gebaggerd worden in de beringing, welke het onderhavige riviervak nog van de voltooide rivier
beneden H a g o o r t scheidde, en op den 26sten dier maand deed zieh de getijbeweging voor het
eerst-aan de binnenzijde van den Aalburgsehen dijk bij H eu sd en gevoelen. Het geheele riviervak
werd daarop in de tweede helft van December voltooid opgeleverd.
Het grondverzet bedroeg in dit riviervak 5,717,500 M3 in het profiel van herkomst gemeten,
waarvän 4,863,800 M3 afkomstig waren uit het gevormde rivierbed en de overige hoeveelheid
uit de kanalen en de bij körnende werken. Ongeveer 75 % van al den grond is met excavators
verzet en per spoor vervoerd, terwijl voorts 576,800 M3 met de schop in kruiwagens en 15,600 M3
in spoorwagens zijn geladen en eindelijk 897,300 M3 zijn gebaggerd. Voor berging van den
veengrond werd een depot aangewezen längs den zuiderdijk bij H eu sd en, waarheen die grond
per elevator over den dijk heen werd vervoerd.
De ex ca v a to r s h ebben in d it r iv ie rvak voord ee lig er g ew e rk t dan in de vo r ig e v a k k e n , in
h oo fdzaak w e g en s eene verbe terd e construed e van d e emmerladders, waardoor zonder e x tra -
k osten d e bovengrond kon worden afg ezond erd , d och 00k w eg en s een v erbe terd schema V a n
sp o o r le g g in g en h e t g eb ru ik v an kipkarren , in d e plaats v an g ew on e wag gon s . De s leuven voor
d e kleikisten onder d e bandijken zijn g e b a g g e rd door specia le kleine mölens, d ie op d e plaats
der on tg rav in g in elkander werden g ezet.
Bij de vorming van het zomerbed nabij D ro n g e len moesten de fundamenten van het voor-
malige kasteel van Gansoyen worden opgeruimd, waardoor veel oponthoud werd ondervonden,
terwijl de excavators herhaaldelijk in de met modder gevulde grachten dreigden weg te zakken.
De oude muurwerken zijn, alvorens te worden verwijderd, met de geheele situatie"van het
kasteel opgemeten en in teekening gebracht.
RIVIERVAK VOOR HEUSDEN.
(Bestek N°. 177, dienst 1892— 1894).
De vorming van het riviervak voor Heusden werd in een bestek vereenigd met de verruiming
van het Heusdensch Kanaal, omdat beide werken, als ’t ware een geheel uitmaakten in dien
zin, dat de uit het Heusdensch Kanaal afkomstige grondmassa’s grootendeels in de aanvullingen
en ophoogingen voor H eusden moesten worden geborgen.
Op 30 November 1892 aanbesteed, werd op 14 Februari d. a. v. met het baggerwerk in
de Doode Maas begonnen en gedurende het geheele jaar 1893 bijna uitsluitend aan het riviervak
voor Heusden gewerkt, omdat de onteigening längs het Heusdensch Kanaal vertraging onder-
vond. De grond voor den leidijk op het eiland van N ed e rh em e r t werd tijdens de hooge
rivierstanden in den aanvang van het jaar gedeeltelijk met onderlossers aangestort, doch overigens
per Spoor aangevoerd na door een excavator uit den Bernschen dijk en de westwaarts daarvan
gelegen strook grond te zijn ontgraven.
Tegen het einde van 1894 werd het bestek voltooid opgeleverd. Het grondverzet heeft
2,152,260 M3 bedragen, gemeten in het profiel van herkomst, waarvan 920,560 M3 ten behoeve
der verruiming van het Heusdensch Kanaal. Van den verwerkten grond werden 1,657,580 M3
gebaggerd en gedeeltelijk opgespoten, 236,118 M3 met den excavator ontgraven en eindelijk
102,712 M3 met de schop in kruiwagens, 101,750 M3 in kipkarren en 54,100 M? in spoorwagens
geladen. Van den overtolligen grond werden 23,000 M3 geborgen in de Bernsche grondberg-
plaats, 293,880 M3 in de grondaanvulling längs den zuideroever boven H eu sd en , 159,470 M3
buiten het werk tusschen kribben in de Maas en 147,440 M3 op gronden van particulieren.
Bij de opruiming van den Bernschen dijk werd gestpoten op een verborgen muur, zwaar
in aanleg 1.18 M. ter lengte van 270 M., welke, naar vermoed wordt, een overblijfsel was
van een onderaardschen gang tusschen H eusden en de Abdij van Bern.
IN GEBRUIKSTELLING DER LOSWALLEN.
De Dussensche loswal werd, in verband inet de afdamming van de Scheisloot bij K e iz e r s -
v e e r , in het laatst van Juni 1893 voor het verkeer opengesteld. De loswallen te H a g o o r t ,
D ro n g e le n , D o e v e r e n en Gen d e ren k warnen successievelij k in de zomermaanden van 1894
in dienst.
O PG A V E V A N KOSTEN.
De kosten van aanleg zijn in den volgenden Staat vermeld.