bet inwendig bestuur van hun kerkgenootschap , als omtrent het on-
dcrhoud hunner armen.
Onder de liefdadige gestichten en inrigtingen -verdient vooral mel-
ding het G r o o t-B u r g e rw e e sh u is , op den Gellebroedersweg, een
ruim cn fraai gebouw, waarin de weezen van groot-burgers worden
opgenomen , verpleegd en tot een burgerlijk bedrijf opgeleid, totdat
zij in volwassen ouderdom met eenen behoorlijken uitzet deze inrigting
verlöten. De eersle oorsprong van dit gesticht klinit op tot bet jaar
1839. Provisoren en Kerkmeesters van de St. Nikolaaskerk, stichtten
«amclijk, op den 21 Februarij van dat jaar,, ter eere van den naam
Jezus, in een daartoe geschikt huis in de Boven-Nieuwstraat, eene
school voor twaalf arme ouderlooze kinderen. De Memoriebroeders
van het H. Kruis (Leden van een dier vele stichtingen te Kappen ,
welke door gebeden en zielmissen voor den gelukstaat hunner broeders
werkzaain waren) schonken dadelijk eenige gaven aan deze school.
Van alle zijden door nicuwe giften bevoorregt, veranderde dit S o e te
n a am J e z u s h u is , zooals het huis in de Bovennieuwstraat, tot dat
gestiebt geschonken, sedert genoemd werd, reeds in het jaar 1834
in een weeshuis voor een onbepaald getal kinderen, en werd in 1363
met een daaraan beiendend huis vergroot. Dit vereenigd gebouw bleef
in gebruik tot dat men het Cellebroeders-klooster voor da -weezen in-
rigttc, -waarin zij ook nog gehuisvest zijn.
fiet A rm e n -k in d e r h u is , op den Vloeddijk 1, was oudtijds het
B r ig it t e n -k lo o s t e r . Daarin worden behoeftige weezen , verlatene
kinderen van Hervormden en vondelingen , gratis opgenomen en verpleegd
, d ie, als zijnde geen weezen van groötburgers, geen regt heb-
ben, om in het Groot-Burgerweeshuis te worden opgenomen. Zeer
kleine kinderen worden, ten koste van het huis, daar buiten besteed.
Het gebouw werd later als M i l i t a i r e - h u i s , vervolgens, gedurendc
ruim twintig jaren , tot een M i lit a ir e -h o s p it a a l gebruikt, tot
dat het, in het jaar 1842, zijne vroegere bestemming van Kinderhuis
terug ontving.
Het R o om s c h -K a th o lijk -W e e sh u is , op de Gudestraat, is in
het jaar 1803 gesticht. Daarin genieten 21 kinderen opvoeding en
onderwijs.
Het Z iek en h u is , op de Borgel of Burgwal, in het laatst der
zevenliende eeuw gesticht, was vroeger een P e s t h u i s , en als zoo-
danig, omstreeks het jaar 1540, doorden Burgemeester E il a r d C romme
gestiebt. Het droeg den naam van Gal v a r ia . Boven de deur Staat
het jaartal 1656, hetwelk het jaar zal aanduiden, waarin het gebouw
verbeterd werd. Onvermogende ingezetenen worden hier , gedurende
hunne ziekte:, in ruime vertrekken, ter wederzijden met afgesloten
slaapplaatsen, toegelaten en kosteloos van geneesmiddelen en al het noo-
dige voorzien. Deze inrigting ondergaat thans aanzienlijke en doel-
matige verbeteringen. Vroeger, was daar mede een P la n ten tu in
verbonden , die thans wederom hij het ziekenhuis is aangetrokken ;
tervvijl de post van Lector Bolanicns is gesupprimeerd.
Het H e ilig e -G e e s te n -G a s th u is , op de Oudestraat en op de
Wieuwemarkt uitkomende , diende van ouds en dient heden nog am Bürgers,
die wegens hoogejaren gevaai loopen tot gebrek te vervalien, in te
nemen, en tegen afstand van hunne nalatenschap te verplegen. Het getal
dergenen, die dus begunstigd worden, zoo mannen als vrouwen, >is door-
gaans omstreeks veertig. Zij krijgen ter bewoning een kamertje en spijzen
aan eene gemeensehappelijke tafel; wijders zijn hier woningen gebouwd,
elk van een vertrek, ten getale van eenen twintig, waarin Kamper
bui’gers zieh kost en inwoning kunnen koopen. De oorsprong van deze
gestichten , is zoo wel in liefdadige oogmerken te zoeken, als ook in
den toestand van vroegeren tijd, als wanneer men, in eene zoo han-
deldrijvende stad als K a p p e n , inrigtingen moest hebben, om vreemden
huisvesting te verschaffen , hetgeen bij het ontbreken van herbergen,
allernoodzakelijkst was. De tijd van stichting van dit gebouw is on-
bekend; evenwel mag men aannemen, dat het ten ininste tot in
den aanvang der veertiende eeuw opklimt, dewijl in de oudste berig-
ten, aangaande de stad , als reeds bestaande voorkomtdaarmede
was'oudtijds de H. Geestenkerk verbonden , op welker plaats, nadat ze
in het jaar 1646 was afgebrand, de Nieuwetoren is gebouwd. In dit
huis werd vroeger nog een van die stormgevaarten vertoond, welke
onder de benaming van bokken of nagels bekend waren ; doch thans-
is daarvan niets meer te vinden.
Het S t. G e e r tru id a - en Gatharina* of B o v e n -G a s th u is ,
aan- de eene zijde in de Boven-Nieuwstraat en aan de andere zijde op
den Borgel uitkomende, is van gelijke inrigting als het voorgaande,
behalve dat het grooter en uitgebreider i s , en dat een gedeelte daarvan,
sedert het jaar 1660 , tot een D o lh u is was ingerigt, hetgeen
echter sedert eenige jaren is afgesebaft. Dit gesticht is oorspronkelyk
ontstaan uit het St. Geertruiden-Gasthuis, dat, even als het H. Geesten-
Gastbuis, Van alouden oorsprong is en waarmede een kerkje verbonden
was, Meerder uitbreiding ontving, het, toen men in 1543, uit vrees voor
den aanval van Maarten van Rossbm, het S t. C a th a r in a -G a s th u is ,
door Pieter Morre , in het jaar 1403, voor melaatschen en pestzieken
buiten de Veene- en Zwanepoorten gestieht , had afgebroken en vermeid,
cn de inkomsten daarvän met dit gestiebt vereenigde.
Behalve deze liefdadige gestichten , waren er oudtijds vele^ zooge-
naamde Hofjes of V e r g a d e r in g en , waarin oude lieden , bijna uit-
sluitend vrouwen , woning en eenigen onderstand ontvingen , van welke-
eenige nog overig zijn, Zij dragen den naam van de familien-, waar-
door zij .gestiebt zijn , als: die van Uterwijck, Evert Witten , Hille
Rijks , Brandt , Averenck , Boeckrolt , .Veene en Linde , Yorden en Bbdel ,
ten Boecop ^ Tengnagel en anderen,
Het hiervoor bladz. 231 reeds genoerade S ta d sw e l-k h u is + in de
Groenestraat, verschaft door stedelijken onderstand het geheele jaar
door ,. maar voornamelijk in den winter , ‘Spin- en breiwerk aan be-
hoeftigen, zonder onderscheid, waardoor de arme» voor gebrek en
luiheid en de- bürgers van bedelarij bevrijd worden; kunneude ieder
ingezeten van Kampes en haar regtsgebied , brei- en spinwerk verlangende
, zulks door middel van deze weldadige inrigting tegen een bil-
lijk loon, door de Begering bepaald, bekomen. Het getal dergenen,
aan wie daardoor werk verschaft wordt, is doorgaans nog al belang-
rijk; des winters bedraagt het gewöonlijk tusschen de 700 en 800.
Aan deze inrigting is ook eene B r e is c h o o l verbonden, waarin aan
een honderdtal kinderen onderrigt in het breijen wordt gegeven ; ter-
wijl daaraan ook nog eene tapijtweverij is toegCvoegd. Het bestuur
van dit weldadig gesticht, dat zieh door onvermoeiden ijver in het
behartigen van het doel dier inrigting, ongelooflijk veel moeite geeft,
geniet däarvoor, met regt, de dankbaarheid der bevolking.
Yoorts heeft K ämpen eene uitmuntende A rm e n in r ig t in g ; eene
S pa a rban k , waaraan tevens eene instelling verbonden is ter beta-
ling van pensioenen, benevens vier zieken- en begrafenis-bussen.