// ein Keiserlicher apffe], und der anderen Ir Zeichen oder was sy Verlust und
//gelegen sein wil, auf gewicht grad khoren und aufzal in massen unnser und
//des heiligen reichs Churfursten an den Reyn geistlich und'weltlich, die bisher
»gemacht und geslagen haben, und von alter herkomen ist, machen und slagen.
// Und sich damit aller und yeglicher gnaden, freiheiten, vorteilen, Recht und ge-
»wonheit gebrauchen und gemessen sollen und mögen, die ahnder so bisher
// gülden münz geslagen und-gemacht haben . gebrauchen und gemessen, von Recht
//oder gewonheit von allermeniclich unverhindert. Und gebittpn darauf allen
// und yeglichen unnsen und des heiligen Reichs Churfursten, fürsten, Geistlichen
// und Weltlichen prelaten,. Graven, freyen herren, Rittern, knechten, haubtlewtten,
//vitzthumben, vogten, phlegern,. Verwesern, amptlewten, schultheissen, Burger-
// meistern, Richtern, Reten, bürgern und gemeinden und sunst allen anndern
// unnsern und des Reichs underthanen und getrewen, in was wirden, stattens oder
// wesens die sein, von obestimbter Roimsoher Keiserlicher macht ernnslich mit
»disem brief, dat sy die genannten Bürgermeister und Rate zu Deventer und Ir
z/nachkomen an disen unnsern Keiserlichen gnaden freiheiten, gonnung und er-
// laubung nicht hindern noch Irren, sonnder sy die wie vorgescriben stet gerulich
// gebrauchen, geniessen und genutzlich dabey bleiben lassen. Und hiewider nit
// thun noch yemannds zutun gestatten in dhem weise. Als lieb einem yeglichen
// sey unnser und des Reichs swere ungnad. Und dartzu ein pene, nemlich
// sechtzig marck lottigs goldes zu vermeiden, die ein yeder so offt Br freuenlich
// hiewider tette, uns halb in unsem und des Reichs camer , und den anndern hal-
// ben teile den obgenannten von Deventer und Iren naehkommen, unableslich zu
//betzalen verfallen sein sol, Mit urkund diss briefs besigelt mit unnserm Kei-
//serlichen Maiestat anhangendem Innsiegel geben zu Worms am funfften tag
// des monets Decembris nach Christi gepurt vierzehenhundert und im sechs und
// achtzigisten, unser reiche des Roimschen im syben und vierzigisten, des Kei-
// serthumbs im fünf und dreisigistenn und des hungrischen im acht und zwenn-
// zigisten jarenn //
Op de vouw staat: // ad mandatum dni Imperatoris pjmm, // en op de keerzijde
van het stuk: // Hta Mathias Wurm.»
Pat de stad moeite heeft aangewend en er prijs op stelde dit privilegie te
verwerven, kan uit meer dan eene plaats van de Kameraarsrekening van dit
jaar blijken, b. v .:
— // Item des woensdages post galle Averengk, Aller, Zweien den deken van
// dusseldorp tot Wolters huys van Raaite geschencket an wyn en an cost doe
//sy myt hem spreken van den güldenen munte te moegen hebben,// — en
— // Item geschencket den Deken van Dusseldorp uyt beveel des Raedes
./ vi enckel golden R. gulden doe hy annam ons dat privilegium te werven
//van den güldenen munte, facit xii fg xii st.// •
Veel vroeger, ja te rekenen van 1386 af, was er reeds door de Utrecbtsche
Bisschoppen in deze oudste der drie groote steden van het Oversticht gouden
munt geslagen, en wel volgens vergunning van Keizer Karel IV.
Wat het muntregt der zilveren munt betreft, het zal daarmede gegaan zijn
als met het onbewijsbare regt der steden Nijmegen en Zutphen, waarover wij
uitvoerig gehandeld hebben in onze Mrnten der Heeren {Dynasten) en Steden
mn Gelderland (Haarlem 1853). Terwijl in Deventer sedert onheugelijke tij-
den, of liever sedert de tiende en elfde eeuwen, Duitsche Keizers en Utrecht’s
Bisschoppen* zilveren geld gemunt hebben, zal de Deventersche regering al ligfc
bij gebrek aan kleine munt, vooral in tijden van groote verwarring en bij ver-
slapping van het Bisschoppelijk gezag, er toe overgegaan zijn om in het Bis-
schoppelijk munthuis eenige stukjes met het enkele wapen der stad te laten
slaan. Wij zullen die muntjes zöo straks mededeelen, na eerst de zes gouden
munten der stad Deventer, de eenige, welke wij tot dus verre konden opsporen,
beschreven te hebben. .
N” 1 dan, een goudgulden, heeft op de voorzijde den Beschermheilige der
stad, St. Lebuinus, in eenen Gothischen zetel zittende, en fa ce, met kruisstaf
en Bvangelie. Aan zijne voeten heeft hij het stedelijke wapenschild. Het
omschrift luidt: :
snon * d s * D K V snw R is *
De keerzijde vertoont de gewone type der goudguldens uit dezen tijd, na-
melijk den wereldbol of Rijksappel binnen een compartiment, bestaande uit drie
halve cirkels, door even zoo vele inspringende punten van elkander gescheiden.
Omschrift:
88