S E R . I L luxit nobis dies redemtionis 2 nova* , præ-
IN N A T . paratkmis antiquæ, felicitatis seternæ . Re-
D OM IN I . paratur enjm nobis falutis noftræ annua re-
volutione facramentum , ab initio promif-
fum , in fine redditum , fine fine manfu-
rum . In quo dignum eft nos ere&is fur-
fum cordibus divinuin adorare myfterium :
ut quod magno Dei mu ne re agitur , ma-
j gnis Ecclefiæ gaudiis celebretur , 3 Deus
enim omnipotens & clemens, cujus natura
bonitas, cujus voluntas pptentia, cujus opus
mifericordia eft , ftatim ut nos diabolica
malignitas veneno fuse mortificavit invidiæ,
4 4 præparata renovandis mortalibus fusç pietatis
remedia inter ipfa mundi primordia
prsefignavit ; denuntians ferpenti futurum
_ ep 2 lernen mulieris quod noxii capitis elationem
e ■ '**’ * fua virtute contereret ; Chriftum fcilicet in
$ came venturum ,. Deum "hominemque 5
fignificans, qui natus ex virgine violatorem
humanse propaginis incorrupta nativitate
Chrifti in damnaret . * Nam quia gloriabatur diabo-
carnctn ]us ? hominem fua fraude deceptum divinis
M K caruiffe muneribus , & immortalitatis dote
* After iff is nudatum 6 duram mortis fubiiffe fenten-
inclnfa,ea- tiam, feque in malis fuis quoddam de prse-
dem pror- varicatoris çonfortio inveniffe folatium ;
fus habentut
in Ep, -------------- ---------- - .................... . - - — ..........................
z 8. ad F a- temporibus,, DileftiJJimi, qua redemptioni bomi-
VWiï-C- 3. num juerant praftituta , capitis initiutn eft .•
* Jngreditur bac mundi infirma filius Dei , 8ç
cetera ufque ad verba mortis legibus fubfacer e
Nova autem nativitate , deinde fequitur , gene-
ratus , quia inviolata virginitas concupifcentiam
nefcivit , fubftantiam minißravit , AJfumpta eß
de matre Domini, natura , non culpa cum re li-
quis , quæ leguntur in fine capitis 3. ufque ad
ilia vitium excluderet vetußatis . Hinc autem
in Homiliario Paulli Diaconi , & MS. Ve>cel-
lenfi eadem ledtio habetur , quæ continua ferie
continetur in epiftola 28, S. Leonis ad Flavia«
sum a fine capitis tertii ad medium caput quantum
, ideft ab illis v erb is , Nam quia gloriabatur
diabolus , & cetera ( quæ in præfenti Sermone
leguntur fub finem capitis primi ) ufque ad ea
Affumpta eß de matre Domini , natura, non culpa
: quæ eodem contextu iifdemque verbis in
epiftola ad Flavianum recitantur . Poft verba autem
vitium excluderet vetußatis , in prædidis
Homiliariis non ftatim confequitur , ut in edi-
tis , caput IV . Sermonis : Cum igitur mifericors
omnipotenfque Salvator} fed in terferun'tur très
periodi omiflæ capitis ter tii . Nam poft verba
excluderet vetußatis , hæc ftatim leguntur : Ve-
rax namque mifericordia Domini cum ad repa-
randum bumanum genus <Sc. ufque ad ea , nifi
de eo , quod fubegerat, vinceretur . Turn addi-
tu r caput IV . Cum igitur mifericors omnipotenfque
cum reliquis ufque ad ea verba : Solvi-
tur ttaque letifera paSiionis male fuafa confcri-
ptio . Deinde , omiffis n on nu llis , ftatim fubjici-
tur : Fottis tile neSiitur vinculis fuis , & ligato
mundi principe ufque ad ea , quæ habentur circ
a medium cap. V . obtineas per gratiam , quad
non babebas per naturam .T u r n prætermiffis reliqu
is capitis Vv fubditur caput V I . Habentes ergo
tanta fpei & cetera ufque ad finem periodi
hac led ion e , quam de novi , ut dicunt , Solis
ortu, videtur bonorabilis ; & omiffis inte rjed is
vocibus tranfilitur ad verba , qui etfi mirandam
babent pulcbritudinem , adorandam tarnen nan
habent de it at em cum reliquis ufque ad finem
Sermonis . Hæc tanta unius ejufdemque Sermonis
varietas in duobus tarn vetuftis exemplaribus
a ceteris omnibus MSS. & editionibus fulpicio-
mem in ji c it , hunc Sermonem forte diverfa forma
M A G N I 6 8
Deum quoque , 7 juftse feveritatis exigente SEk. &
ratione , erga hominem , quem in tanto
honore condiderat , antiquam mutalfe fen- N‘’
tentiam: opus fuit, Dile&iflimi, 8 fecreti g
difpenfatione confilii , ut incommutäbilis
Deus, cujus voluntas non poteft fua beni- I ° ? * rnatio
gnitate privari , prirnam pietatis fuae difpo-
fitionem facramento occultiore compleret, ijum COln‘
& homo diabolic^ iniquitatis verfutia 9 plet.
aélus in'culpam , contra Dei propofittim 9
non periret. *
Advenientibus ergo temporibus, Dile&if- CAP. 11.
fimi , qu£e redemtioni hominum fuerant
prseftituta*, ingreditur 10 hzec mundi in -* Eadem j
fima Jefus Chnftus Filius Dei , de caelefti in Epift. ,
fede defcendens , & a paterna gloria non z°‘
recedens, novo ordine, nova nativitate gene-v
ratus. Novo ordine, quia invifibilis in fuis,
vifibilis faftus eft in noftris j incomprehen-
fibilis voluit comprehendi; ante tempora ma-
nens, effe cepit ex tempore; univerfitatis Do-
minus fervilem formam, obumbrafa majeftatis
fuze dignitate, fufcepit, impaffibilisDeus non
dedignatus eft homo effe paflibilis, & immor-
talis mortis legibus fubjacere. * Nova autem
nativitate 1 1 genitus eft, conceptus a virgine, Ax
natus ex virgine, fine paternze carnis concu-
____________ Pia
Leone editum fuiffe ; & e x fo rm a , quæ in his
duobus codicibus continetur , integrum teftimo-
nium continuata ferie exfcriptum , fuiffe infer-
tum epiftola 28. H o c in d ica te fufficiat : aliorum
judicium e fto .
2 C od e x S. Petri , & in tnargine ed it. Co lo n .
A . XS47« Petri Canifii noflra . A t nova exigun t
ce teri co d ic e s , & oppofitio vocis antiqua. M o x
reparationis e rat in editis ante Q uefn. uti in nonnullis
MSS. reperimus . Scribendum fuit prapa-
rationis, non tum e x Quefn elli codd. quam e x
accuratioribus noftris Leäidn&riis & e x Homi-
Jiario Paulli D ia coni , cum præfertim fenfus id
e f f la g it e t . Temporibus enim ante C h r ifti ad Ventura
plures proplietiæ & figuras praparatio redemtionis
feu reparationis , non autem repara-
tio dici potuerunt.
3 C o d . S. Petri Etcnim Dei in nos bcnignitas,
cujus natura &c,
4 Editi ante Quefn. cum G au d iiv a l. & noftris
duobus V a t. c o lle ft . IV . & V . pradeflinata .
Codices L e ftiona r ii cum Homiliario P a u lli D ia coni
praparata .
$ I ta Quefn. & noftri codd. Anteriores ed it .
fignms.
6 MSS. S . Petri dir am,
7 E r a t in ed itis jufte fine diphtongo & cum
commute , ita ut hoc adverbium referretur ad
verbum mutaffe , Correximus ex noftris codd.
emendationemque confirmât le f t io epiftolæ 28.
c . 3. juflitia exigente ratione.
8 MS. Vercellçntis fecreta difpenfatione .
9 Prima editio & MSS. S. P e t r i , atque Bon.
CoaRus in culpam.
10 E d iti hoc in fima . Inferuimus mundi au-
äo r ita te codicum S. Petri , V e r c e llen fis , Patavi-
ni S . A n to n ii, V e n e t i, & Homil. Paulli Dia con
i . In ep. quidem 28. ad Flavianum ca p . 4 . in
quam hie locus a Leone traduâus f u i t , omnes
codd. præferunt mundi . Nonnulli codd. in hoc
fermone , ficut & in eadem epiftola pro infima
habent infirma . M o x editi ante Quefnellum cum
quibufdam MSS. habent Dominus noßer, v el
Deus noßer, lo co verborum Filius Dei,
1 1 D uo MSS. V a t. & Bon. cum prima edi«
tione g en er at us, quia conceptus a virgine . Duo
S , Petri generatus. eß , quia conceptus ex .yir-
gïne,
69 S “E R M
S E R . II« pifeentiaj fine materna* integritatis injuria:
N A T . qUja futurum hominum Salvatorem tabs or-
D OM IN I . tus decebät, qui & in fe haberet humans
fubftantis naturam , & humans carnis in-
I x2 quinamenta nefeiret. Auftor enim 12 Deo
in came nafeenti Deus eft , teftante Ar-
thangelo ad beatam virginem Mariam :
Quia Spiritus fanttus fuperveniet in te, &
i<35* vjrtus jfltiffimi obumbrabit tibi : ideoque
I 3^5 quod nafeetur 13 ex te fanclum , vocabitur
I Filius Dei . Origo diffimilis , fed natura
B 14 confimilis: humano ufu & confuetudine 14
carfe't , fed divina poteftate fubnixum eft ,
quod virgo conceperit, quod virgo pepere-
I ,. rit, & virgo permanferit. Non nie cogite-
*niU uafi- tur Parientis conditio , fed nafeentis arbi-
wm qua trjum ^ qui fic homo 15 natus eft , ut vo-
■ *1$ lebat & poterat . Si veritatem qusris 16
■ xtf naturs , bumanam cognofce materiam : fi
rationem ferutaris originis, virtutem confi-
tere divinam . Venit enim Dominus Jefus
Chriftus contagia noftra auferre, non per-
peti; nec fuccumbere vitiis, fed mederi .
Venit ut omnera languorem corruptions &
■ 17 , univerfa 17 ulcera fordentium curaret ani-
B t marurn : propter quod oportuit, ut novo
narceretur ordine qui novam impolluts
finceritatis gratiam humanis corporibus in-
■ 18 ferebat . Oportuit enim 18 ut prirnam genitricis
virginitatem nafeentis incorruptio
cuftodiret, '& complacitum fibi clauftrum
pudoris ,r & fan£litatis hofpitium , divini
B Spiritus virtus infufa fervaret , 19-qui fta-
tuerat dejefta erigere, confrafta folidare, &
fuperandis carnis illecebris multiplicatam
pudicitis donare virtutem : ut virginitas ,
qus in aliis non poterat falva effe gene-
20 rando , 20 fieret & in aliis imitabilis re-
nafeendo.
‘p A P . I I I . Hoc ipfum autem , Dileftiffimi , quod
Ex virgine Ghriftus nafei elegit ex virgine, nonneap-
natus , ut paret altiflims fuiffe rationis- ? ut fcilicet
natam 21 humano generi falutem. diabolus
■ " ■ Tom. I.
12 In ed it is ante Quefnellum & in codd. po-
fteriorum colle ftionum abeft Deo,
13 D uo MSS. S. Petri de t e .
14 Editr inferunt quod credimus , quæ verba
non neceffaria melius expunximus ope meliorum
codd. S. Petri & prima: editionis . Dein unus MS.
lib e r S. P et r i & aliu s V ene t. ut virgo conceperit
, & virgo pepererit&c. In uno V a t . deeft fe-
cundo lo co quod .
15 T r è s M S S . V a t . unus _S. Petri , ac priiqa
e d it io faSius eft. C e te r i ut in tex tu .
16 I t a ed id itQ u èfn elliîs, cui fuffragantur M SS.
S . Petri . Erat in editis & aliquo t codd. buma-
na natures , cognofce materiam .
17 E d i t i ante Q uefn. cum aliquo t MSS. po-
fteriorum colle ftionum yulnera . T r è s V a t. &
prima editio vitia . Retinuimùs a/cera auftori-
ta te codd. S. Petri . Paullo' poft- pro infere-
bat Quefnellus in codice Corbcjen. le g it in ferebat
.
18 Sic emendavimus ex duobus MSS. S. P e t r i ,
& duobus V a t. nec non ex prima editione . Al.
in vulgatis ut prirnam genitricis integritàtem
nafeens incorruptio cuftodiret .
s.9 I ta duo codd. S. Petri , unus Bon. & prima
e d it io . A l. qua.
Z9 Emendationem fuppeditarunt duo exempla-
O N E S.' 7 0
ignoraret. , & fpiritali latente conceptu ? SER. II.
quem non alium videret quam alios * non
aliter crederet natu" m eftfre1 quam celt eros . DOMINI,
Cujus enim fimilem cum univerfis advertit
naturam , parem habere arbitratus eft cum
omnibus cauffam: nec intellexit a tranfgref-
fionis vinculis liberum, quem ab infirmita-
te mortalitatis non invenit alienum . Ve-
rax namque mifericordia D e i, cum ad re-
parandum humanum genus ineffabiliter ei
multa fuppeterent, hanc potiflimum confur
lendi viam elegit, qua ad deftruendum opus
diaboli, non virtute uteretur potential, fed Diaboli
ratione juftitise. Nam fuperbia hoftis anti-
qui non immerito fibi in omnes homines ftrii$a.
jus tyrannicum vindicabat , rtec indebito
dominatu premebat , quos 22 a mandato zz
Dei fpontaneos in obfequium fuse voluntatis
illexerat. Non itaque jufte amitteret originalem
23 humani generis fervitutem , 23
nifi de eo , quod fubegerat , vinceretur .
Quod ut fieret , fine virili femine 24 con- 24
ceptus eft Chriftus ex virgine , quam non
humanus coitus, fed Spiritus fanftus fecun-
davit . Et cum in omnibus matribus non
fiat fine peccati forde conceptio , hac inde
purgationem traxit, unde concepit- Quo
enim paterni feminis transfufio non perve-
nit, peccati fe illic origo non mifeuit. Inviolata
virginitas concupifcentiam nefeivit,
fubftantiam miniftravit. * Affiimta eft 25 2$
de matre Domini , natura, non culpa . *
Creata eft forma fervi fine conditione 26 Z6
fervili: quia novus homo fic contempera-
tus eft veteri, ut & veritatem fufeiperet
generis, & vitium excluderet vetuftatis.
Cum igitur mifericors omnipotenfque Sal- CAP. IV»
vator ita fufceptionis Humana; moderaretur
exordia, ut virtutem infeparabilis a fuo ho-
mine Deitatis per velamen noftrje infirmita-
tis abfeonderet, illufa eft fecuri hoftis' aftu-
tia , qui nativitatem pueri in falutem generis
humani- procreati , non aliter fibi
E 2; quam * 21 2 23 25 26
ria S . Petri & duo V a t . ac prima editio . A l .
fieret in aliis imitabilis' & confitendb & rena-
feendo.
21 Recepimus leftionem noftrorum codicum ,
q u s eft etiam editionum ante Quefn ellum. Apud
liunc humani generis.
22 C o d . V e rce ll. e mandato.
23 I ta MSS. quatuor Quefn. & aliquo t noftrt
cum Homil. Pau lli D ia c . E d iti anteriore« cum
M S. V ifto rin o & G au d iiv al. Q u eftie lli & V a t.
colled:. V . dedititii . A liu s V a t. c o lle d . IV . de-
biti pro bumani generis .
. 24 Correximus e x MSS. S. P e t r i , & Bon. A l.
editus e f t .
25 I t a MSS. Corb. G au d iiv al. V i d . & Re g .
non vero de matre, bominis natura , ut antea .
Quefn. Prima tarnen editio habet Domini, u t i
etiam plerique noftri codd. nec non exemplar
Paulli. Diaconi : & ^ q u o d mulro plurrs faciendum
eft ) idem legitur in omnibus MSS. epifto-
lae 28. ad Flavianum c .4 . Solus codex Va t. 544.
c o lle d . V . hoc in Sermone praefert bominis \ in
epiftola autem ad FlavianutR Domini .
26 I ta MSS. quatuor & G au d iiv al. In editis
virili . Quefn. Noftri quoque codd. cum prima
editione fervili , M o x io V e t c e ll, novus pro
quia novus, ' ' -