Zeedijk; men telt er 3 of 4 woningen, waaronder het Gemeenelandshuis.
. 1
JAAPJESPLEK., pold. in den Biesbosch, prov. Zuid-Holland, arr.
Gorinchem, kant. en gem. Sliedrecht; palende N. aan den Zuyle-
polder, 0 . aan de Kikvorschkil, Z. aan het Maldiep, W. aan den
Helpolder. . ..
Het is niets anders dan een gewone omdijkle hooipolder, weine,
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 10 bund. 96 v. r. 80 v. eil.
beslaat; door den Zuylepolder of anders genaamd .Meerkotenest van
het overtollige water entlast w o r it, en geen boerderijen of polderbestuur
heeft. r • ' i n - t JA AR, Fr. naam van de riv. de Jecker , prov. Limburg. ¿ie Je c k e r .
JAARLA (GROOT-) of G r o o t - J a er la , voorm. state, prov. Friesland,
kw. Oostergoo, griet. Oost-Dongeradeel, arr. en 3 u. N. 0 . van Leeu-
warden, kant. en £ u. N. 0 . van Dockum, 10 min. N. W. van
Wetzens, waartoe zij behoorde. |
JAARLA (KLEIÄ-) of Kiew-Jaerea, voorm. state, prov. In esland ,
kw. Oostergoo, griet. Oost-Dongeradeel, arr. en 8 u. N. 0 . van Leeu-
warden, kant. en s u. N. 0 . van Dockum, 8 min. N. W. van
Wetzens, waartoe zij beboorde.
ln 1498 woonde de Edele Acnir IaakIa op eene dezer staten en werd
door andere Edelen met name T ja er d a , M ar t ena , G amstra en anderen
belegerd, dewijl hij de Geldersche party aankleefde, en genen het niet
de Saksen hielden. Hij was een opregt voorstander der aloude Frie-
sche vrijheid.
JAARLAGAT of Jaerlagat , oud kanaal of waterloozing, prov.
Friesland, kw. Oostergoo, griet Oost-Dongeradeel, hetwelk een klein
nur N. 0 . van Dockum, uit de Paezens zuidwaarts liep, en van de
daaraan gelegene state Jaerla zijnen naam ontleend heeft. Uit dit kanaal
ontlasitte de Paezens , en gevolgelijk een gedeelte van West-Dongera-
deel, zeer veel water ; er is uit dien hoofde veeltijds een twistappel
tusschen de beide Dongeradeelen geweest; want de grietenij Oost-Dongeradeel
, naar beneden veel lagef liggende , heeft wegens den toevloed
van water, door het gezegde gat, veeltijds eenen grooten overlast, en
entlast zijn water niet anders dan door de Ezunaazijl, welke, bij tame-
lyke vloederi en ongelijke tijden, niet genoeg kunnende geopend worden
, menigmaal veel ongemak aan een groot deel van deZe grietenij
veroorzaakte. . ..
MeD heeft in het begin der achttiende eeuw , wegerts de gneteny
Oost-Dongeradeel, een vallaat bij Doekum in de vaart gelegd , om
daardoor , zoo mell zieh verbeeldde , het water boven te schütten,
-en alzoo de Paezens droogef te maken, waardoor dan het Jaareagat
minder, nadeel aan de gezegde grietenij zoude toebrengen ; doch de
bevinding heeft doen zien , dat het moeite en kosten verloren waren ,
alzoo het vallaat doorgaans geen of weinig water sehalte, en de grietenij
Oost-Dongeradeel geen voordeel daarbij genoot. In het middet»
der vorige eeuw heeft men in tegendeel zelf de toegevendheid gehad, van,
op zekere voorwaarden, aan die van West-Dongeradcel te beloven , en
zieh te verpligten , om niet alleen het meergemelde .Iaarlagat alle
iaren van alle vuiligheid te reinigen, maar ook, om een gedeelte
daarvan te laten verdiepen. Zoodra dit geschied was, ondervond men
weldra den verkeerden stap, dien men gedaan had : Want het water, nu
ruimte hebbende , stroomde op sommige tijden , wanneer er wat veel
toevloed was, als eene geweldige waterval naar beneden, en zette een
groot deel van de grietenij onder water, zoodat vele landen dikwijls
weinig opbragten , en somtijds midden in den zomer blank van water
stonden, en de weilanden ten grooten deele bedorven werden. I
JAARLINGERMEER, pold. m Geestmer-Ambacht, prov. Noord-
Holland, arr. Alkmaar, kant. Schagen, gem. Warmenhuizen, van
romdom door weiland omgeven.
Deze pold., welke waarschijnlijk in of omtrent het jaar 1600 hedijkt
is, beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 42 bund.
69 v. r., waaronder 42 bund. 23 v. r. 70 V; eil. sebotbaar land, en
wordt door de molens van het Diepsmeer van het overtollige water
ontlast. Het polderbestuur bestaat uit twee molenmeesters.
JAARSDORP (HET), geh. in de Schagerkogge, prov. JVoord-Ifol-
l a n d arr. en 4 u. N. van Alkmaar, kant., gem. en 2 min. Z. van
Schagen. Er Staat thans slechts 1 h. bewoond door 8 zielen.
JAARSMA, voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
West-Dongeradeel, arr. en 4 u. N. 0 . van Leeuwarden, kant. en
8 min. ten Z. W. van Holwerd, waartoe zij behoorde.
Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene landhoeve.
De daarloe behoord hebbende gronden, beslaande eene oppervlakte van
28 bnnd. 29 v. r., worden thans in eigendom bezeten door de erven
A. G. d e B oe b , woonachtig te Holwerd.
JAARSYELD, gem. in den Lopikerwaard, prov. Utrecht, arr. Utrecht
kant. IJsselstein (8 k. d., 2 m. k., 1 s. d .) ; palende N. aan Lopik
en voor een klein gedeelte aan IJsselstein, N. 0 . aan Yreeswijk,
Z. 0 . en Z. aan de Lek, die haar van de gem. Vianen, Lexmond,
Ameide en Tienhoven scheidt, W. aan Willige-Langerak, Zevender
en Cabauw.
Deze gem. beslaat uit de vijf volgendc polders : de B a t u w e , de
G r a a f , de Y o g e le n z a n g , de W ie l en de V ij fh o e v e n . Zij
bevat het d. J a a r s v e ld , benevenshetgeh.de J a a r s v e ld e r k a p e l
en eenige verstrooid liggende h. Zij beslaat, volgens het kadaster,
eene oppervlakte van 1307 bund. 90 v. r. 70 v.eil., waaronder 1120 bund.
98 v. r. belastbaar land ; telt 144 h., bewoond door 217 huisgez.,
nitmakende eene bevolking van ruim 1100 inw., die meest hun bestaan
vinden in den landbouw, het aankweeken van teengewassen en het
toebereiden daarvan , alsmede in den handel in hoepels, leenhout en
boomvrucbten. Ook heeft men er eenen windkorenmolen.
De Herv., die er ruim 970 in getal zijn, onder welke 300 Ledema-
ten, maken eene gem. u it, welke tot de klass. van Utrecht, ring
van IJsselstein, behoort. Tot aan 1620 beboorde zij onder geene klass.
De eerste, die alhier het leeraarambt heeft waargenomen, was Jodasües
Campiüs , die in bet jaar 1603 hier beroepen werd , en hier niet vele
jaren moet gestaan hebben . daar zijn opvolger Pascbier de Fijhe , in
1619 reeds afgezet werd. Het beroep geschiedt door den kerkeraad ‘
op collatie van den Ambachtsheer.
De R. K., waarvan men er 120 te lt, behooren gedeeltelijk tot de
stat. van Cabauw, gedeeltelijk tot de stat. van IJsselstein en gedeeltelijk
tot die van Vreeswijk.
Men heeft in deze gem. eene sebool, welke gemiddeld door een
getal van 80 leerlingen bezocht wordt; terwijl sommige kinderen van
het B en ed en e in d , om de nabijheid, te Lopik, en die van het
B o v en e in d en J a a r sv e ld e rk ap e l te Lopikerkapel ter sebool gaan ,
zoodat alleen die van bet middendeel dezer gem. de school te Jaabs-
veid bezoeken.