k a p i l l e j v a n a c h t K a n um iik e n g e s tie b t en b e g if lig d , Deze k e r k is
een f ra ^ j k ru is g e h o uw . Men lieefl, er, een f ra a i <>rgel ov.er d em p r e d ik -
s to e l. In, Uet, k o o r s l a a t e e n e y e rh ev en e , g ra flom t> e ,: w a ^ ro p 'ecn d ig g e n d
v ro uw e n b c e ld g e z ien w o j d t , lic b b e n d e e e n e n erigel a a n b e t . h o o fd e n -,
e n cenei^. ljo n d a,an b e t v o e te n e iu d e . U e t o p s e k rif t to o n t a a n , d a t
lifit de, ^ fh e e ld in g is, v a n V ro pw e A le id van. C c le n b q rg , d ie i n h e t j a a r
1471; o v e r le e d , e n e c h tg e n o o t w a s v a n F r e d e r ik van Egmond, H e e r van
IJsselstein, \y e lk e h a a r o v e r le e fd e , e n in b e t j a a r 1 5 0 0 st,ierf. D e Vierk
a n t e lo r e n v e r to o n t z ieh v r ij a a n z i e n l i jk , m e t d r ie om g a n g e n , e n e in -
d ig t in e t e e n e d ^ rg e lijk e s p its ,
D e f f o o m s c h - K a t h o l i j / k e k e r k , a a n d e IJavenstraat, a a n d e n
H . N icolaas t o e g c w i j d , e n in b e t j a a r 1 7 8 0 g e b o u w d , is- e e n f r a a i
g e b o u w , m e t e e n o r g e l; e n e e n a l t a a r .
Men had hier vroeger ook een klooster van de Cistercienserorde,
Q n,ze - Hieve.-Vrouwe-Berg genaamd, e-ven b.uiten de stad.
De I s r a e l i t i s ch , e -b i jk e rk , in de Weistraat, in het jaar 1766
gesticht , is een, klein,, doch aet gebouw.
Uet Gast hui s , in de Bensvhopperstraat, is een gedeelte van oene
oude kloosterkerk, waarvan men in de zeventiende eeuw, dit godshnis
e n vijf woonhuizen gemaakt heeft. In dit gasthuis worden oude he-
lioeftige personen , die geen huishouding of kinderen liebben , inge-
nomen.. , ^ : ...
Er bestaat te U s selstm n een, door eenige aanzienlijke vrouweu, in
het. jaar 1858, opgerigt Li e fdadig Geno o l s chap : T a b i t ha, met
bet doel, om behoeftigen van klcederen te voorzien.. Reedsf in het
genoemde jaar, had deze inrigting eene vrij * aanzienlijke som bijecn
gebragt, uit de opbrengst eener verloting van handwerken, door haar
vervaardigd, welke gebezigd is tot den aankoop van stoffen , bestem.d
tot kleedingstukken voor behoeftigen, door de leden d.ezer vereeniging
eigenhändig te maken. Dit genootschap telt thans 10 leden.
Het Dep a r t ament der Maal schappi j : Tot Nut van ’t Alge-?
mecn, Jutphaas-en-IJsselstein, hetwelk den 5 Februarij 18,18. opgerigt
is telt te lJssELSTEm 56 leden.
Men heeft • in deze stad een. . In s l i tn u t voor j o n g e Heerten*
met 20 leerlingen , een . .Inst,itnut voor j o n g e ! Jufyroa.w«n*
met 50 leerlingen, en eene S t a d s s c h o o l , met 100 leerlingen.
I J sselstein is d e geboortep.l. vao: de Godgeleerden J ohannes B lan-
kebul, geb. in 1648, -j: in 1701, en van J an v a n s e i Roest, geb.
17 Maart 1785, j- 8 Januarij 1814, als Predikant bij de Hervormde»
te Haarlem.
Ömlrenl bet jaar 1415, stond I J sselstein een zwaar beleg u it, van
Hertog W illem van B e ije r e n , Graaf van Holland. De reden hiervan
was, dat J an van E gmond , hroeder van den Heer vaii I J sselstein ,, die
beschnldigd werd; van verraa.d tegen Hertog W illem , uit het land ge-
bannen en, naar I J sselstein gevlugt was, alwaar men hem berhergde.
Door de vrienden der E gmonden werd echter een;verdrag bewerbt,! en
bedongen , dat de Heeren van ,E gmonq uit, de stad en uit Holland
zouden trekken , behoudens banne haye en goederen , cn een jaar-
lijksche uitkeering, door; den Hertog, ten behoeve van W illem van E g-
jjond , Heer ran I J s s e l st e in , en zijne rooeder, t J olente van L ijningen.
Na den dood van Hertog W illem van B e h e b en , in het jaar 1417 ,
poogde Heer W illem v a n E gmond, weder in het bezit-van I J s selstein te
geräken,, en was er reeds binnen gekomen, maar werd er weder uitge-
dreven door’ den aanbang van Vrouwe J a coba, welke de.slad aan die
van Utrecht en Amersfobrt ©vergaf, die haar verwoestten en verbrand-
den zoodat alleen de kerk en het klooster verschoond bleef. In het
volgende jaar werd het weinige, dat er overgebleven was, behalve
de geestelijke gebouwen, nog verder vernield. Op deze wijze bleef de
stad verwoest liggen, tot dat zij, ten tijde van K abel , Hertog van
Bourgondie, Graaf van Holland, door F b e d e b ik van I J s s e l s t e in , in
later lijd Graaf van Buren, wederom herbouwd werd.
In het jaar 1466 rukten de Gelderschen , door toedoen van Hertog
A d o l f , voor I J s se l st e in , daar F r ed erik v a n E gmond Heer van was. Zij
verbrandden en plundcrden alles, verSehoooden geene godsbuizen, ont-
zagen geene kraamvrouwen of stökoude lieden , zelfs de jonge maagden
bleven niet ongeschonden. Eenigen van dit krijgsvolk , met veel buit beladen,
begaven zieh naar Gorinchem, meenende daar vrij te zijn, doch
vijf eii veertig werden Cr gevangeii genomen, negentien braken uit en
vlugtten naar de Minderbroeders en Heilige Geestkerk, waar zij echter
niet veilig waren , doordien zij, op bevel van Hertog F il ip s van
B oürgondie , door den Fiscaal naar ’s Gravcnhage werden gebragt, en ,
onaangezien de groote voorspraak, als moordehaars en straatsclienders,
den 26 April en 29 Mei onthoofd en op räderen gezet werden. Vier
daarvan , die bij de IJsselsteinsche plundering niet tegenwoordig ge-
weest waren, maar de wacht aan de Lek badden gehouden , zijnde
voorname inwoners van Nijmegen, werden wel onthoofd, maar op het
kerkhof begraven; dit alles geschiedde omdat zij , in tijd van vrede ,
met kracht van wapenen, in Holland waren gevallen.
In bet jaar 1482 deed de bezettmg van I J sselstein deu Utrechtschen
Veel overlast, hierom vergaderde E ngelbebt , Hertog van Cleve, in Augustus
van dat jaar, 10,000 man krijgsvolk , zoo te voet als te paard ,
en zond die binnen Utrecht, om de Holländers het hoofd te bieden.
Toen sen groot gedeelte der Stichtsche burgerij zieh bij hen gevoegd
had, trokken zij uit, en legerden zieh tusschen Utrecht en I J sse l-
s t e i n ; uit dien hoofde werd door de Hollanders te Gouda, te Schoon-
hoven en te Oudewater eene groote vergadering gehouden , waartoe
alle de Kapiteins en Kwartiermeesters beschreven werden. Ook kwam
er veel volk r > zoo uit de groote als kleine steden, alsmede uit alle de
■dorpen onder de steden behoorende, bij elkander. Elke hende was
vergezeld van eenen Burgemeester of eenen Oversle van de plaats,
aan wien -het bevel daarover was toevertrouwd ; ook werd er uit elke
¡stad een vaandel medegebragt, en bet volk van iedere stad was op eene
onderscheidene wijze gekleed , om de gezamenlijke benden van elkan-
.der te kunnen onderscheiden. Het leger te Scboonhoven en daarom-
treöt, uit de Hollandsche steden en dorpen , door F e e d e r ik va n
E gmond , Heer van I J sselstein , bijeengebragt, beliep omtrent 8060
sman 5. bierbij waren omtrent 4000 gebuurde voetknechten en 500 rui-
ters gevoegd. De Gleefschen trokken vöort en kwamen in het begin
van September voor I J s s e l s t e in , waar zij zieh legerden. Balten de
-stad lag een Cistercienser-klooster, alwaar zij introkken en den Mon-
nikeh groote* overlast aandeden , van daar beschoten zij de stad en
bragten haar groot nadeel toe. Be bezetting van binnen weerde zieh
niet minder dapper en bclelle den vijand het indringen, door een ge-
-durig vuren ait groot en klein geweer ; nadat zij omtrent acht dagen
voor de stad gelegen hadden , begonnen de Hollanders vast te naderen,
om de stad te ontzetten. De Cleefschen-, zulks vernemende, kregen on-
derling verschil, brakenden 16 September, met groote haast op , trokken
weder naar Utrecht en lieten zelfs veel van hnnne artiUerie achter, welke