323 5. L e o n i
.IN N A T . f to ljc i o r d in i s , 1 1 a d a r c em R om a n i dfcfti-
p k t r T * im p e r ii : u t lu x v e r i ta t is , q u « in
E T P AU L o m f}ium g e n t ium r e y e la b a tu r fa lu tem , .effi-
' , 1 \ c3 fiu s fe a b ip fo capit.e p er to tum m u n d i
q o rpu s gffunder.et . C u ju s a u t em n a tio n is
h o n jin e s in h a c tu rjc u rb e p o n e ife n t i aut
quse ufqua.rp g e o te s ig n o r a r e n t , quocj R o -
?2 m a d id icifle t,? H j c 1 2 .CQnculcand« p h i lo fo -
4 p h i« o p in io n e s , h ic d ifto lv eu d « e r a n t t e r -
r e n « fapientise v a n j ta te s , h ic co n fu tan d u s
>3 d «m Q n um cu ltu$ h ic om n ium 13 fa c r i fi-
e io rum im p ie ta s .deftruenda , u b i d ilig e n t if -
fim a fu p e r ft it io n e h a b eb a tu r c q l le $ u m ,
q u icqu icj u fq u am fu e ra t v a r iis e r r o r ib u s ii ir
f t i t u t y m .
C A P . IV . A d h a n c e r g o u rb en t t u , heatifTime P e -
14. t r e A p o f to le , v e n ir e n o n rn e fu is , & 1 4
Pau llu sg lo rp onfo rte gloriae t u « P a u llo A p o f to lo a i ia -
c o n l^ 11^ r u m E c c le f ia r um o rd in a tio n ib u s o c -
con u r s . p Up^tp } f i lv am jftam f r em e n t ium b eftia-
r u m , tu rb u lq n t if t im « p ro fu n d ita t is o.cean
u n \ , co n f ta n t io r q u am c um fu p ra mang
g r a d e r e r is , in g rgd g tlS • N e c m u q d i d om i-
11 E x SacrAmentario Romano omnium antir
quilTimo , quod tomo 2. dabitur , pacet quafd.un
hujus Sermonis fententias , 4p etiain verba p j»
quot peculiaria fuiffe tradufta in Przfationem
d ie j Natalis SS. Petri & Paulli hum. x . ut con?
•ferenti pateb it. (
12 I ta repofuimqs non tarn ex editis ante Q uefn.
quam ex fex noftris codicibus. Equidetn partiçi-
pium CQncu.lcande exigere videntur reliqua firni 1 i
part ic ipio d a ta , dijfolvenda , confutandus , de*
ftruenda . Quefnellus ex tribus fuis codd. fuppo-
Yuit collußdntes , pro quo melius & cohzrenrius
in antiquiJfimo V a r. collublarfde.
13 Vujga ti afltp Qufifn. facrilegiorum cum antiq
u ifs . Var. & MSS. ç;olle£t, I I I . & IV . A t in
jhargine notant fucrifiçiorum, (Jan,c vo.cçm QqeC-
nellijs e t quatuor fuis codd. tex tui inferuit ; hec
expunximus , quia earn invenimus in Le& ion . Ve-
ron. in codd. ç o lle ft . V . & in exemplari Paulli
D ia c . Paullo poß variis. erroribus pro vayis er-
roribus magis pjacuit e x tfib u s optimis L e fiio -
n a r ils .
14 In Hom il. P au lli D ia c , ut cum conforte
gloria tua Paullo . . . . conftantior , quam fupra
märe gradient, ingredereris . Id tarnen p u lljs
äliis MSS. fu lc i tu r , ac præterea opponitur Le o nis
fernentiæ , qui Paqllum aiiarum adhuc Eccle-
ßarum ordinationibus qcçttpatum t ra d e r s , Petrum
cum eo Romam ingreffum affirmare non potuit .
Adde quod hpc capite indicat Peuunj Romæ
fuiffe füb Claudio , & cap. 6. eidem confociatum
rradic Paullum Jub Ntronis irnperio. Hæc quoque
fumpta videntur ex Chronico P rofpe ri, quo L e c-
nem ufum oßendemus in Obferyat. ad Serm. 77.
Vulg ati cum LeÀ iona rio Véron. & M5S.
poftetiorum colle£lionum; aec tcfllmabas terrorice-
dendum , dum burum faluti confuljs , quos fufce-
peras diligendos . Quefnellus hanç leftionem kv.
çuttis , perinde ac Latinus .Latinius , con je cit
pro diligendot forte melius, legendum d/rigendos :
ied vel littcrulam , in q u i t , fine AiS. cod. aufto-
ritatç immut are religio fu it; & addit : Ganifit, it
Surii editio & MS. PiSlorin. ( & duo noßri Vatt.
eiufdeip co lleQ . V . ) babmt alendos : quod. & .a d
vulgatarum editionum marginem appofitum eß .
Omnem difficultatem fuftulit le ftio textui a nobis
inferta aufioritate antiquifs. Vat. & trium Le£lion.
Va llicelf. quae etiam cum antecedentibus formidi-
pis Sc amfris probe cqhæ re t . M o x ardorern loco
pffeftum in antiquiffimo Va t.
.16 In çodem V^t. quem diligis .
S M A G N I 324
nam times Romam , qui in Caypbs domo IN I
expaveras facerdotis ancillam . Numqujd APOst , ‘ I
aut judicio Pilati, aut fevitia judxorum mi- I
nor erat vel in Clapdio poteftas , vel in Matt ^ I
Nerone crud;elitas? Vincebat ergo materiam 25. j 1?’ I
formidinis vis amoris j -i 5 nee asftimabas Matt. i(5 I
pavendos, quos fufceperas diligendos. Hunc 7°-
autem intrepid« caritatis affe.6lum jam tunc pjtru,s.^ I
profefto conceperas , quando profeffio tui r0^ ° I
amoris itj Dominum trinae interrogation's venit a I
eil föiidata myflerio . Nec aliud ab hac Nerone I
mentis tu« intentione qu«fitura eft , quam Wor‘tur. I
ut pafceqdis ejus, 16 quem diligeres, ovi- . I
bus , cibum, quo ipfe eras opimatus , im- PafcereJI' I
petideres. bentl'afll’ I
Augebant quoque fiduciam tuam tot figna res .
miraciilorum 5 tot dona carifmatum , 17 16
tot experimenta virfutum . Jam populos , V'
qui ex circumcifione crediderant , erudie-
rasj jam Antiocheqam Ecclefiarn, ubi'pri-
mum Chrifliani nomjnis dignitas eft orta ,
fundajfcras; jam Pontum , Galatiam, Cap-
padoqam, 18 Afiam, ^tque Bithyniam le- ;g
gibus
17 Tot pro at que, quod erat in e d i t i s , feripfi-
mus ex- an tiquifs. V à t. cum Leonin^e iyntaxi melius
congrua t •
18 , , H z c vo x Afiam ( inquit in adnotatione
„ Q u efn ellu s ) defîderatur in codd. M S S . T h u a -
, , næo , Corbejenfi , Oxonienfi & Sammagloria-
, , no . Unde merito additam elfe fufpicamur ,
„ translatamque hue ex initio E p iß o lz priinz
„ beati Petri Apoftoli ubi quatuor illis Pro-
„ v in c iis hic enumeratiç adjungitur Afia , v el e x
, , Hieronymi li.bro de Scriptoribus E c c lefiaß ic is ,
„ in Petro , ,unde haec mutuarus elfe vidçtur L eo
t , noßer . Quicquid fit de aliis , potuit h a ç ejus
„ elfe: fentehtia ex Ecclefiæ forôtan R oman* tra-
„ ditione h au ß a , Evangelium Afianis a P etro non
, , fui fife prædicatum . E t révéra Paull^, Apoßolo
j , debere videntur Afianæ Ecclefiæ fidei fuæ femi-
„ na , cum e x una parte de feipfo hoc reftetur
j , Apoßolus î Sic autem pradicavi "Evangelium
5, hoc , non ubi nominatus eft Cbriftus, ne fuper
„ alienum fundamentum adificarem ; fed (icut
, , feriptum efts Çfuibus non eft an,nuntiatum de
j, eo , videiunt , & qui pon audierunt, intclli-
„ g en t. Propter quod & impediebar plurimum
,, v enire, ad.. v.QS , it ptohikit.tiS.ftum ufque adhuc.
y, E x altera vero parte teßis eft S. Irenæus lib . 3.
2J cap. 3. ab i l ia gentium magiftro futrdatam elle
,2 Epliefi Ecçlefiam to tiu s P rovinciæ præcipuam,
, , a Joanne po&modum curatam , Plurimas cçrte
2, ibidem E c çk fia s fundatas efle ab. eodem Apo-
„ ftolo facile_perfuadent ea quæ a S. Luça in
„ A flis Apoftolorum referuntur , de peragratis a
,2 Paulio diverfis Aiiæ. P-rovinciis , de t/iennali
, , ejufdem illic mora & prædicatione. L ib et hic
„ G rego rii Magni locum adducere ex Hom il, \y.
in Ev an g. In i(to, in q u it , tanto examiné . . .
, , unufquij que quid fit opérât us, oftendet ur . Ibt
„ Petrus, cum J udea converfa , quam poft fe tram
„ x it , apparebft., Ibi Paul lus convcrfum, ut it a
f, dixerim , mundum ducens.. Ibi Andreas poft
, , ƒ e Acbajam . Ibi Joannef Afiam, , Thom us In~
,2 diam in conftpeBum fui judicis converfam du-
„ cet & c . “ Haûenus ille . Sed ad vindican*
dam leftionem vocis Afiam quatupr codd. a Quef-t
nello Jaudatis opponimus non. fol um om nés codir
ces qqinque colleélionum , verum etiam quatuor
MSS. Le£tionaria , tria y a l li ç e l i . & antiquiffi-.-
mum V a t. quod çum fit certo Romanum , maxi-
mi habendum eft.. Non difthemur tarnen in exem*
pj'o Paulli Dia c. & in L é s io n , Veroncn, earn
yocem deçlfe «
m 323 o E R M
| n nAT. gibus evangelic« proedicationis 19 imbueras ;
■ posT. nec jau.t.. dubiils 20; de proventu ope ris, aut
B ElpAUL • %Ât^° tu^ ignarus ætatis, trophæum
m ^'Crucjs Ghrifti Romanis arcibus'inferebas ,
I 20 quo te divinis præordinationibus canteibant
Honor po- & honor poteftatis, & gloria r paÀionis .
Kßatis in . .quam beatus Coapoftolus fyuç ,• vas
t'xp VI e^e^ on^s i ^ fpecialis magiiler gentium
■ I-pB occurren§/y 21 xo tilji. cou-fociatys’
paullusPe- eft tempore, quo 'jjim ibmnij; innocentia ,
iso coofo- omnis pudor , omnifque libertas iub Ne-
«iatus fub ronis laborabat imperio . ^ Cujus furor pçr
l’crone. omnium vitiorum inflammatus 22 excef-
«ero pri- ^um t .. ^n- . ^u.nc ufque torrentem fuæ
Mus perfe- ptæcipitavit infàniæ , ut primus nomini
çuîorI Chriftiano atrpeitatem generalis^perfecutio-
^hriftia- nis inferret, quafi per lan£torum neces gra-
■ orut11. tiaDei poftet extingui.: 23 quibus hoc ipfurrç
H 1 erat maximum luçrum , ut contemtus vit«
■ hu/us occiduæ , perceptio fieret felicitàtis
Vf 115-13. «ternx . Pretiofta 24 eft ergo i» confpeflu
H 2b Dorhini mors fan&orum ejus : nec ullo cru-
delitatis genere deftrui poteft facramento
Rprfecutio-Cruçis .Ghrifti fundata religio.. Non minui-
utili- tur perfecutioiiibiis Ecclefia,, fed augetur ;
Ms* & Temper dqminicus ager fegetç djtiori ver
Tom. I. ' 19 *21 23 24 25 26 27 28
19 5 ic. ;meh’us ex laudato antiquifs; V a t. &
duobu s"V allic ell. A l . impleveras . Id autem ne
referatnus'ad epittolas , quas Petrus in ’ memora-
- tas provincias m i f it , iflud fuadet * quod S. Pont
ife x hic e x coptextu loquatur de rebus , qu«e
■ pratcefferunt-adventum ejus Romam fubClaudio -,
■ cum p rzfertim tum non diftingueretur duplex Pet
r i adventus in Urbem , u t .e x Profperi Chronic
o , quo Romani ejus z ta t is utebantur, co llige -
r e l i c e t . P'rima autem’ Petri epißola in eas p?o-
y incias mifla R om * feripta f u i t , Cum jam antea
i lle . (altem , tranfiens.,iifdem provinciis Evangelium
przdicaflet : alias nihil erat , cur ad has
-pötius , qiiam ad alias provincias fe rib ere t . Hinc
■ ^ävanefeit .ea Quefneüi c.onjeftatio . ad excluden- .
dum. ab hoc Sermone nomen Afia, nimirum Leo-
nem potuifle fentire Evangelium Afianis a Petro
■ non. fuiße pradicatuni,
;2o I ta e x.plu ribu s & potioribus noftris codd.
ne c r\on ex Homil. Paulij D ja c . A l. in vulgatis
proveSlÜ . M o x Petrus de fpatio fu<e atatis hon
-igaiarus’ dic i . potuit .* five quia Chriftüs Joahnis
2 1. 1 p. p rzdixerat , eum a d fene£lutqm perventu-.
rum: Cum ftenior fueris,: five quia Petrus ep. 2 . '
c . 1 . v . 14 . feripfit : CettUs quod velox eft depo-
fit io tabernaculi met, fecundum quod & Dominus
noßer fignificavit mihi - , •
21 H z c le ftio praefererida fuit a u ö o r ita te antiquifs.
Var. A l. eodem ' ' ' • - ^
z z h l.e x c e ffu s . , "
23 Aptio r pontextui vox quibus., quz,-fiabetur
in plrima editione & duobus MSS. V a t. quam .in
vu lg. ‘cujus. '
24 Verbum eft addidimus ,ex .antiquiftimo V a t.
MS, Veron. & Honiil. P a u lli D ia c . ac prima
editiörie:
25 Sic cum Quefn. & prima ^ editioneprzcipui
noftn cod ice s. A l. germinarint. Päüllö poft edi-
tiones ante Quefn. & aliqui MSS. qui apoftoli-
corum amuli triumpborum .* z q u e . b ene.
26 Ezdem editiones cum cod. Veron. & MSS.
c oU 'e f t . I ll, & V . De quorum prafidio.
27 I ta cum Quefnello noßri codd. C e te r z editiones
txcellentius .
28 Quefnel(u9 ex quinque fuis MSS. p ofuit con-
ftrueret. N u lli noftri co d ic e s , utilise editiones id
O f N E * S. ^26
ftitur, dum grana , quæ fingula cadunt ,
multiplicata nafeuntur ,'JJnde duo ifta præ-
clara divinir- feminis germina in quantam
fobolem.. 25 pullularint , beatorum millia
Martyrum proteftantür ; quæ apoftolicorum
æmula triumphorum , urbem noftram pur-
puratis & longe lateque rutilantibus popu-
lis ambierunt, & quafi ex multarum honore
gemmarum conlertp uno diademate co*
■ ronaruyt,
26 De quo præfidio , Dileaiffimi , divi-
nitus nobis a^ exemplum patientiæ & con-
firmatioriem fidei pr^parato univerfaliter
quidem in omnium fanaoru’m commemo-
ratione Iætandum eft, fed in horum excel-
lentia patrum merito eft 27 exultantius
gloriandum , quqs ’ gratia Dei in tanfurn
apjcem intçr omnia E,cclefjæ membra, pro-
vexit, ut eos in corpore , cui caputf eft
Chriftüs', qiuafi geminum 281 çoriftituerit
lumen' ôculorum . De quorum rneritis at-
que virtutibufr, quæ omnem loquéndi fupe-
rant facultatem , nihil diverfum , nihiî de-
bemus fentire diferetum : quia illos 29 &
eleaio pares , & labor fimiles , & finis fe-
çif æqpales. 3o Sicut autem & nos experti
X ' 2, . : '"fyprzferunt
; fed v el conftituerit, v el conftitueret.
Primum prætulimus ex aliquot noftris potiôris no-
t z codicibus , ac przfertim ex antiquifs. Va t.
’ 29 Voces i t eleSiio: pares défunt in antiquifs.
Va t. Intellig itur autem e leftio ad Apoftolatum ,
quo pares fuerunt Petrus & Pau llu s , q u ia a C h r i-
ßo uterque Apoftolus eleftus fuie : quod prima-
tui nihil præjudicat.* nam , ut Leo tradidit. Serm.
4 - tap . 2. U nus Petrus eligitur , qui ....omnibus
Apoflolis . . . . praponatur: & ep. 10. cap. 1. de
Apoftolatu loquen s, ad quem omnes Apoftoli vo-
ca ti fu e ru n t, Hujus muneris facramentum , inquit
, ita Dominus ad omnium Apoftolorum officium
pertinere voluit , ut in bèàtiffimo Petro
Apoftolorum omnium fummo principaliter colloca-
r it . Dein vero equates illps tradidit non potefta-
te primatus, fed fine, ideft morte feu ma rty rio.
Hæc autem notanda fuere ob poftillam Quefnel-
lianæ editionis huic loco.affixam : Petrus &Paul-
lus geminus oculus Ecclefia, alter altert equal, s .
Ipfe etiam Quefnellus in opéré inferipto ta di-
Jctpltne de P Eglife to m. 1. pag. 96. allatis illis
Apoftoli ad Co r . 2. cap. 12. Nihil minus fui ab
u s , qui funt fupramodum Apoftoli , fatetur totam
hanc æqualitatem refpicere folum Apoftofatùm
non vero primatüm Apoftolatus : En tout cela P
equahtè ne regarde precijement que P Apoftolat
non le primauté de P Apoftolat : & hunc quidem
primatum non meri h o n o r is , fed p r z c ip u z poteftatis
ac jurifdiftionisprimatum e fle , ipfi etiam
G a lli Th e o lo g i cum Ca tholica Ecclefia fatentu r:
undé & Leo paüllo ante cap. $. non merum honorem
, fed honorem poteftatis ex divinis praor-
dinationibùs Petro attribUtum a g n o v it .
30 „ His verbis fecit equates ( a it Quefnel-
, , lu s ) Èlauditur Sermo ifte in M SS. Corb. T h u a .
„ & Sammagloriano, dçfidcranturque fubfequen-
t ia verba ad finem ufque . Ex quibus conjiciac
,2 nonnemo vel^ h z c addita efle pro ufu alicujus
„ Ec clefiæ , cujus ftpeciales patroni e ran t , ut ib i
„ legitur , Apoftoli Petrus & Pau llu s. H o c enim
„ ufitatiflimum elfe non ignorant , qui e vo lven-
,2 dis antiquis Lefiionariis affuevere; v e l , fi Leo-
„ nis fu n t , hac parteminutum effe Sermonem in
„ codicibus ad illarum Ecclefiarum ufum feri-
„ ptis , qua Apollolos iftos pro fpecialibus pa-
■ » tro-
IN N A T .
A POST .
P E T . E T
P A U L L I .
»S
Martyrum
copia .
C A P . V I I .
26
Lztandum
in comme-,
moratione
fan£lorum.
^7
Epbtf. I.
22.
28
Petrus &
Paullus.
29
3°