum de una atque eadem
Trinitatis gloria fentiamus . Quamvisjénim
nulla mens ad cogitandum de Deo , nulla
ad loquendum lingua fufficiat; tarnen quan-
tumpumque illud eft , 1 1 quod humano in- p
telle&u ae eflentia paternze Deitatis attin-
gitur, nifi unqm atque 'idem 12 eft j ;cum; • 12
vel de «unigenfto ejus , vel de. Spiritu fan-
^lo cogitatur, . non pie , fapitur, fed. nimis
carnaliter caligatur, & ipfum quod de Pa-
- tre congruenter fentiri videbatur , x amitti-
tur.* quia 13 de tota Trinitate, i*e,c.editur , 13
fi in ea unitas non tenetur . .Nulla, - autem
ratione'vere eft; unum, quod aliqua eft ins-»
qualitate diverfum .
Cum igitur ad confitendum Patrem , & CAP. IV.'
Filium , & Spiritum fan&um aciem men- De S. Tritts
intendiraus , proeul ab animo formas nitate
vifibilium rerum & States temporali.um co§,tan‘
naturarum, proeul corpora locorum & lo- dum ’
ca corporum repellamus. Difcedat a corde
quod fpatio extenditur, quod fine conclu-
ditur, & quiequid nec Temper ubique, nec
totum eft. Cogitatio de Deitate Trinitatis
concepta nihil, per diftantiam intelligat ,
V 2 ni-r.
ut in t e x tu , hac una exceptjone , quod praeferunt
defeifeerent pro difeederent. Noftri tamen codices
uti cum Quefnello edidimus.
p Prima editio & MS. Bon. in quo clama-
mus .
10 Duo MSS. V a t. novimus.
2 1 Cod. VeronenCs quod bumanus intelleEius. . .
at tin g i t .
12 I ta omnes noftri codices & editiones ante
Quefnellum , qui nullo MS. indicato , forte ut
clariorem ■ fenrentiam efficeret, edidit effe , cum
de unigenito. Editam vero a nobis leftionem confirmant
etiam codices & editio tra fta tus contra
.Eutychetn e. 2. in quo hoc caput infertum le^i-
t u r . Hic traftatus in Appendice e xh ib e b itu r . :
. 13 Sic e x antiquiflimo V a t . & duobus Veron.
A I . a tota.
1 In antiquiflimo V a t. 3835. qui poft refune-
tlionem fuam Do minus quinquagefimo die in Apo-
ftolos plebemque credentium , ficut fperabatur
influxit .
2 E d iti ante Quefn. cum MSS. colle£lionum
pofteriorum promjfcrat.
3 Prima editio & cod. Bon. corrupte mun-
daret
4 Eadem editio & idem codex : Quem
ergo .
5. Units cod. V a t . poft concupifcentias .
6 Quia yero in tribus noftris MSS. & prima
e d it io n e , in qua mox intravit pro introivit. |
' 7 . Ita melius ex antiquiflimo V a t. & duobus
exemplaribus Veron.
8 Prima editio & cod. Bon, ab nimia damna-
none difeederent. C e te r a editiones ante Qjuefn.