en de Kamperyeeners ongehouden S hem eenige schattin« te beta-
len, belovende hunne voorregten en vrijheden steeds te zullen hand-
haven. In het jaar 1371 had H erbern van P c t t e n , Heer van Putten-
stem, de tienden en andere inkomsten in K amperveen, welke hii van
A rnoldüs van H oorn , den negen en veertigsten Bisschop van Utrecht
in leen hield, maar, trotsch op zijn vermögen , behandelde hii ziine
onderhoorigen als slaven en knevelde inzonderheid de ingezetenen van
K a m p e r v e e n waar zijne lieden allerhande moedwil bedreven. De roof-
zieke knechten van Puttenstein kwamen meermalen aldaar plünderen
, maar de Schout van K amperveen viel met zijne boeren zoo sewel-
d.g op de Gelderschen aan, dat er negen op de plaats dood bleven en
de overigen met bebloede koppen moesten aftrekken. Dit gaf aanlei- '
dmg tot eene oorlogsverklaring aan Kämpen, welke ten gevolge had
dat het slot Puttenstein, in 1373, werd belegerd, vermeesterd en
tot aan den grond toe afgebroken, om daarop nimmer weder eenip-e
sterkte te mögen bouwen. ö
De voorm. kerk van dit dorp, staande aan den Leidijk, was,
vöör de Reformat.e_, aan den H. N ikoiaas toegewijd, en door eenen
der ütrechtsche Bisschoppen aan het kapittel van S r . L ebuinos , te
lleventer geschonken, waarom zij ook ler begeving van dat kapittel
stond. Destijds had zij drie altaren , als: dat van 0 . L. Vrouwe,
at van de H. A nna en dat van den H. A ntonios, maar alle drie zonder
bedienaars of zonder inkomsten. Völgens de volkssage is deze
kerk een van de dne kerkei? geweest, welke, door drie rijke zusteren
gebouwd, alle dne gelijkvormig waren; in eene regte Hin, op > e -
J 0 aistand, van elkander stonden, en alle drie ook aan S t . N ikoia
a s waren gewijd. De beide anderen zouden die van Oosterwolde cn
Doornspijk geweest zijn. Deze kerk, in het jaar 1718, door den
bliksem in brand geraakt zijnde, werd geheel door het vuur vernield
zoo dat er niets van bleef staan dan de toren , welke, onder den
naam van ouden toren, tot in 1839 nog aanwezig was, en alstoen
voor afbraak verkocht en gesloopt is. De oude kerk moet echter weder
opgebouwd zijn, aangezien wij lezen, dat het dak van de kerk te
K amperveen, door den storm van 12 December 1747, is ingestort, en
de kerk daardoor geheel onbekwaam voor de godsdienstoefenin^ was
geworden. Hoe dit zij, zeker gaat het, dat de ingezetenen van dit
dorp, aldaar goedsheeren gemjemd, in het jaar 1748, eene andere
Kerk, aan den Hoogen-weg,. op eenigen afstand ten N. 0 . van de
oude, aan het pastorijhuis hebben doen bouwen , welke kerk den 13
September 1748 ingewijd en thans nog bij de gem. K amperveen in ge-
bruik is, zijnde een goed gebouw , van eenen kleinen toren voorzien en
waarm eerlang een orgel zal geplaatst worden.
Ook heeft men in deze gem. het landgoed R u im z ic h t en de
havez. W it t e n s t e in .
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 60 leerlingen
bezocht. — De kermis te K amperveen valt in den 16 Augustus.
Omtrent het jaar 1487 heeft K amperveen veel overlast van eenige
Geldersche Edellieden geleden, die gedurig invallen in de Yeluwe de
Betuwe en het Zutphensche gebied deden , en groote buit maakten
leerende yoornamelijk op de Kamper goederen en kooplieden, vermits
zij een pleit tegen die van Kämpen' hadden , dat te Ingelander-Holt,
00L f Engelander-Holt, op de Veluwe, nog niet uitgesproken was.
Bij den wateryloed, van November 1773, heeft deze gemeente veel te
lijden gehad, zijnde aldaar eenige boerenwoningen geheel weggespoeld.
Bij den walervloed van het volgende jaar, waren de meeste hutzen
in stukken geslagen , vier menschen verongelukt en veel vee verdronken.
Door d e , op den 13 November 1824, in den Zwartendijk ontstane
doorbraak , werd ook deze gem. overstroomd , evenwel zonder dat daardoor
eenige schade werd veroorzaakt. De Kamperveensche zeedijken ,
bekend onder denamen van Nieuwen-dijk en Noord-Wendingerdijk, stonden
dezen storm door, zonder eenige schade te lijden ; die aan den IJssel
had zoo in de binnen als buiten dosseringen , veel geleden , en werd
daarom, zooveel mogelijk door bekramming der zwakste deelen her-
steld zoo dat hij weder in staat zoude zijn geweest , eenen vloed
»661^ die van 13 November te verduren, dan tegen dien van 4 en 3
Februarij 1823 was niets bestand. Het water steeg in den morgen
van den eerstgemelden dag tot 3 palm boven de kruinen der dijken,
welke, den overloop niet kunnende doorstaan, bezweken. In den Nieu-
wendijk'vielen twee zware doorbraken , en een in den daaraan sluiten-
den Noord-Wendingerdijk, behalve dat deze op vele plaatsen tot aan
het maaiveld werd afgeslagen. De overstrooming was dan ook zoo ge-
weldig , dat men niets anders / dan de geheele ondergang der gemeente
verwachtte. Ofschoon hierbij nu slechts ,zes menschen zijn omgeko-
men, was echter de ramp, welke deze kleine gem. overkwam , allerverschrikkelijkst.
i . .
De waterlozing van deze'gem. was zoo gebrekkig geworden , dat
een groot gedeelte daarvan aanhöudend onder water of dras stond,
tot dat voor ruim een tiental jaren, door de zorg van den Heer
J . H. Grave van R echteren , destijds Gouverneur van Overijssel, wa-
termolens gebouwd zijn en dus dit gebrek hersteld is.
KAMPERVEENSCHE-ZEEDIJK, dijk in Zalland, prov. Overijssel,
Ti. W. van de stad Kämpen.
Hij strekt zieh uit van den Slaperdijk der stad Kämpen, en loopt in
eene oostelijke rigting naar Eiburg» Door het doorbrekeiy van dezen
dijk, bij den watervloed van 14 en 13 November 1773, liep de pol-
der van Broek-en-Maten geheel, en de stad Kämpen voor het grootste
gedeelte onder. — By den watervloed van November 1824 , vielen in
dezen dijk weder drie gaten. — Na den watervloed van 1823 is deze
dijk vervallen en door eenen overlaatdijk in den polder van Dronten
vervangen.
KAMPER-WETERING (DE), trekvaart in Zalland, prov. Overijssel,
in den polder van Mastenbroek, in eene noordoostfilijke strekking van
Oosterhout tot aan' de Driebruggen, over de Bisschopswetering, loopende.
KAMPER-ZAND, aanmerkelijke zandbank in de Zwiderzee, op de
Overijsselsche en Geldersche kuslen, welke zieh van het Zwolsche diep,
zuidwaarts tot bij Eiburg, en westwaarts tot niet ver van Schokland
uitstrekt en zieh allengskens meer verbreedt. De bot, hierbij gevan-
gen wordende en onder den naam van Kamperzand-bot bekend,
is vermaard.
KAMPER-ZAND, bank in de Wadden, ten N. van de Friesche kust,
nabij Ameland. In het jaar 1610 had ten opzigte van deze bank eene
zonderlinge weddingschap plaats. Zekere J an C ornelis F emmes , wedde
namelijk tegen T homas T homassen , om op dat zand, een jaar.,' van
11 Junij 1610 tot 11 Junij 1611 , geheel alleen door te brengen , het-
geen F emmes in een huisje, door middel van eene schroef als de kap van
eenen hooiberg, aan palen op en neder beweegbaar, naar den stand des
"alers, doch met levensgevaar, volbiagt.