der Gravin Ameria Louisa van IIoorn, kwam zij aan het' grafelljke hing
van Nassau Saabbruk. Deze Gravin, na den dood van haren gemaal, mede
overleden zijnde, werd deze heerl., in het jaar 1730, door den Raad
van Braband aangeslagen en openlijk bij executie verkocht aan den
Heer Bisher van Zwieten, Raad der stad Amsterdam, na wiens over-
lijden zij, in het laatst der vorige eeuw, overgegaan is aan den Heer
T obias Sydenhagen, Kanunnik des kapittels van Oud-Munster te Utrecht.
Yermits in het mandement der gemelde verkooping, door den Raad
van Braband aan deze heerl. den titel van baronnie of baanderheerlijk-
neid was toegelegd, hebben sommigen haar waarlijk daarvoor erkend
hoewel anderzins, uit de oude wapenkaart van Braband, omtrent het
jaar 1611, door de Aartshertogen Aibert en Isaberra gemaakt, blijkt
dat in de Meijerij van ’s Hertogenbosch niet meer dan twee baronnien
bestonden, namelijk Kranendonk en Boxtel, doch deze dwaling was
ontstaan, doordien de Raad van Braband te ’s Gravenhage, weinig
bekend met de Generaliteit, de heerl. Kesser met de bar. van K e s s
e l in Limburg verward had. Thans wordt deze heerl. in eigendom
bezeten door den Heer E duard J acob de r’Esne.
Het d. Kesser ligt 4 u. N. N. 0 . van ’s Hertogenbosch, 2 u. N. W.
van Oss, 1 u. 0 . N. 0 . van Alem, ,aan de Maas,
De kerk, aan den H. Antonius toegewijd, welke een weinig van
de huizen afgezonderd lig t, is niet groot. Zij heeft eenen toren en
is van een orgel voorzien. Deze kerk, welke sedert de Reformatio
6 .rv0rrnc^®n in gebruik was , is , zoo als wij hier boven gezien
bebben, in het jaar 1800 aan de R. K. terug gegeven.
Do Herv. kerk heeft noch toren noch orgel. — De dorpschool wordt
door een gemiddeld getal van 80 leerlingen bezocht.
Er plagt hier een oud kasteel te liggen, het Hui s - t e -Kes se l of
het Hot genoemd. Zie het volgende art.
Kesser is de geboortepl. van den Godgeleerde W irrem van Irhoven
geb. m November 1698, t 18 November 1 7 6 0 , als Hoogleeraar aan
de Hoogeschool te Utrecht.
Dit d. werd in het jaar 1804, door Karer van Gerder gebrandschat.
ln het jaar 1740 stond het geheel onder water, en in 1787 brak de
Maasdijk hier op zeven onderscheidene plaatsen door, bij welke ge-
legcnheid twee huizen met den grond geheel wegspoelden.
Bij den watervloed van Januarij 1809 werden te Kesser twaalf huizen
beschadigd ; terwijl het grootste verlies in hooi, stroo en leveus-
middelen bestond.
Het wapen van Kesser bestaat in eenen leeuw.
KESSEL (HUIS-TE-), voorm. adell. h. in de Meijerij van 's Hertogenbosch,
kw. Maasland, prov. Noord-Braband, arr. en 4 u. N N 0
van s Herlogenbosch kant. en 2 u. N. W. van Oss , gem. Alem-
Juaren-en-Kessel, nabij, Kessel, waartoe het behoorde.
Grammaye (1) meent, en zoo het schijnt niet zonder grond, dat dit was
het Lasterrum Taxandriie in regione Mos.®, het Kasteer van Taxandrie bij
de Maas waarvan in oude brieven wordt gemeld, en dat denaam van
Kesser daarvan zoude ontleend zijn. In 1882 weid er eene Spaansche
eze ing op het kasteel gelegd. In het laatst der vorige eeuw werd het
geheel verbeterd en meuw opgebouwd. In 1801 is het echter gesloopt.
1er plaatse, waar het gestaan heeft, ziet men thans niets meer
dan eenen boomgaard.
(1) Taxandria lit* Macslandia,
KESSEL (HET KASTEEL-VAN-) of Srot-te-Kesser , kast. in Op-
ner Gelder, in bet Land van Kessel, prov. Limburg, arr. en 2£ u.
N.'van Roermonde, kant. en 2£ u. Z. Z. W. van Venlo , gem. en
in de kom van het d. Kessel, aan den oever der Maas, op eenen ar-
tificiëelen ronden berg, ruim 20 eilen boven de oppervlakte van den
grond verheven, deels gebouwd uit mergelsteenen. Dit kasteel levert
schoone vergezigten op.
De meeste oudheidkundigen zijn/ van oordeel geweest, dat men het
Casterrum Menapiorum , ter plaatse, waar thans Kessel aan de Maas
gelegen is , moet zoeken. De Heer Schates, Lid van de Komnklijke
Akademie te Brussel, heeft dit gevoelen bestreden in zijne Recherches
sur la vraie position du Castellum Ménapiorum , capitale des Ménapiens
et celle de Tournay, geplaatst in de Nouvelles Archives historiques des
Pays-Bas, door den Heer de R eiefesberö, Deel V , bl. 348 en volg.,
en in zijne Mémoire sur le Castéllum Morinorum, te vinden in het
2i0 Deel, bl. 107 en volg. van da Mémoires de la Société des antiquaires
de la Morinie. b .
Ook vermeent men, dat het Kasteer-van-Kesser de sterkte î s , alwaar
J uriasus de Saliërs, in den winter van 387 38 8 , belegcrde en overwon
; doch ook dit is onzeker, vermits de naarn der sterkte bij den
geschiedschrijver .Ammianus Marcerrinus , die ons die daad verhaalt
(Lib. 17, c. 8) niet is uitgedrukt. . . .
Het Kasteer-van-Kesser draagt geene sporen van Romeinsche bouw-
orde : het schijnt niet vôor de veertiende eeuw gesticht te zijn , en werd
welligt gebouwd in 1326, toen R einard I I , Graaf van Gelder, de heer-
lijkhcid Kessel aankocht (1). Het gedeelte van het kasteel, dat op de
Maas uitkoint, is zeer zeker het oudste, en heeft vcel overeenkomst
met het zoogenaamde Rond ee l , hetwelk in 1632 nog te Amsterdam
aanwezig was, en waarvan men eene teekening vindt in Radehaker ,
Kabinet van Kleefsche en Nederlandsche Oudheden, Deel I , bl. 12.
.De Heer Leemans meldt ten onregte, op bl. 46 van zijne Romeinsche
Oudheden te Rossum, dat men te Kessel nog overblijfselen van
eene Romeinsche sterkte aantreft.
Den 10 Augustus 1338 erkende Mattiiijs van Kesser, den bürg Kesser
van den Graaf van Gerre ten erfelijken borgleen ontvangen te hebben,
belovende dien als een Graven open huis te zullen bewaren
In de middeleeuwen speelde het ook zeker eene rol als vesting in
de oorlogen. Later had de eigenaar daarvan het gebied over het Land"
van-KsssER, en zelfs regt van leven en dood over de ingezetenen. Dit
kasteel, behoorende aan de familie van Keverberg d’Ardengoor te Halen ,
wordt thans in eigendom bezeten door den Heer Baron Karer George
van Keverberg van Ardengoor, en beslaat, met de daartoe behoorende
gronden, eene oppervlakte van 242 bund. 47 v. r. 30 v. eil.
Het Kasteer-van-Kesser had vroegCr nog twee forten, het een onge-
veer 20 min. weslwaarts , dat voor 10 jaren is gesloopt, en het andere
20 min. oostwaarts, waarvan men de werken ook nog min of meer kan
ontdekken, ofschoon die gesiecht zijn geworden, het laatste ligt echter
thans, door het nemen van eenen anderen loop van de Maas, aan den reg-
ter oever van die rivier, met 17 bund. 29 v. r. 70 v. eil. wei- en akker-
land, alles bij dit kasteel behoorende en onder de totale opgave begrepen.
( 1 ) Zie S l i c h t e n d o r s t , Gclderscho Geschiedenes , Boek I I , b l . 119.
( 2 ) j . A . N i jh o f f , Gedenkwaardigheden u it de Geschiedenes van GelderUtnd, I. D e e l, Oorkon.dc,
No. 3 3 1 , bl. 373.