487 I n S e r m .
inteJligi poteft, ita ut favere videatur pro-
pofitioni 26. damnatæ in -Gonftitutione Unigenitus
y qua traditur: Nulla dantur gratia
nifi per fidem. Sed mifericordia nomen S.
Pontjfex adhibuit, non autem nomen gratia.
Ne vero ipfum mifericordia nomen cui-
piam.fucum faciat, quo-ille fenfu exortem
mifericordia dixerit infidelem, ex contextu
explicandum eft. Ejus. itaque mifericordiæ
infidèles exortes intelligit , cujus participes
fide les affirmât. Porro ad fideles pertinent
ifta , quæ præcédenti teftimonio immediate
fubjiciuntur : Et cut non communis natur.a
cum Chrifto .eft, fi a (fument cm rccepit &
eo fpiritu eft regeneratus, quo ille progenie
s l ubi indicat fidei. & baptifmatis gra-
tiam , ut not. 24. in hunc locum explica-
vimus .r Loquitur nimirum S. Leo de ilia
mifericordia, qua Verbum caro fiatlum, &
in nobis habitans ,r nos per fidem & ba-
ptifma ;fibi unites, divinæ efFecit confortes
naturæ .: Sicut ergo fideles , qui fidem &
baptifma fufeeperunt 1 hujus mifericordiæ
.participes funt.; ita infidèles , qui & fide
& .baptifmate carent, eadem hac mifericor-
di-areéle. dicuntur exortes.
IN S E R M O N EM L X X V I .
Ineum locum cap. 6', quo de Mancte dici-
turX Eo tempore damnandus innotuit ,
quo, port refurre&ionem Domini ducen-
tefimus & fexagefimus annus impletus
eft, Probo Imperatore Paullinoque Con-
; ' fulibus , cum oftava jam in Chriftianos
perfecutio defæviret : très Quefnelli ad-
■ notationes, & .nonnulla obfervationcs no-
ftra proponuntur.
i HT Res adnotationes in hoc teftimonium
- l Quefnellus fubjeeit, quas hie deferi-
himus . Primum in ea verba, Quo pofl rc-
furrcBtonem Domini ducentefimus & fexa-
gefimu's annus impletus eft , „ Mendum ,
a it, hie fubeffe fufpieatur Dionyfius Pe-
„ tavius in annotationibus ad Epiphanium
•3> P 267. & pro CCLX. translato nume-
ro uno -legendum vultGCXL. Ratio ejus
„ eft quod Probi & Paullini Confulatus in-
„ çidit in annum fere Chrifti CCLXXVII.
„ in æra Dionyfiana .. Quo ex numéro
yj XXXL inquijt, .annisdeduélis, CCXLVI.
anni reliqui funt ab afeenfione Domi-
.„mj; totidem feilicet , quot ex aliorum
„ Chronographorum fententia ponit Epi-
„ phanius. Leo autem nofter horum fen-
„ tentiam fecutus >erit ( fi Petavii corre-
„ £Ho fubfiftit ) numerum rotundum CCXL.
„ pro CCXLVI, ufurpans; quod inter con-
„ cionandum maxime evenire folet , ubi
„ ad ftricios Chronologiæ apices non at-
„ tenditur. Propius adhuc ad illam Epo-
„ cham accedet Leo , fi pro C CL x. po-
„ merit CCL. quod quidem habet Oxo-
f„-nienfis; Codex unus MS. in Archiviis
y) Laudinis afleryatus. Et fane , ut cum
•j) -typi excudendi ordinantur , facilius eft
„ numerum unum in alterius locum', dor-
„ fnitantibus operis, irrepere , & pro XL.
„ excudi LX. ita inter feribendum facilius
„ eft numerum unum alicui fummæ fuper-
„ addi, ut. X». ad L.
2 Secundo in ea verba, Probo Imperatore
..Paullinoque Cojf. „ Hine corrige, inquit ,
,, Caffiodori Faftos Confulares , qui hunc
„ Confulatum | -Aureliani & Marcellini
',, Confulatui immediate fubjiciunt, Corrige
„ etiam Annales Ecclefiafticos, qui ad annum
,,- Ch. 277. hunc Confulatum cum feptimo
,, Aureliani Imperatoris anno componunt.
„ Cum enim ex faftis omnibus Probum
„ Paullinumque fimul Confulatum geffifle
„ conftet, Probumque Imperatorem appel-
„ let Leo nofter, neceffg eft ut poft Au-
,, reliani mortem, immo & poft Taciti ,
„ cui Probus fucceffit, obitum , Confulatus
,, ille Probi Paullinique contigerit. Conci-
,, nit Eufebii Chronologia ,. qui anno II.
„ Probi Imperatoris Manichæorum origi-
„ nem affignat . Facilis tarnen concilian-
„ dorum au&orum diverfa de Manichæo-
„ rum feiftæ initiis feribentium via , Alii
„ de ipfo Mane ,, \alii de ejus magityris
„ Scythiano & Budda , de quibus fupi^a ,
„ intelligendi. Aliqui de ipfa origine mon-
,, ftri illius : nonnulli de variis ejus eru-
„ ptionibus in Ecclefiam,. partim orienta-
,, lern, partim occidentalem : ac demum
„ alii de errorum ejus damnatione, de qua
„ Leo nofter mentionem facit.
3 Tertio in ea verba, Cum oBava jam in
Chriftianos perfecutio & c.,, Si de Aureliani,
jj inquit, Imperatoris perfecutione loquitur,
,, ut videtyr omnino , hæc non oélava
„ fuit, fed nona, quemadmodum numerat
„ Auguftinus de Civit. Dei lib. XVIII.
„ cap, 3. & ex aliarum perfecutionum
„ enumeratione liquet, Si Charitonis mar-
„ tyris a6Ia ., quæ apud Surium 24. Se-
4 ptembr. leguntur, dign^ funt quibus hac
,) in parte fiaes habeatur , Tacitus Probi
„ prædeceflor huic 'jam perfecutioni finem
,, impofuerat ; ut benigne interpretari ju-
j, vet hæc Leonis verba, quæ perfecutionis
„ etiam exordium videntur fignificare :
„ Cum jam ebulliret &p. Quamquam MSS.
„ Codd, très Oxonienfes. hahent defavt-
» ret. u Hæc omnia Quefnellus V
4 Omnes hujus loci chronieas notatid-
nes fumtas deteximus ex integror Pro (peri
Chronico . Inter très enim aut potius quatuor
hujus Chronici editiones -quas accu-
ratiffime diftinguit ac ftatuit R. Hieronymus
a Prato Diff. III. in Sulpicium Seve-
rum tom. 2. num. 32. & feqq, ,duæ priores,
feü , fi mavis , etiam tertia in rem
præfentem, qua de Â/Ianichæis Romæ ,dete-
£lis agitur, Leoni umi efle potuerunt'. Prima
quam Profper vulgavit A..433. Secun-
da, quæ définit an. 443.• & confirmari po-
teft ex codice antiquo Veronenfi Saiban-
teo, qui integrum Profperi Chronicon • hqc
anno definens, ideft hanc ipfàm feçundam
editionem Profperi repræfentat. Tertia, quæ
extenditur ad annum ufque 445. Ex aliqua
vero harum editionura Leoiaem .profecifte
.1. ' injnein
memoràtis chronicîs notationibus deferi-
bendis duo certa indicia demonftrant. Probi
fiquidem Imperatoris & Paullini ' Confulatus
in uno Profperi Chronico legitur :
-nam Profper, qui ex Eufebii Chronico a
Hieronymo latine reddito pleraque decer-
pfit, primus omnium a pafîione feu refur-
re&ione Chrifti Confulatus adjecit, Mani-
chæorumque hærefis initia Probi Imperatoris
& Paullini Confulatui adftgnavit. 0 <fta-
væ etiam perfecutionis notatio foli Profperi
Chronico referenda eft .* Eufebius enim
perfecutiones quidem fuis locis indicavit in
Chronico, non autem expreffit numerum ,
queni in Profpero invenimus. Hinc autem
anni quoque adnotatio ex eodem Profperi
Chronico fupputando colle&a dicenda eft .
< Si vero rèfta fupputatio fa£!a credatur,
fenbendus fuerat potius annus 250. quam
260. Si enim a Confulatu Geminorum ,
cui paffio & refurreftio Chrifti in iisdem
editionibus attribuitur ( poftremæ fiquidem
editioni, quæ prodiit an. 455. tribuenda eft
ilia opinionis mutatio, qua Profper Geminorum
Confulatui manifeftationem feu præ-
dicationem Chrifti, tribus autem poft an-
nis paffionem & refurre&ionem adfcripfit :)
fi, inquam , ab eo Geminorum Confulatu
ad Confulatum Probi & Paullini , cui ini-
tium hærefis Manichæorum affigitur , re&e
computes ; invenies quidem in editis Confulatus
247. qui rotundo numéro-, ut fæpe
f i t , latius haberi potuerunt pro anno 250.
non vero 260. At obfervandum eft in vul-
gato Profperi Chronico alios Confulatus li-
brariorum incuria omilfos , alios autem per-
peram fuilfe infertos , ut colligi poteft ex
Canone pafchali - Vi£lorii Aquitani , qui
Confulatus ex Profpero accuratius exfcripfit,
nec non ex aliis argumentis, quæ luculen-
ter propofuit Joannes Vander Haagen in
Obfervationibus ad Chronicon Profperi §.
49. & feqq. Porro ex eodem Vi&orii Canone
, atque ex aliis ipfius Profperiani
Chronici notis liquet, Confulatum Geminorum
, cui aflignantur paffio & refurreftio
Chrifti, ab ipfo Profpero fuilfe affixum ei
anno qui refpondet annoæræ vulgaris vi-
gefimo oiftavo. Si vero ab hoc anno æræ
vulgaris computare incipias ufque ^d Probi
& Paullini Confulatum , qui concurrit cum
anno æræ vulgaris 277. invenies his Con-
fulibus ( computatis terminis ) decurrilfe
annum ducentefimum quinquagefimum*',
qui minus accurate impletus a Leone ap-
pellatur .
6 Dilfimulandum quidem non eft , in
Profperi Chronico fi, expungantur Confulatus
duo certo expungendi , & addantur
quatuor, qui certe addendi funt ,. ut lau-
datus Variaer Haagen probavit ; Probi &
Paullini Confulatum a Confulatu Geminorum
cadere in annum 249. quemadmodum
& apud Vi&orium accidit. Sed cum inConr
fulatibus notandis Profperi & Vi&orii co-
■ dices fint evidenter corrupti ; non multum
in his infiftendum videtur . Cum vero Profper
'jam aliquanto ante Probi & Paullini Con-
Tulatum, ac deinceps etiam , veteri unius
anni anticipatione deferta , Confule$ proprio
cujufque anno adferibere cceperit; fa-
tius eft credere proprio quoque aiino adfi-
gnalfe Confulatum Probi atque Paullini , ita
ut unus Confulatus, qui przepofifüs fuerat,
perperam in codicibus poftpofitus legatur ;
ac propterea illorum Confulatus yere con-
currerit cum anno poft refurre&ionem Chrifti
250. Cum itaque S. Leo ceteras chronieas
notationes ex Profperi Chronico fura-
lerit ; annum quoque 250, ex eodem per
•fupputationem adnotafle credibile eft , non
vero 2^0. Sed unus^tantum codex Oxonien-
fis' a Quefnello laudatus eum annum prse-
fert. Cum vero ceteri omnes turn Colle-
dfionum , turn Leftionariorum & multi &
antiqui codices , quos diligenter exquifivi-
mus, atque contulimus, & inter hos anti-
quilfimus Vat. 3S35. habeant annum 260 ,
& non numericis Romanis notis CCLX. quas
facile a ■ libraries mutari & vitiari potuif-
fent, fed diftiniftis verbis ■ expreffum ducen-
. tefimus & fexagefimus, quz non ita facile
mutationem recipiunt ; non aufi fumusa
vulgata le&ione difeedere . Experimento
enim patefa&um eft , quantum a primse-
va & originali leiftione -defeiverint illi ,
qui ex arbitrio, licet conje&uris vehemen-
tibüs dufti , numericas quafdam notationes
corrigere voluerunt. Neque moveat excef-
fus decennii , qui in an. 260. manifeftus
eft . Antiques enim Ecclefise Patres in com-
putandis annis five ab ortu, five a paflione
Chrifti npn fuilfe multum accuratos , &
excelfilfe etiam ultra decennium, pluribus
exemplis probavimus Dilf. I. S. Zenonis editioni
pnemififa cap. 2. §. 1. Hzc quoad pri-
mam Quefnelli adnotationem .
7 Quoad alteram illud monere fufficiat ,
Leonis verba de tempore , quo Manes
damnandus innotuit, illud tempus indicare,
quo primus omnium Archelaus Cafchara:
in Mefopotamia Epifcopus cum Manete
.publicam difputationem habuit , ac exinde
ejus erroresita prodierunt, ut turn damnandus
innotuerit.
S Quoad tertiam adnotationem jam indi-
cabimus perfecutionis oBava mentionem a
S. Pontifice fumtam fuilfe ex Profperi
Chronico , Profper autem novem tantum
perfecutiones > recenfuit: illam enim Aureliani,
qu$ ab Auguftino & Orofio nona di-
citur, quoque commota quidem , fed fulmi-
ne & morte ejufdem Imperatoris ftatim in-
tercepta traditur, Profper diftinfto \ numero
inter perfecutiones referendam non credi-
dit, adeo ut Diocletianeam ( alias decimam )
nonam vocaverit. Hinc cum Leo oBavam
perfecutionem appellavit, Profperi veftigiis
mfirtens, non Aureliani, fed Valeriani per-
fecutiooem intellexit, quse apud Profperum
jeque ac apud Auguftinum & Orofium ,
nec non apud Sulpicium & Hieronymum
oBava computatur.
IN