arr. T ie l, kant. Geldermalsen, gedeeltelijk gern. Est-en-Op-IJnen,
gedeeltelijk gem. Varik; palende M. aan den Polder-van-Op-IJnen en
den Polder-van-Heesselt, 0 . aan den Polder-van-Heesselt, bezuiden welken
polder een gedeelte dier uiterwaarden heenschiet, Z. 0 ., Z. en
Z. W. aan de Waal.
Deze pold. beslaat,i voor zoo verre Op-IJnen betreft, volgens het
liadaster, eene oppervlakte van 43 bund. 71 v. r. 80 y. ell., en wordt
door eene sluis, op de Waal , van het overtollige water ontlast. Het
polderbestuur bestaat uit vijf Gecommitteerden.
JING-JEE , d. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname , aan de Boven-
Suriname, bewoond door Saramaccaner Bosch-Negers.
Hier w'oonden yroeger Moravisehe Zendelingen, welke reeds 149 Sa-
ramaccaner-Negers tot het Christendom bekecrd hadden. Dit getal was
echter na het vertrek yan den laatstcn Zend el inn-, in Januarij 1831-,
reeds tot beneden de 30 yerminderd.
IJPEGAT (HET), watertje in het Westerkwartier, prov. Groningen.
Zie Ipegat (Het).
IJPELAAR (HET-HUIS-TE-), adell. h. in de bar. van Breda, prov.
Hoord-Braband, Vierde distr., arr. en 1 u. Z. Z. W. van Breda, kant.
en £ u. N. 0 . van Ginneken, gem. Ginneken-en-Bavel, in het geh.
IJpelaarseinde, aan den weg van Bavel op Breda.
Dit adell. b., meestal de G roote- I J pelaar genoemd, ter onderschei-
ding van een daar nabij gelegen buit., dat men veelal de K lew e - U p e -
laar noemt, was vroeger een achtcrleen van het Leenhof van Breda. Het
is zger oud en wordt reeds genoemd in den brief, waarbij A rnoot van Lot
e n en E lisabeth zijn vvijf, Heer en Vrouwe van Breda , op St. Seve-
rijnsdag 1280 , aan die van Breda schonken » alle de landen en wil-
» deren , gelegen tusschen Emelenburg^-'lJpelaar.” Hiervan zijn ook
afkomstig de oude Heeren va n I J pelaar , die dat huis zeer lang bezeten
hebben, en door geheel Braband zeer vermaard zijn geweest.
Tot in het jaar 1816 was hier het R. K. Seminarium voor het vi-
cariaat van Breda gevestigd, hetwelk in dat jaar naar Bovendonk,
onder de gem. de Hoeve-en-St,-Maartens-polder, is overgebragt.
Bij gelegenheid, dat een Leidekker in het jaar 1824 het dak yan
den I J pelaar herstelde, vond hij op eene lei de volgende voor de
geschiedenis der Hervorming niet onbelangrijke bijdrage geschreven :
' » 1366, J an de W eeze C orneliszoon metzer van Antwerpen heeft hier ge-
» woont wel vier maanden met H anskbn zijn zoon , want om twoort des
» Heeren mosten hij uit Antwerpen vlien, als men screef MCCCCCLXVI.”
Deze lei wordt thans bewaard in het kabinet van oud- en zeldzaam-
heden yan het Noordbrabands Genootschap te ’s Hertogenbosch.
Thans wordt dit goed, hetwelk eene oppervlakte beslaat van 44 bund.
16 v. r. 94 v. ell., in eigendom bezeten door den Heer B. S. J. Ha-
v e rm a n s , die het, in het jaar 1835, van den Heer W i l l e m v a n Hod-
t e n heeft aangekocht.
IJPELAAR (DE GR00TE-), adell. h. in de bar. van Breda, prov.
Noord-Braband. Zie het vorige art. \
IJPELAARS-EINDE, geh. in de bar. van Breda, prov. Hoord-Bra-
band, Vierde distr., arr. en £ u. Z. W. yan Breda, kant. en £ u.
N. 0 . van Ginneken, gem. Ginneken-en-Bavel, i u. N, van Bavel,
waartoe het behoort; met 26 h. en 140 inw.
IJPELO of I pelo , buurs. in Twenthe, prov. Overijssel, arr., kanten
1£ u. Z. W. van Almelo, gem. en 1£ ü. Z. van Wierden, J u.
Pi. 0 . van Enter, waartoe het behoort. — Men heeft er eene school.
1JPENBURG , buit. in Delßand, prov. Zuid-Holland, arr. en 1 u.
Z. 0 . van 's Gravenhage , kant. en £ u. Z. van Voorburg, gem. en
x u Z. 0 . van Rijswijk.
“ IJPENLAAN , voorm. naam van het H d is - t e - N ijenborg , in Kennemerland
, prov. Noord-Holland. Zie N ijenborg (H dis- te- ) .
IJPENOORD , buit. op het eil. Walcheren, prov. Zeeland. Zie
IJPENRODE , buit. in Kennemerland, prov. Hoord-Holland. Zie
IPHIJPENSTEIN, voorm. adell. h. in Kennemerland, prov. Hoord-
Holland. Zie I J pe st e in . r u - u r v r
IJPERENEfERG of I p erenberg , voorm. sterkte op de Middel-r eluwe ,
prov. Gelderland, ;distr. Veluwe, kw., arr. en 7 u. N. ten 0 . van
Arnhem, kant. en 3 u. N. 0 . van Apeldoorn, gem. en 1£ u. N. van
Voorst, i n. N. van Wi lp, in vroeger tijd door de Regering van
Deventer aan den ¡westelijken oevcr van den IJssel, even boven de
brug, aangelegd , om het vee , loopende in de algemeene weide of
meente, de Marsch genaamd, te beschermen.
Het was een steenen huis., dat , zoo als vele geschriften getuigen,
in het laatst der vijftiende eeuw , niet alleen met eenen ringmuur,
maar ook met eene gracht omgeven was. Later is het een landhuis
geweest. tC
IJ^ESLOOT , voorm. geh. in Amstelland, prov. JVoord-Holland?
arr. en £ u. 0 . van. Amsterdam, kant. en M u. N. W. van Weesp t
gem. Diemen-en-Diemerdam , aan den Diemerdijk, ter wederzijden van
het IJ en het Nieuwediep bespoeld. Thans Staat er niet meer dan een huis.
Dit geh. heeft zijuen naam gegeven aan de IJpesloter-sluis, welke
hier ligt. ;
Hier, op het smalst van den dijk, wierpen de Amsterdammers, in het
jaar 1507, een blokhuis op, om deii Gelderschen den doortogt te beletten.
Terwijl men liiermede bezig was , eischte K arel , Hertog van Gelder, die
zelf binnen Weesp gekomenwas, door eenen Priester de stad op; doch
de Amsterdammers gaven hem ten antwoord, dat zij nog niet in de
noodzakelijkheid gebragt waren, 'om van Heer te moeten. veränderen.
K arel rukte hierop naar I J p e sl o o t , om eenen aanval te doen op het
blokhuis der Amsterdammers,: dat nog. niet voltrokken was. De ar-
beiders werden .gedekt door een oorlogschip in het Diemermeer en door
eenige anderen, in het IJ gelegen. K arel had voor, eerst het, schip ,
dat in het Diemermeer lag, in don grond. te laten boren en daarua
het blokhuis aan te tasten;.doch dit schip, door eenige anderen bij-
gestaan, weerde zieh zoo dapper, dat de Gelderschen van den dijk
gedreven werden. Op dit oogenblik begon men ook uit het blokhuis
vuur te geven , wordende een huis, alwaar Hertog K arel zijn verblijf
hield , door en door geschoten ; zoodat hij eindelijk genoodzaakt werd met
eenig verlies te wijken ; doch op het einde van Junij hervatte hij de
onderneming. Omtrent dertig Gelderschen , door eenen overgeloopen
Fries geleid , geraakten bij nacht , met kleine schuitjes ; ‘binnen het
blokhuis, zonder door de oorlogschepen ontdekt te worden.. G erard
van M ieji.op , die het bevel over het blokhuis voerde , vernam zoodra
dit onraad niet, of riep, het.hoofd naar buiten stekende: Bourgondie!
Bourgondie ! waarop terstond het geschut van de schepen werd gelost.
De Gelderschen weken den weg.op naar Amsterdam, doch liepen hier
eene bende Amsterdamsche poorters., die des morgens onder R ein ier
M osteru uitgetogen waren , in den mend. De meesten moesten zieh