z e e r g e b r e k k i g , o m d a t d e z e S c h r ijv e r s d ik w e r f v e r r e a£ w o o n d e n v a n b e t t o o n e e l ,
w a a r d e z a k e n v o o r v ie le n .
T W E E D E A E D E E L I N G .
OVERUSSEU A n MEER EN MEER,- EN EINDELIJK BIJRANS GEHEEL, ONDER
DE UTRECHTSCHE BISSCHOPPEN.
W i i h e b b e n g e z i e n , d a t o n d e r d e V o r s t e n v a n d e n K a r o l i n g i s c h e n s t a m O v e r -
i i s s e l v e r d e e id w a s tu s s c h e n e e n a a n t a l G r a v e n , a l s d i e v a n o o r , v a n r
E v e r a r d ( o n d e r a n d e r e n o v e r d e n p a g u s F o r a te m i* g e b i e d e n d e l a t e r m i s s e h i e n
G r S l p U m b a la h a g e n a am d ) , d e n G r a a f v a n T w e n t h e , — h i e n d e z e lM
” v l G o o r ( v a n l í m e l o , a ls G r a a fs c h a p , v in d e n w ij n e r g e n s m e ld m g h e t
1 e v i a ls D i e p e n h e im , e e n e H e e r l i j k h e i d ) , - v o r d e r dxe v a n I s l e g o u w e ,
K Ì : ; S X e n w a r e n a l le l e e n r o e r ig a a n h e t D u i t s c h e
b i i u i t s t e r v i n g v a n d e m a n n e l i jk e l i jn a l s a n d e r s z m s , w e d e r a a n d a t I t i j k , d o c h
2 w d e n d e e e n e n a d e i i d e r e , d o o r d e i n d e r t i j d r e g e r e n d e K e i z e r s , a a n
I u t r e c h t s c h e B i s s c h o p p e n g e s c h o n k e n ; h i e r v a n h e e f t m e n d e n a a u w k e u r i g e
i n ondePPC h a L s , e n v a n s o m m ig e d i e r s c h e n k m g e n z r p d e
I b r i e v e n t o t o p h e d e n i n w e z e n g e b l e v e n . E e n i g e s t r e k e n , z o o a l s b e t G r a a f -
l a o K n i n r e e n d e H e e r l i jk h e i d D i e p e n h e im , w e r d e n d o o r k o o p v e r k r e g .
W i j h e b b e n r e e d s e e n ig e v a n d e o u d s t e b e z i t t in g e n b o v e n v e rm e l d , e n z u l le n
, vnl£?e n d e s c h e n k i n g e n e n a a n k o o p e n a c b te r e e n v o lg e n s m e d e d e e l e n ,
o v e r d e O v e r ij s s e l a a r s b e k w am e n . E r w a r e n l a t e r 00^ ta ^ , ‘ d a n d e
.¡■i, o m t r e n t d e z e S t a t e n , im m e r s w a n n e e r m e n h o o g e p
r S » d . « ä m d d ijk .B eg rip « p ™ - * ' U
A »iVh v o o r a l i n T w e n t h e , e e n a a n t a l h o f h o o n g e n o f h j f e ig e n e n . g
T í " : 111 — v a n h r f h p r i g t ó d , c t U . v « d « D m — ,
a ï l a » » , V i a r d . d « a A t t im d e - * " « O v . oorcf. ■ r i i u e l » t o t . g e g™ P » -
Geen Bisschop van Utrecht werd, niettegenstaande zijne aanstelling van den
Keizer of Paus, in Overijssel als wettig Vorst erkend, ten zij hij eerst plegtig
gehuldigd was, en onder den blooten hemel, voor de Edelen des lands, later
ook voor de afgevaardigden.der Steden, den eed van handhaving der voorregten
had afgelegd. Op de Landdagen, waarvan de eerste in 1308 vermeld wordt,
wàs de Bisschop of zijn gevolmagtigde alleen de voorzitter. De Staten namen
de door den Bisschop gedane voorslagen in overweging, en wat e r, bij eenpa-
righeid of meerderheid van stemmen, besloten was, moest worden uitgevoerd.
Bij niet nakoming hiervan ontstonden er dikwerf jammerlijke twisten en onee-
nigheden, gelijk wij later zien zullen, en waaruit het zal blijken d a t, hoewel
betrekkelijk in de middeleeuwen gold:
//Es ist unter dem Krumstab gut wohnen.//
d. i. het geestelijk bestmir is aacht, dit volstrèkt geen regel zonder uitzonde-
ring was.
Wij zijn genaderd tot de twaalfde eeuw. De regering van Bisschop Burchard
(1099—1112) was voor Overijssels ingezetenen een tijd van rust en vrede; zijn
bestuur was gematigd en de welvaart nam toe. Nog bestaan er müntjes , onder
zijne regering te Deventer geslagen, die waaxschijnlijk, met het vroeger vervaar-
digde Keizerlijke geld, het numerair, zoowel in Overijssel (het Oppersticht) als
in Utrecht (het Nedersticht) zullen uitgemaakt hebben.
Zoo bleef het ook in het overige der twaalfde en verder in de dertiende,
veertiende en vijftiende eeuwen, doch in de eerste helft der vijftiende eeuw zullen
wij nevens het Bisschoppelijke geld mede eerst stedelijk van Deventer, daama
ook van Kämpen en Zwolle zien ontstaan ; ook verder conventiemunt of gemeen-
schappelijk geld van Deventer, Kämpen en Groningen ; later van Deventer,
Kämpen en Zwolle zien ontstaan.
Doch keeren wij tot de Geschiedenis terug. !
Burchards opVolger Godebald (1112—1127) was de oorzaak van groote be-
roerten. Want deze, met Keizer Hendrik in twist geraakt, een gevolg van
zijnen heerschzuchtigen en woelzieken a a rd , werd door dezen gevangen genomen,
doch nadat h ij, met behulp zijner vrienden, ontsnapt was, zocht hij eene
schuilplaats bij Petronella, moeder en voogdes van den jeugdigen Dirk V I,