uitloop van den IJssel, het Regtediep genaamd, en het Ganzediep
gelegen zijn. Tot bet B u i t e n - e i la n d brengt men de zoogenaamde
waarden, namelijk de M a n d je sw a a rd ; de K a t tew a a r d ; bene-
vens de V o s s ew a a r d en andere buitendijks gelegene landerijen aan
de linkerzijde van den IJssel; bet H a a t la n d ; de Z e v e n h u iz e n
en den Z w a r ten d ijk .
Dit eil., betwelk een eigendom der stad Kämpen is , is alleen door
kadljken omringd, .welke, uitboofde van bunne mindere boogte, tel-
kens het water overlaten, zoodat de inwoners gewoon zijn het, bij
eenen Sterken Noordwesten wind, telkens te zien overstroomen ; doch
waarvan zij , behalve bij zware vloeden, weinig hinder bebben, dewijl
banne huizen op boogten staan, welke bij matige vloeden watervrij
zijn. Tevens is Het eiland, zoodra de wind bedaard is, zeer spoedig
weder van water bevrijd, waarom de overstrooming ook den landbouw
weinig nadeel aanbrengt.
ln bet jaar 1 5 6 4 schonk J a k van A rkel , de zeven en veertigste
Bisschop van Utrecht, aan zijne goede lieden van Kämpen, als ter
vergoeding, omdat zij van de voordeelen der bedijking van Masten-
broek hadden afgezien, de vrijheid, om . de eilanden tusschen de
uitwateringen van den IJssel gelegen, benevens den aanwas, kommer-
vrij en zonder bezwaar of onraad te mögen gebrniken, en daarmede
bare stads vrijheid vergrooten. Deze eilanden, toen slechts een half
voet boven dagelijksch water liggende, werden, onder opzigt van den
Landmeter H endrik S t o dw e n , afgedeeld in dertig hoeven of erven,
welke het beginsel waren van die schoone en uitgestrekte landerijen ,
thans nog onder den naam van het K amper- eiland bekend, bet aanzien-
lijkste der stads domeinen uitmakende. In het jaar 1 4 7 5 ondervond
men , dat de vaart op den IJssel eenigzins bemoeijelijkt werd door
zandbanken, die zieh voor de monden der rivier' hadden geplaatst,
en het binnenloopen van geladene schepen allengskens meer belem-
merden. Ter wegneming dezer binderpalen werden belangrijke werken
ondernomen en groote kosten aangewend, om het Zuiderdiep en andere
uitwateringen van het Regtediep te digten. Aldus werd het
Zuiderdiep , achter Brunnepe, 33 roeden wijd en meer dan 2 vade-
men diep, in 1 4 7 9 afgedamd. Ee"n andere streng, tusschen de
Greente en den Zuiderwaard naar zee loopende, onderging gelijken
maatregel, terwijl men op den oever, längs het Raas, ook door het
aanleggen of verlengen van dijkwerken, den stroom zocht te dwingen.
In het jaar 1540 werd de regter IJsselmond door een Koningsberger
burger, P ieter van H oerne , die aldaar de haven zeer kunstig had
uitgediept, op eene voldoende diepte gebragt en de verzandingen daar-
door tegengegaan. Dit werk schijnt echter geen stand gehouden te
bebben, terwijl later nieuwe verbeteringen aan de uitwateringen van
den IJssel zijn aangebragt. ■
Van dit eiland heeft het Domein zieh, sedert 1811 (het tijdstip van
de invoering van het Code N apoleon) , den aanwas willen vendiceren,
op grond van art. 538 van dat Wetboek en van het Keizerlijk be-
sluit van 11 Januarij 1811, doch de eisch is aan het Domein ont-
zegd, bij vonnis van de Arrondissements-Regtbank te Zwolle van
29 Januarij 1840, bekrachtigd by arrest van het Provinciaal Ge-
regtshof van Overijssel.
Het geheele Kamper-eiland bevat bijkans 80 boerenerven, welke
jaarlijks ruim eene ton gouds aan pacht opbrengen. De inw., vin-
den mcesl bun bestaan in de veeteelt, den hooi- en den landbouw,
KAM.
wordende dit eiland voor de yruchtbaarste Streek uit' geheel Overijssel'
srehouden, terwijl het hooi, dat men er wint, zeer gezöcht is. Op
het eigenlijk gezegde eiland heeft men, aan den kant van het Noor-
derdiep, de Eilanderkerk, een klein gebouw, zoDder klok, toren of orgel,
in 1667 gestiebt, waarBij men vervolgens ook twee woningen, eene voor*
den Predikant en eene voor den Koster, geplaatst heeft. Den 1 Mei van
gezegd jaar hadden de Ridderschap en Staten besloten, dat hier een
Leeraar zoude geplaatst worden, en in Augustus was aldaar reeds als
eersten Leeraar bevestigd J ohannes van der W ende , die er in het
jaar 1687 overleden is. Maar het duurde nog ruim tien jaren eer
deze gem., die 530 zielen' le lt , onder welke 200 Ledematen, in
de klass. en ring van Kampen werd ingelijfd en eenen eigen ker-
keraad bekwam. Het werk van dezen kerkeraad is ook weinig om-
slagtig; want daar de ingezetenen van het eiland te voren in het
kerkelijke, zoowel. als in het burgerlijke , onder de stad behoorden,,
worden ook nog de aalmoezen, 'op het eiland ingezameld , in de kas -
van stads armenstaat gestört,. gelijk ook de collatie van de Predi-
kantsplaats aan de Regering is geblfven.
De R. K., die hier wonen, behooren tot de -s tat. van Kämpen.
De bewoners van dit eiland, door hunne afgezonderde ligging,.
bewaard voor het overnemen van vreemde zeden, onderscheiden zieh
door e eD e eigenaardige kleeding. De vrouwelijke tooi komt in vele
opzigten met den opschik der Zuidbevelandsche landlieden overeen,
doch de kleuren zijn hier minder in het oogvallend dan ginds en bestaan
veelal uit donker blaanw en zwart.
Weleer, ja zelfs nog in deze eeuw, was het onder de hier gezetene
bewoners de gewoonte, dal jongelingeu en meisjes zieh des Zondags
avonds, om de veertien dagen bij elkander vervoegden, en er dien
avond in onschuldige speien en jokkernij, doorbragten. Na het uitgaan
der kerk werd door de jongelingen bepaald, waar zulk eene bijeen-
komst, de Mipse geheeten, dien avond zou gehonden worden, en na
de beraadslaging hierover werd de beslissing aan de meisjes medege-
Het K amper- eiland had veel te lijden van den watervloed van February
1825 , zijnde daardoor eenige menschen en een groot aantak
vee omgekomen , terwijl ook vele -huizen zwaar beschadigd en som- .
migen geheel ingestort o //t,t/sMMt/7or&mc/Jotr.
KAMPERHOOED, voorm. rond st eenen bolwerk te Amsterdam, m/e-r-üai..
in het noordoostelijk gedeelte der stad tegen het IJ. Het diende om
den waterkant met zijn geschut te bestrijken en de scheepswaal en
het IJ te beschermen.
KAMPERLAND, pold. in het eil. Noord-Beveland, prov, Zeeland,
distr. en arr. Goes, kant. Kortgene , gem. TVissekerke-Geersdijk- s Gra-
venhoelc-en-Kampens-Nieuwland; palende N. W. aan Kampens-Nieuw-
land en den Maria-polder, N. O. aan, den Toren-polder, 0 . aan den
Geersdijksche-polder, Z. W. aan den Heer-Jans-polder.
Deze pold., die in het jaar 1658 bedijkt is, beslaat, eene opper-
vlakte van 212 bund. 80 v. r. 40 v. ell. schotbaar land. Het pol-
derbestuur bestaat uit eenen Dijkgraaf, twee Gezworenen en eenen
Penningmeester.
KAMPERLAND, geh. op het eil. Noord-Beveland, prov. Zeeland,
distr., arr. en u. Z. W. van Goes, kant. en IJ u. N. W. van
(l ) Men nie yerder over deze gewoonte de A a rd b o l, D. I l l ,. b l. 440.