KIJKDUIN, hoogc duin in het balj.van Huisduinen-en-den-Helder,
prov. Noord-Holland, gem. den Helder-en-Huisduinen, aan welks voet
Huisduinen ligt.
Dit duin, hetwelk voor dczen veel booger was , is zeer bekcnd in
onze Vaderlandsche Geschiedenis. Het was, in het jaar 1673, de
verzamelplaats der inwoners van Huisduinen, met httnnen Leeraar aan
het hoofd, om daar den Almagtige redding en uitkomst af te smeken,
voor het zoo zeer in gevaar zijnde vaderland, daar men van hier de
Engelsche vloöt gerced zag eene landing op Texel te doen.
In het gezigt van dit duin viel, den 2 t Augustus 1673, een zee-
slag voor lusschen de Engelsche en Fransclie vloten, onder den Prins
R obbebt en den Graaf d’Estbees, en de Nederlanders, onder de RoitEn.
De onzen hadden het voordeel van den wind, Bankert , die den voor-
togt had, viel aan op het eskader van den Graaf d’Estbees. De R giter
geraakte met den middeltogt in een schrikkelijk gevecht tegen Prins
R obbert. T robp , de achterhöede geleidende, streed ,■ omtrent drie
tiren achtereen , tegen de bläauwe vlagjgen onder Spraggb , ¿Onder
gekwetsten te bekomen. d’Estbees en Prins Robbebt begonnen eerst
te wijken , waarna de R oiter T robp te hulp kwam tegen het eskader
van Spbagse, d i e ; overgegaan in eene sloep, om van scbip te veränderen
, jammerlijk verdronk , doordien de sloep in den grönd wetd
geschoten. Prins. Robbebt , toen de Reiter gevolgd zijnde, ; werd er
zoo vrccsselijk gestreden . dat men weinig voorbeelden van dergelijke
zeeslagen gezien heeft. Tegen den avond zag men twee of drie Engelsche
oorlogschepen zinken; van onzen kant werd geen enkel schip
gemist. De beide vloten waren zwaar beschadigd en de Engelsche
zoodanig, dat zij met den nacht, welke een einde aan den strijd
maakte , naar hunne kust moesten terug zeilen, om zieh te herstellen.
Behalve Spragge hadden de Engelschen enderscheidene Kapiteins verloren.
Van onzen kanl waren de Vice-Admiraals J an de Liefde en
I zaak Svpeers, benevens eenige Kapiteins, gesneuveld. De onzen volg-
den de Engelschen naar hunne kusten; doch slorm weerhield hen iets
itit te rigten. De Engelschen waren nogtans onbeschaamd genoegd, in
gedrukte verhalcn, zieh de overwinning toe te schrijven , hetgeeri wij
echter met het volste regt konden doen en waarover ook hier te lande
een dankdag gehouden werd.
. In 1799 zijn, een half nur van hier, in het duin, de Engelschen
geiand. Zie het art. Keet (De Kleine-).
In 1812, onder de regering van Napoleon, is de kruin van dit duin
afgenomen en daarin eene tegen den vijand veilige of bomvrije
en zeer gezonde stcenen kazerne gebouwd, omgeven met eene breede
drooge gracht en sterke wallen, en in 1823 is-, onder de regering van
Koning Willeb I , op dit fort en den grondslag der kazerne, een
lichttoren met 26 lampen gebouwd, welke voor de n zeeman zoo hoogst
mittig is en op de Breeveertien kan gezien worden.
KIJKDUIN (FORT-), fort in het balj. van Huisduinen-en-den-Helder,
prov. Noord-Holland, gern, den Helder-en-Huisduinen, een klein
i u. Z. W. van den Helder en even ten Z. van Huisduinen, op
82° 37' 6" N. B., 22° 23' 10" 0 . L.
Dit fort, dat, in 1812, onder de Fransche regering gebouwd is , houdt
men voor zeer merkwaardig, zoowel wegens de eigenaardige ligging in de
duinen, als om de inrigling en het metselwerk, zoodat het als een mees-
terstuk van boüwkundc mag beschouwd worden. Het heeft de gedaante
van eene vierkante redoute, omringd van eene breede drooge gracht, met
escarn-en contre-escarpmuren, van schictgalen voorzien. Te nnddenvan
dit fort, hetwelk eenen ingang aan de landzijde heeft, staat een vnj höog
en ronde kustlichltorcn , welke in 1823 , en dus lang na bet fort ge-
houwd is in welks lantaarn 26 lampl.chten branden. Toen n en het
I r i bouwde was er geen gedachte aan, om er eenen toren op te hou-
! rnaar het verwülf was zoo sterk gebouwd , dat men d.t daarop
durfde ondernemen. Onder dezen toren vindt men eene bomvrije
kazerne, welke licht ontvangt door de schietgaten in de escarpmuur.
Van dit bomvrije locaal looipt een gang onder de gracht door « r
bomvrije logementen , die onder het glacis gevonden worden en hun
licht bekomen door de schietgaten in de contre-escarpmuur.
KIJKHOEK, kaap in Oost-Jndie, op het Sundasche eil. Celebes.
EUK-IN-DE-POT , lunette, even ten Z. buiten het glacis der ves-
ting Bcrgen-op-Zoom, uitmakende met de lunetten Bazan, Camus
¡„ Sde Redoute ,op he t schor , het geretrancheerde kamp Aier vestinK
welk k am p meestal K i j k - i n - d e - P o t genaamd wordt.
Deze 3 lunetten , welke van bekleedingsmuren voorzien zijn, bestaan
Jeder nit 2 fascen en zijn door eenen keelmuur gesloten. De redoute op
het schor bestaat alleen uit eene aarden borstwermg, welke, behalve
naar de zijde v a n het kamp , met eene nalte gracht gehecl omgeven
is! Buiten om deze lunetten loopt een glac.s beginnende voor de
saillant van het ravelijn Antwerpen en emdigende voor de saillant van
baDe°ze Umetten zijn in 1628 a a n g e l e g d behalve de rcJoutc op bet
sebor, ook weihet S lijk fo r t genaamd, die eerst> in 1/41 isaange-
legd, ten einde de toegang over de schorren te beleltcn.
®De lunette K . « - . « - d e - P ot werd, bij liet beleg van Bcrgen-op-Zoom
in 1747, door eenige matrozen, nog bij het overgaan der stad,'met
WeRIJK-IN-DE-POT, schans in Oost-Indie, op het Bandasche eil;
Goenona-Jpi, regt tegenover het waterpas van Lonloir.
KIJ^-IN-DE-VECHT, voorm. schans in Zalland, prov. Ovenjssel,
aan den westeroever van het Zwartewater, digt tegenover de plaats,
waar de Vecht zieh daarmede vereenigt. _
Deze schans is later vervallen en thans geheel gesiecht. Ter plaatse,
waar zij gelegen heeft, ziet men nu eene aanzienlyke boerenwo-
ning , met runne boomgaard. Op de hoogte van deze schans stonden
eertijds penanten in de rivier, om die af te slmten en den omtrek
van Zwolle onder water te zetten , doch die ... verval geraakt zynde
en tot belemmering der schecpvaart strekkende, weggeruimd zyn.
KIJKUIT, onbehuisde pold. in het eil. Schouwen, prov. Zeeland,
arr. Zierikzee, kant. Brouwershaven, gem. Bommenede-en-Blois; palende
N. aan de Grevelingcn, 0 . aan den pold. ßommenede, Z. aaifc
den pold. Oud-ßommenede, W. aan den Borrebrood-polder. /
Deze pold. is op 1 November 1570 ondergeloopen. Hy Staat, met
Ni e uw-Bomme n e d e en N a l a a r s , onder het bestuur van eenen
Dijkgraaf, twee Gezworenen en eenen Secretar.s en Penningmeester^
KIJKUIT, voorm. schans in Staats-Vlaanderen, in den pold. Rieten
Wulf sdijk, gem. St. Jan-Steen, deel gemaakt hebbende van de
linie van Axe l . Van het nog aanwezige gedeelte van deze schans, is-
na de omwenteling, van 1850, nog eenig gebruik gemaakt tot verde-
diging van Axeler- en van llulster-Ambacht. Thans is alleen nog een
gedeelte van de. aarden borstwermg dezer schans zigtbaar.
3 Ü