in getal, in welken strijd vele Nederlandsche helden gesneuveld zijn.
In het laatst der vorige eeuw, in zeker buitengelegen land delvende ,
heeft men vele hoofden, naar gissing van die gesneuyelden , gevonderi.
In het jaar 1787 werd noodig geoordeeld voor dat dorp ean wacht-
schip te leggen , om op de op- en afvarende schepen te passen, met
bevel om de Gelderschen en Zeeuwschen te visiteren., Een getal van
zestig of zeventig Rotterdamsche schutters werden ook derwaarts af-
gezonden-, vergezeld van een stnk kanon , en- drie bagaadjewagens,
naar men zeide, met last om de huizen te visiteren , en de geweren,
welke men daarin mögt vinden, op te halen , waarvau echter geene of
zeer weinige voorhanden waren , ten gevolge waarvan deze troep naar
Ridderkerk aftrok,
Wat het wachtschip betrof, dit lag voor het dorp ier anker-, of
zeilde in den IJssel op en neder. Op den 21 September van hetzelfde
jaar, des namiddags omtrent 8 uur, kwam aldaar de tijding , dat
Gorinchem aan de Pruissen was overgegeven , en dat' de Rotlerdamsche
schutterij , van daar en elders, den Kralinger-dijk kwam afzakken ; de
uitlegger ligtte het anker, om naar Rotterdam te zeilen, maar wind
en tij tegen bebbende , werd- dit verhinderd. Een oproerige geest
bezielde eenige lieden, meest van de overzijde, en deed hen uitstrooi-
jen , dat men voornemens was op den uitlegger met scherp te schieten,
hetgeen groote beweging veroorzaakte en onaangename gevolgen had :
want het vaartuig, door eenen zuidwesten wind naar het zoogenaamde
Noorderdiep vervallen zijnde, werd door den Kommandeur en eenige
van het bootsvolk verlaten. Het schip dreef vervolgens, bij de punt
Van de plaat, naar den IJsselkant. De opgeruide menigte, bestaande
nit eenige visschers en boeren , sprong daarop in sehuiten en booten ,
roeide aan boord en sloeg, door eenen valscben ijver verblind , aan
het plünderen , hakken en houwen, het kanon en alles over boord
werpende; twee stukken, werden aan wal gebragt en vöorts het vaartuig
in brand gestoken. In vlam-staande, dreef het den IJssel in , stiet
aan den grond en brandde boven water geheel af.
In he't jaar 1788 hadden hier hevige ongeregeldheden plaals aan
het huis van den Scheepstimmerman van d er E sch , wiens zoon zoo
hevig de Patriotsche partij was toegedaan, dat hij het, bij de ora-
wenteling van het jaar 1787, geraden vond het dorp te verlaten-; met
het volgende voorjaar teruggekeerd , beving hem de zoo dwaze als on-
tijdige lust , om de dorpelingen, meest de partij van den Stadhouder
toegedaan , met behulp van nog een twaalftal jongelingen , anders te
leeren denken. Het gerucht hiervan ging uit en kreeg geloofwaardig-
heid , door eene en andere reeds gevoelige les ; de verbittering werd ten
hoogsten top gevoerd. Eenige dorpelingen scholen zamen en spoedden zieh
naar de werf en woning des Scheepstimmermans ; de menigte was tegroot
om er tegenstand aan te bieden ; het huis werd geheel leeg geplunderd
en alle de goederen vernield en in de Maas geworpen. Goud en zilver,
een lessenaar met geld en papieren, werden niet verschoond; men hakte
de schepen aan stukken ; van de woning bleef geen steen op den anderen
, en de overige huizen , die dezen man in cigendom toekwamen ,
droegen mede kenmerken van de woede van het gemeen. De man en
vrouw D am e n de wijk naar Rotterdam; de zoon ontkwam he t , na
hevig geslagen te zijn, met een schuitje naar Dordrecht , werwaarts
men eenige van zijne medestanders geboeid henen voerde.
IJSSELMONDE (LAND-VAN-), naam , onder welken op vele kaar-
ten het eil. voorkomt, waarop de Ri e d e rwa a r d en het Lan d-va np
u t t e n - o v e r - d e -M a a s gelegen zijn. Het wordt ook wel het
E iia n d - van- I J sseimonde genoemd, en paalt N. en N. 0 . aan de Nieuwe-
Maas Z. 0 . aan de Waal, die het van den Zwijndrechtsche-waard
schcidt Z. en Z. W. aan de Oude-Maas , en maakt thans het kant.
Rid d e rk e rk uit, waarom wij, nopen's de groote enz., derwaarts ver-
W1JIJSSELMONDE (OOST-), voorm. ambt , hetwelk voorheen eene
afzonderlijke heerl. uitmaakte, en ook den naam van GnsBRECHT-JA-
cobs-A mbacht gehad heeft, in den Riederwaard, prov. Zmd-Holland, arr.
Dordrecht, kant. Ridderkerk, gem. Oost-en-West-IJsselmonde; palende
N. en N. 0 . aan de Maas, Z. 0 . aan Ridderkerk, Z. aan Oosl-Baren-
drecht, W. aan West-IJsselmonde. '
Deze heerl. werd, op het laatst der vorige eeuw, het eigendom van
den Heer Mr. J ean B ic h o n , in wiens geslacht zij, tot nu toe, verbleven
is , wordende zij thans bezeten door den Heer M ar ines C or n em s B ichon
van I J s se lmo n d e , Burgemeester van Rotterdam. Zij bevat niets dan
de pold. Oo s t - I J s s e lmon de . Zie het volgende art.
IJSSELMONDE (OOST-), pold. in den Riederwaard, prov. ¿uid-
Holland, arr. Dordrecht, kant. Ridderkerk, gem. Oost-en-West-IJs-
selmonde; palende N. aan de Maas, 0 . aan Ridderkerk, Z. aan Ba-
rendrOcht, W. aan West-IJsselmonde.
Deze pold. werd in het jaar 1446 op nieuw bedijkt, nadat hij op
Palmzondag van datzelfde jaar , even als Ridderkerk, was onder ge-
loopen. Te dien einde werd door de Ambachtsheeren van IJsselmonde
en de Vrouw van Ridderkerk eene overeenkomst gemaakt, om geza-
menlijk de Hordijk te dijken en beide ambachten onder eene dijkschouw
te brengen. Hij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
492 bund. 76 v. r. 97 v. eil.; telt 162 h ., waaronder 16 boerderijen,
en wordt door eene sluis , in het dorp , van het overtollige water ontlast.
Het polderbestuur bestaat uit Dijkgraaf, Hoog-Dijk- en Laag-Heemraden.
IJSSELMONDE (OOST-EN-WEST-), gem. in den Riederwaard,
prov. Zuid-Holland, arr. Dordrecht, kant. Ridderkerk (22 k. d.,
7 m. k., 8 s. d. ) ; palende N. aan de Nieuwe-Maas, 0 . aan Ridderkerk,
Z. aan Oost-en-West-Barendrecht, W. aan Katendrecht.
Deze gem. bevat de voorm. afzonderlijke heerl. Oost -IJsselmonde en
We s t - IJ s s e lmonde , benevens het eil. Fijenoord. Zij beslaat, volgens
het kadaster, eene oppervlakte van 1894 bund. 86 v. r. 82 v. eil.,
waaronder 1402 bund. 13 v. r. 48 v. ell. belastbaar land ; telt 389 h.,
bewoond door 820. huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim
2300 inw., meest ambachtslieden. Men telde er vroeger niet minder
dan 9 scheepstimmerwerven , waarop dikwijls jaarlijks achttien en
twintig nieuwe sehuiten gemaakt werden , als : poonen , kopjagten en
andere binnenvaartuigen van verschillenden vorm en naam; in het
houwen van kopjagten hebben de IJsselmonders zieh reeds lang eenen
algemeenen roem verworven. Thans heeft men er nog 5 scheepstimmerwerven
; 1 touwslagerij ; 1 blokmakerij ; 1 steenbakkerij ; 1 koren-
en 1 houtzaagmolen.
De Herv., die er ruim 2200 in getal zijn , onder welke 700 Le-
dematen , maken de gem. van IJsselmonde uit.
De R. K., van welke men er ruim 100 aanlreft, behooren tot
de kerk van de Hoflaan, onder Krälingen.
De Isr., die er 28 in getal zijn, behooren tot de ringsynagoge van
ordrecht. ■— Men heeft in deze gem. eene school, te IJs s e lmonde.