bijna cen groot gedeelte van Sumbawa en bijna gehecl Bima ver-
woest heeft, zijnde daardoor ook dit gebergte naar gissing op twee
derde van bare vorige hoogte verminderd, en hetgeen er nog van be-
staat, is door groote kloven en kolken van een gescheiden, zoodat
bet strand van Bima en Sobat naar Kilo niet anders dan met duinen
en puinen, woeste heuvelen , hoogten en rotsen bezet is. Zandbanken,
voor dezen nimmer gekend, hebben door deze uitbarsting hun
aanzijn, in de nabijheid der kust bekomen ; schepen zijn boog en
droog onder eenen kortstondigen springvloed van 3 tot 4 minuten op
bet strand gcworpen ; bosschen onder klippen begraven r en boomen
die geen twee menschen omvademen konden, dreven met wortel en
tak längs het dorre strand. Vuur, water, lucht en aarde, schenen
hier in hunne verwoestende kracht tegen elkander te wedijveren.
KATOOBA, vl. in Oost-Indie, op het eil. Timor, tot de Kleine-
Sunda-eilanden behoorende. Zie K a t o e b a .
KATOOPA, gebergte in Oost-Indiii, op bet eil. Sumbawa. Zie
Katoepa.
KATRIJN (ST.) of Sr. Catarinakerke, voorm. d. in West-Borssele,
prov. Zeeland, hetwelk in 1682 met* gehcel West-Borssele door de zee
verzwolgen is.
KATS, gem. op het eil. Noord-Beveland', prov. Zeeland, arr. en
distr. Goes, kant. Kortgene (3 k. d., 7 m. k., 1 s. d ) ; palende
N. en 0 . aan de schorren tegen de Seheide, Z. aan het Katsegat,
W. aan Kortgene en Colijnsplaat.
Deze gem. bestaat uit de heerl. Kats en N o o r d -B e v e la n d , en
bevat het d. K a ts, benevens eenige verstrooid liggende h. Zij beslaat
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 1580 bund.; telt 75 h., be-
woond door 75 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruirn 400 inw.,
die meest hun bestaan vinden in den landbouw.
De inw., die allen Herv. zijn , onder welke 170 Ledematen , maken
eene gem. u it , welke tot de klass. en ring van Goes, tweede sectie,
behoort. De eerste , die hier het leeraarambt heeft waargenomen, is
geweest Jodan Jones , die in bet jaar 1659 als Proponent herwaarts
kwam , en in het jaar 1662 stierf. Hij werd opgevolgd door A. Phenix,
die in 1667 werd afgezet. Het beroep geschiedt door medestemming
van den Ambachtsheer.'— Men heeft in deze gem. eene school.
KATS, heerl. in Noord-Beveland, prov. Zeeland, arr. en distr.
Goes, kant. Kortgene, gem. Kats; palende N. en O. aan de schorren
tegen de Schelde, Z. aan het Katsegat en de Zuidvliet, W. aan
de beerl. Kortgene en Noörd-Beveland.
Deze heerl.*bestaat uit den pold. A l t e k l e in , bet grootste gedeelte
van den K a t s -p o ld e r en den A n n a -p o ld e r , een gedeelte van
den pold. 0 u d -N o o r d -B e v e la n d , en een zeer klein gedeelte van
den Oo st-p o ld er. De inw. vinden meest hun bestaan in den landbouw.
De inw., die. allen Herv. zijn, maken, met die van de heerl.
N o o rd -B e v e la n d , de gem. van Kats uit.
Het d. Kats ligt l f u. N. van Goes, 1£ u. 0 . N. 0 . van Kort-
gene, £ u. Z. Z. W. van Colijnsplaat, aan de oostzijde van het eil.
Noord-Beveland ’
Het zoude, naar--men wil, zijn gesticht door eenen Heer uit het
oud adellijk geslacht v a n Kats, betwelk volgens sommigen uit de
Vorsten der Oude-Katten zoude gesproten zijn. Inlusschen was en
blcef Kats , gedurende de gebecle veertiende eeuw steeds de meest
bevoorregte plaats, want zijne roagtige en rijke Heeren hadden voor
« alle diephene die woenachtig svn in C ats , of woenachtig tusschen
r S a t B Heydicp oest of den zee zuut of Waddyn
rolvnssoens wech gaande an Sinle M.cliuütswech van Sinte Mi-
» cbuutswech in Catswech west of, en den Nieuwenwecli tot t Heydiep
» noert of 1 tolvrijheid verkregen door gehecl Holland en Zeeland,
en verlof tevens tot het invorderen van haven- en bakengelden van
a l l e vaartuigen , die te K a t s zouden binnenloopen.
In bet iaar 1532 ging dit dorp echter door e e n e zware overstroommg
te niet De grond werd later wel weder beverscht, doch de plaats
heeft bet nimmer tot eenige hoogte kunnen brengen. Thans is het een
klein kerkdorpie^ Men heeft er eene haven met een bekwaam hoofd ,
uitkomende in de Schelde legen over de Keten. Ook is er ongeveer
x u. Z. van dit d., in den Anna-polder, een overzetveer op den Wilhelmina
polder, in Zuid-Bcveland« t
De kerk die eerst in bet midden der zeventiende eeuw gebouwd
is is een matig gebouw met eenen spitsen toren, doch zonder orgel.
Ook heeft hier vroeger een zwaar kasteel gestaan , doch dit i s , ne-
vens het dorp, door de zee in der tijd geheel vermetigd.
In bet jaaPr 1532 werd dit dorp , nevens de stad Kortgene en vele
andere schoone dorpen, in den boogen watervloed van den 2 November,
door de zee ingezwolgen en vermeid, waardoor vele menschen en
beesten verdronken. Onder anderen meenden een aantal menschen
zieh landwaarts in te bergen, doch op den dijk körnende, zagen zy
dat hij aan de andere zijde ook doorgebroken was. Nu wilden zy
de wijk nemen naar eenen vliedberg of eene hoogte, maar bet water
verrastte hen , en kwam hen met zooveel geweld tegen, dat behalve
depenen die elders omkwamen , hier honderd en vyftig menschen ,
zoo mannen als vrouwen en kinderen, hun leyen verloren. .
De heerl K a t s was voorheen eene baronme, m zieh bevattende
vele heerl., als : K a t s , K a tsh o ek , O u d e - e n -N ie u w e -K a t s ,
en K a t s r a k , enz. _ y. ,
Zij behoorde vroeger aan het oude geslacht van K a t s . De eerste,
die uit dezen stam bekend is, was G ij s b e r t h s v a n W a l e e n , die ge-
leefd heeft ten tijdc van Graaf F l o b is , bijgenaamd de Fette, en ge-
storven is in het jaar 1123. G o z e w in u s , Vryheer van K a ts , was m
het iaar 1223 eerste Edele van Zeeland, vertegenwoordigende alleen
de Ridderschap dier provincie. N ic o l a a s v a n K a t s voerde m het jaar
1210 den tilel van Vrijheer van Rats, Katshoek, en Nieuw-
Kats, Katsrak, Emelisse en Welle, van het eiland Duiveland. en het
Land van Kadzand, Ossendrecht, Bonrepas eh Lopik. In het begin
der veertiende eeuw werd de heerl. K a t s aangekocht door N ic o e a a s v a n
K o r t g e n e . Thans wordt zij in eigendom bezeten door de erven
N. S te e n g b a c h t b 'O o st e r l a n d en L. C. S e ic h e r , te ’s Gravenhage ;
J. Z. B e r g e o n , de erven G. J. S p r e n g e r , Mr. C. J. V e r s l e is v a n K r a b -
b e n d i jk e EN N ie bw e a n d en Z. S n i id e r , te Middelburg; J. P . C. S w e m e r ,
te Colijnsplaat; Vrouwe J. M. Baronnes d e P e r po n c r e b , te bouthampton,
en het Domein. , . . .
Het wapen van K a t s is van sabel (zwart), met twee golvende dwars-
balken van zilver, vergezeld van drie blokjes van goud , twee m het
hoofd en een in de punt. Ltyori«. .
KATS ook wel B e o o s t e n - W i j t v e i e d genoemd^i eil. in Seeland,
■ ten N door de Kleine-Waal van Colijnsplaat, ten 0 door de Waal
van de Last, ten Z. 0 . door het Katsegat van Noord-Beveland ten
Z. door de Zuidvliet o f Zandkreek van Wolfaartsdijk, ten W. door